ÇEVRE SORUNLARI, NEDENLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: YOZGAT ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Sayı: 42, 356 - 373, 25.07.2020

Nazike Karagözoğlu

https://doi.org/10.32003/igge.680120

Cited By: 3

Öz

Bilim ve teknoloji alanında yaşanan gelişmelere bağlı ortaya çıkan ihtiyaçlar ve değişen tüketim alışkanlıkları insanların doğal çevre üzerindeki etkilerinin artmasına neden olmuştur. İnsanın çevreye olan müdahalesi arttıkça doğal dengenin bozulması sonucunda oluşan çevre sorunları tüm canlıların yaşamını olumsuz etkilemektedir. Bu araştırmada Yozgat’ta yaşayan insanların çevre sorunlarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitel bir çalışma olup görüşme yöntemi ile gerçekleştirilmiş betimsel bir çalışmadır. Araştırmada elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmanın örneklemini Yozgat’ta yaşayan 170 kişi oluşturmaktadır. Katılımcıların görüşlerine göre Yozgat’ta yaşanan en önemli çevre sorunları çöpler, atıklar, hava, su ve gürültü kirliliği, kentleşme ve ormanların tahrip edilmesidir. Bu sorunların sebepleri eğitim eksikliği, bilinçsizlik ve duyarsızlık olarak ifade edilmiştir. Katılımcılar, çevre sorunlarının çözümü için çevre eğitimi etkinliklerinin arttırılmasını, denetim ve ceza uygulanmasını önermişlerdir. Katılımcıların gösterdikleri çevre dostu davranışların çevreye çöp atmamak, atanları uyarmak, geri dönüşüme özen göstermek ve düzenlenen çevre etkinlilerine katılmak olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çevre, Çevre Sorunları, Nedenler, Çözüm Önerileri, Yozgat

CAUSES AND SOLUTION PROPOSALS FOR ENVIRONMENTAL PROBLEMS: YOZGAT EXAMPLE

Öz

The needs and changing consumption habits that stem from the developments in the fields of science and technology have increased people's influence on the natural environment. As the human intervention in the environment increases, the environmental problems based on the deterioration of natural balance affect the life of all living creatures negatively. This study aims to determine the views of people living in Yozgat on environmental problems. It is a qualitative and descriptive study adopting the interview method. The study data were analyzed by the content analysis method. The sample of the study consists of 170 people living in Yozgat. According to the participants' opinions, the most critical environmental problems in Yozgat are garbage, waste, air, water and noise pollution, urbanization, and destruction of forests. The causes of these problems were expressed as lack of education, unconsciousness, and insensitivity. Participants suggested increasing environmental training activities, implementing supervision, and punishment to solve environmental problems. The participants' environmentally friendly behaviors were not to throw rubbish in the environment, to warn those who throw away, to intend to recycle, and to participate in environmental activities and organizations. 

Anahtar Kelimeler

Environment, Environmental Problems, Causes, Solutıon Proposals, Yozgat

Kaynakça

• Alagöz, B. (2007). Çevre sorunları, teknoloji ve değişen öncelikler. Dilek, Z., Akbulut, M., Bağlan Özer, Z., Gürses, R. & Karababa Taşkın, B. (Ed.), 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi (ICANAS) Bildiriler Kitabı içinde (s. 43-52). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanlığı.
• Alım, M. (2006). Avrupa birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 599-616.
• Arık, S. & Yılmaz, M. (2017). Fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları ve çevre kirliliğine yönelik metaforik algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1147-1164.
• Atasoy, E. (2010). Genel Coğrafya. (2. Baskı). İstanbul: Ezgi Kitabevi Yayınları.
• Atlı, K. & Uzun, N. (2009). Öğrencilerin çevreye yönelik ilgi, düşünce ve davranışları arasındaki korelâsyonun incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 197-215.
• Ayten, A. M. & Dede, O. M. (2007). Milli park alanlarının koruma ve yönetim sorunları: Yozgat Çamlık Milli Parkı örneği. Dilek, Z., Akbulut, M., Bağlan Özer, Z., Gürses, R. & Karababa Taşkın, B. (Ed.), 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi (ICANAS) Bildiriler Kitabı içinde (s. 165). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanlığı.
• Ayvaz, Z. (1996), Çevre eğitimine giriş. Ekoloji ve Çevre Dergisi, 6(21), 5-6.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231- 274.
• Baykal, H. & Baykal, T. (2008). Küreselleşen Dünya’da çevre sorunları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 2-17.
• Çabuk, B. & Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 189-198.
• Çakır, H. (2017). Suriyeli mülteci kadınların sosyo-kültürel değişime uyum çabaları: Yozgat örneği. Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 53-68.
• Çatalbaş, F. (2016). Yozgat şehir merkezinin başlıca kentleşme sorunları ve çözüm önerileri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 32(1), 1-10.
• Çevre Kanunu (1983), 2872 Sayılı Çevre Kanunu. 25 Aralık 2019 tarihinde, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2872.pdf, adresinden edinilmiştir.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2018). Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Değerlendirme Raporu. 24 Aralık 2019 tarihinde, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/cevre_sorun_2018-20180702151156.pdf, adresinden edinilmiştir.
• Çoban A. & Kılıç, S. (2009). Türkiye’de yerel yönetimlerin çevreye yönelik politikaları: Konya Selçuklu Belediyesi SELKAP örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 117-130.
• Ekici, G. (2005). Lise öğrencilerinin çevre eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 18, 71-83.
• Erdem, N. (2015). Çevre sorunlarının yerel yönetimler kapsamında incelenmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimleri Dergisi, 7(1), 16-32.
• Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, 65(66), 1-13.
• Fahlquist, J. N. (2009). Moral Responsibility for Environmental Problems-Individual or Institutional? Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 22(2), 109-124.
• Geray, C. (1998). Yerel yönetimler ve çevre. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 7(3), 64.
• Gül, F. (2013). İnsan-doğa ilişkisi bağlamında çevre sorunları ve felsefe. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 17-21.
• Güneş, A.M. (2012). Uluslararası çevre hukuku üzerine bir inceleme. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 70 (1), 83-114.
• Gürbüz, H. & Kışoğlu, M. (2011). Güncel çevre sorunları. H. Yazıcı & K. Arıbaş (Ed.), Günümüz dünya sorunları içinde (s. 153-190). Ankara: Pegem Akademi.
• Hudson, S. J. (2001). Challenges for environmental education: issues and ideas for the 21th century. Bioscience, 51(4), 283-288.
• Hungerford, H. & Volk, T. (1990). Changing learner behavior through environmental education. Journal of Environmental Education, 21(3), 8-21.
• Karpuzcu, M. (2007). Çevre kirlenmesi ve kontrolü. (9. Baskı). İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
• Kaypak, Ş. (2013). Çevre sorunlarının çözümünde küresel çevre politikalarının önemi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 17-34
• Kıncal, R. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kocalar, A. O. & Balcı, A. (2013). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlılık düzeyleri. International Journal of Social Science Research, 2(1), 15-49.
• Maskan, A. K., Efe, R. Gönen, S. & Baran, M. (2006). Farklı branşlardaki öğretmen adaylarının çevre sorunlarının nedenleri, eğitimi ve çözümlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 1-11.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). An Expanded Sourcebook: Qualitative Data Analysis (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Mittal, R. & Mittal C.G. (2013). Impact of population explosion on environment. WeSchool Knowledge Builder - The National Journal, 1(1), 1-4.
• Negev, M., Garb, Y., Biller, R., Sagy, G. & Tal, A. (2010). Environmental problems, causes, and solutions: an open question. The Journal of Environmental Education, 41(2), 101– 115.
• Özdemir, O. (2010). Doğa deneyimine dayalı çevre eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına yönelik etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 27, 125-138.
• Özgen, N. & Kahyaoğlu, M. (2012). Yaşamsal mekanların bozulması: çevre sorunları. N. Özgen (Ed.), Günümüz dünya sorunları içinde (s. 71-105). Ankara: Eğiten Kitap.
• Öztürk, T. & Zayimoğlu Öztürk, F. (2016). Sosyal bilgiler öğretim programının çevre eğitimi açısından analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1533-1550.
• Polat, S. (2018). Ağrı’daki çevre sorunlarının akademisyen bakış açısı ile değerlendirilmesi. EKEV Akademi Dergisi, 22 (74), 325-338.
• Sönmez, E. & Yerlikaya, Z. (2017). Ortaokul öğrencilerinin çevresel bilgi düzeyleri ve çevreye yönelik tutumları üzerine bir alan araştırması: Kastamonu ili örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1239-1249.
• Sönmez, İ., Kaplan, M. & Sönmez, S. (2008). Kimyasal gübrelerin çevre kirliliği üzerine etkileri ve çözüm önerileri. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 25(2), 24-34.
• Stockholm BM İnsan ve Çevre Konferansı Bildirgesi. (1972). 26 Aralık 2019 tarihinde, http://www.cmo.org.tr/resimler/ekler/0a964846d55e228_ek.pdf, adresinden edinilmiştir.
• Subaşı, M. & Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Şimşekli, Y. (2004). Çevre bilincinin geliştirilmesine yönelik çevre eğitimi etkinliklerine ilköğretim okullarının duyarlılığı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 83-92.
• Türkoğlu, A. & Şahin, Ü. (2013). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarının nedenlerine, çözümlerine ve çevre eğitimine ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(2), 179-194.
• Uçar, H. (2007). Çevre sorunları açısından Afyonkarahisar. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar).
• Uluğ Yurttaş, Ö. & Şişman, B. (2012). Sivil toplum örgütleri ve kitle iletişim araçlarının çevre okuryazarlığı bilinci oluşturmadaki rolü. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1(4), 445-457.
• Uzun, S. (1995). Kağızman’da (Kars) doğal çevre sorunları. Doğu Coğrafya Dergisi, 1, 434-447.
• Ünal, S., Mançuhan, E. & Sayar, A. (2001). Çevre Bilinci, Bilgisi ve Eğitimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaası.
• Yalçınkaya, E. (2013). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerine göre çevre sorunları: Nitel bir çalışma. Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 416-439.
• Yangın, S. & İşçen, C. (2013). Çevre eğitimi: Mevcut durum ve yaşanan sorunlar (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(46), 131-150.
• Yıldırım, A. & Şimşek. H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma. Ankara: Seçkin Yayınları
• Yozgat Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü .(2018). Yozgat İli 2018 Yılı Çevre Durum Raporu. 10 Ocak 2020 tarihinde, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/yozgat_2018_-cdr_rev-ze-20190802143446.pdf, adresinden edinilmiştir.