TRANS-BAYKAL (RUSYA) BÖLGESİ’NİN COĞRAFYASI

Yıl 2021, Sayı: 43, 365 - 385, 26.01.2021

Reyhan Rafet Can

https://doi.org/10.32003/igge.819437

Öz

Zabaykalskiy Kray (Bölge) olarak isimlendirilen saha adını Rus kâşiflerin ilk kez 1640’ta karşılaştıkları Daur halkından alır. Rusçada Zabaykalye, Balkal Gölü’nün doğusu anlamına gelir. Trans-Baykal Bölgesi, Sibirya'nın en güneydoğusunda, doğu Trans-Baykal'ın neredeyse tüm bölgesini işgal eder. Bölge şiddetli iklim koşulları; birçok mineral ve hammadde kaynağı; ormanların ve tarım arazilerinin varlığı ile karakterize edilir. Rusya Federasyonu'nun Uzakdoğu Federal Bölgesi’nin bir parçası olan on bir kurucu kuruluşu arasında bölge, alan açısından altıncı, nüfus açısından dördüncü, bölgesel ürün üretimi açısından (GRP) altıncı sıradadır. Bölge topraklarından geçen Trans-Sibirya Demiryolu yalnızca Uzak Doğu ile Rusya'nın batı bölgeleri arasında bir ulaşım bağlantısı değil, aynı zamanda Avrasya geçişini sağlayan küresel altyapının da bir parçasıdır. Bölgenin üretim yapısında sanayi, tarım ve ulaşım yüksek bir paya sahiptir. Bu çalışmada Trans-Baykal Bölgesi’nin fiziki, beşeri ve ekonomik coğrafya özellikleri ele alınmıştır. Trans-Baykal Bölgesinin coğrafi özelliklerinin yanı sıra, ekonomik ve kültürel yapısını incelenmiştir. Bu kapsamda konu ile ilgili kurumsal raporlardan ve alan araştırmalarından yararlanılmıştır. Bu çalışma sonucunda 350 yıldan beri Rus gelenek, kültür ve yaşam tarzının devam ettiği, farklı etnik grupların toplumsal birliği sağladığı, yer altı kaynaklarının bölge ekonomisi için yüzyıllardır olduğu gibi günümüzde de önem arz ettiği, coğrafyasının halkın yaşam şeklini belirdiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rusya Federasyonu, Uzakdoğu Federal Bölgesi, Trans-Baykal Bölgesi, Coğrafya, Coğrafi Özellikler

GEOGRAPHY OF THE TRANS-BAYKAL (RUSSIA) REGION

Öz

The site named as Zabaykalskiy Kray (Region) takes its name from the Daur people, whom Russian explorers first met in 1640. In Russian, Zabaykalye means east of Balkal Lake. The Trans-Baikal Territory occupies almost the entire territory of eastern Trans-Baikal, the most southeast of Siberia. The severe climatic conditions of the region; many mineral and raw material resources; It is characterized by the presence of forests and agricultural land. Among the eleven constituent entities that are part of the Far Eastern Federal District of the Russian Federation, the region ranks sixth in terms of area, fourth in population, and sixth in terms of regional product production (GRP). The Trans-Siberian Railway, which passes through the territory of the region, is not only a transport link between the Far East and the western regions of Russia, but also a part of the global infrastructure that provides the Eurasian passage. Industry, agriculture and transportation have a high share in the production structure of the region. In this study, the physical, human and economic geography features of the Trans-Baikal Region were discussed. In addition to the geographical features of the Trans-Baikal Region, its economic and cultural structure has been studied. In this context, corporate reports and field studies related to the subject were used. As a result of this study, it was concluded that the Russian traditions, culture and lifestyle have continued for 350 years, that different ethnic groups have provided social unity, that underground resources have been important for the economy of the region for centuries, and that its geography has revealed the lifestyle of the people.

Anahtar Kelimeler

Russian Federation, Far Eastern Federal District, Trans-Baikal Territory, Geography, Geographical Features

Kaynakça

• Andriyevich, V. K. (1887). Kratkiy Ocherk İstorii Zabaykalya Ot Drevneyshikh Vremen Do 1762 Goda. S.Peretburg: Voennaya Tipografiya.
• Atalay, İ. (1982). Toprak Coğrafyası. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Yayınları No:8.
• Atasoy, E. (2010). Federal bölgelere göre Rusya’nın nüfus ve etnocoğrafya özellikleri, U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (19), 183-219.
• Bagashev, I. & Butin, M, D. (1905). Mineralnyye istochniki Zabaykal'ya. Moskva: İzdaniye M. D. Butina.
• Bagova, V. Z. (2016). Zapiski Zabaykal'skogo otdeleniya Russkogo geograficheskogo obshchestva: Zemledeliye Zabaykal'skogo kraya v XXI veke. Chita: Zabaykalskiy Gosudarstvennyy Universitet. 12-20.
• Botah, O, A. & Laperdina, T. G, (1991). Prirodni Resursı Zabaykalye. Novosibirsk: Akademiya Na Nauki SSCB.
• Degtev, A, V. & Yurgenson G, A. (2002). Priroda, Klimat. Entsiklopediya Zabaykal'ya: Chitinskaya oblast: V 2 T. 2 Novosibirsk: ispravlennoye Nauka, 2002.–T.I.–39-41.
• Demir, S. (2013). Vladivostok demiryolu hattı ve Rusya ekonomisi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5, 2, 482-491.
• Fa¬deye¬va N. V. (1963). Se¬len¬gin¬skoye sred¬ne¬gorye. Ulan-Ude: Buryatskoye knizhnoye izdatelstvo.
• Federalno Agentstvo Po Turizm, (2020). 02 Eylül 2020 tarihinde www.russiatourism.ru/contents/turism_v_rossii/regions/dalnevostoch nyy-fo/zabaykalskiy-kray/ adresinden edinilmiştir.
• Geniatulin, R, F. (2000). Zabaykalski Kray. Entsiklopedii Zabaykal'ya, Cilt:1. 30 Ağustos 2020 tarihinde http://encycl.chita.ru/encycl/concepts/?id=2112 adresinden edinilmiştir.
• Geografiya Rusiya, (2020). 29 Ağustos 2020 tarihinde https://geographyofrussia.com/administrativno-territorialnoe- ustrojstvo-sovremennoj-rossii/ adresinden edinilmiştir.
• Gorina, K. V., Novikova, M.S., Solovova, A.T. & Bagova, V. Z. (2016). Turıstskıye Rayony Zabaykalskogo Kraya. Mezhdunarodnyy Zhurnal Prikladnykh İ Fundamental'nykh İssledovaniy,6-5. 903-907.
• Izyumov, A. N., Yakimova, A.V., Pilipenko, Y. A. & Slipchuk, A. V. (2020). Zabaykalskiy Kray V Tsifrakh. 2020. Chita: ROSSTAT Terrıtorıal'nyy Organ Federal'noy Sluzhby Gosudarstvennoy Statıstıkı Po Zabaykal'skomu Krayu (Zabaykalkraystat) Zabaykal'skıy Kray V Tsıfrakh.
• Kaminskaya, S. V. (2015). Voprosy Bonıteta Pochv V Zabaykal'skom Kraye. Mezhdunarodnyy Nauchno-İssledovatel'skiy Zhurnal, 8(39), Sentyabr, Chast'3, 38-41.
• Kharchenko, N. & Butko, E. (2015). Muzey Kedra v Zabaykalskom Kraye, Ustoychıvoye Lesopol Zovanıye, 3(43), 38-39.
• Konstantinov, A. V. & Konstantinova, N, N. (2011). Istoriya Zabaykal'ya (s drevneyshikh vremen do 1917 g). Chita: Izdatelstvo Krug.
• Konstantinovich S. V. (2015). Vlıyanıye Izmeneniya Klımata Na Hıdrologıcheskıy Rezhım Rek Zabaykal'ya, Chita: Zabaykalskiy Gosudarstvennyy Universitet Institut Prirodnykh Resursov, Ekologii İ Kriologii Sibirskogo Otdeleniya Rossiyskoy Akademii Nauk.
• Korsun, O, V., Mikheyev, I.Y. & Goroshko, O.A. (2014). Ekologo- Ekonomıcheskoye Obosnovanıye Sozdanıya Prırodnogo Landshaftnogo Zakaznıka Regıonal'nogo Znachenıya Sredneargurskıy. Chita: Vsemirnyy Fond Dikoy Prirody Amurskiy Filial Ministerstvo Prirodnykh Resursov İ Promyshlennoy Politiki Zabaykalskogo Kraya.
• Kovıçev, E.V. (1984). İstorii Zabaykalya-I. serendey II. tıs. İrkuts.
• Krasnaya Kniga Zabaykalskogo Kraya-Rasteniya. (2017). İkinci Baskı. Novosibirsk: Dom mira. 115-117.
• Kulakov, V. S. (2002a). Priroda. Relyef. Entsiklopediya Zabaykal'ya: Chitinskaya oblast': V 2 T.– 2-ye izd.;– Novosibirsk: ispravlennoye Nauka, 37-39.
• Kulakov, V. S. (2002b). Priroda Geograficheskoye polozheniye, territoriya, granitsy. Entsiklopediya Zabaykal'ya: Chitinskaya oblast': V:2 T:2, Novosibirsk: Nauka. 13-14
• Marketıngovyye Issledovanıya Rynkov Vıdov Ekonomıcheskoy Deyatel'nostı Zabaykal'skogo Kraya. (2015). Chita: İzdatelstvo: Federal'noye gosudarstvennoye byudzhetnoye obrazovatel'noye uchrezhdeniye vysshego professional'nogo obrazovaniya «Baykal'skiy gosudarstvennyy universitet ekonomiki i prava» Chitinskiy institut (filial).
• Ministerstvo Selskogo Khozyaystva Zabaykal Skogo Kraya. 17 Ağustos 2020 tarihinde https://mcx.75.ru/plany-i-otchety, adresinden edinilmiştir.
• Obyazov, V. A. (2008). Regionalnyye izmeneniya klimata: vyrabotka strategiy adaptatsii. Materialy mezhdunarodnogo simpoziuma. Izmeneniye klimata Tsentral'noy Azii: sotsial'no-ekonomicheskiye i ekologicheskiye posledstviya. Chita: Izdatelstvo ZabGGPU, 182-184.
• Okladnikov, A.P (1959). Paleolit Zabaykalya. Obştiy Oçerk. Ulan-Ude: Arheologiçeski Sbornik.
• Okladnikov, A.P (1960). Paleolithic sites in Trans-Baikal ‘’Asian Perspectives’’. Bull of the Far -Eastern Prehistory assoc.,4, 1-2.
• Oleynikov, A. N. (2002). Atlas Fauny İ Flory Paleozoya-Mezozoya Zabaykalya. Chita: İzdatelstvo Nauka.
• Putevoditel İnvestora Zabaykalskiy Kray. (2020). 12 Temmuz 2020 tarihinde https://cn.investinrussia.com/data/image/regions/investora- zabaikalskii-krai.pdf, adresinden edinilmiştir.
• ROSSTAT- Naselenıye Po Natsıonalnostı I Vladenıyu Russkım Yazykom Po SubYektam Rossıyskoy Federatsıı. (2020). 15 Temmuz 2020 tarihinde https://rosstat.gov.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Document s/Vol4/pub-04-04.pdf, adresinden edinilmiştir.
• ROSSTAT- Rozhdayemost, Smertnost, Yestestvennyy Prırost Naselenıya Po Regıonam Rossıyskoy Federatsıı. (2020). 17 Temmuz 2020 tarihinde https://rosstat.gov.ru/bgd/regl/b03_13/IssWWW.exe/Stg/d010/i010700r .htm, adresinden edinilmiştir.
• Samoilova, G, S. (2008). Zabaykalskiy Kray, Bolshaya Rossiyskaya Entsiklopediya. Moskva: Nauchnoye izdatelstvo.
• Samoilova, G. S. & Korolek, T. L. (2008). Zabaykál'ye, Geologicheskoye Stroyeniye İ Poleznyye İskopayemyye. Bolshaya Rossiyskaya Entsiklopediya. Moskva: Nauchnoye izdatelstvo.
• Semke, V.Y. & Govorina, N.V. (2009). Atlas Psıkhıcheskogo Zdorov'ya Naselenıya Zabaykal'skogo Kraya. Chita: Ekspress Izdatelstvo.
• Sibirskiy Federalnyy Okrug Zabaykalskiy Kray Analiticheskiy Obzor Po Sotsialno-Ekonomicheskomu Polozheniyu Subyektov, (2013). 23 Haziran 2020 tarihinde https://www.np- sr.ru/sites/default/files/sr_pages/SR_0V032041/zabaykal-skiy- kray.pdf, adresinden edinilmiştir.
• Sibirskogo Federalnogo Okrug. (2020). 22 Haziran 2020 tarihinde https://sibfo.ru/, adresinden edinilmiştir.
• SOTI (2020). Sistema obmena turistskoy informatsiyey-Zabaykal'skiy kray. Obshchaya informatsiya. (2020). 16 Temmuz 2020 tarihinde https://nbcrs.org/regions/zabaykalskiy-kray/general-information/, adresinden edinilmiştir.
• Vishnyakov, Y.V., Tarabarko, A. N. & Kirilyuk, V. Y. (2012). Krasnaya Kniga Zabaykal'skogo Kraya-Zhivotnyye. Goskomitet po okhrane okruzhayushchey sredy chitinskoy oblasti. Novosibirsk: Nosvosibirskiy izdatel'skiy dom.
• Vladimirovna, G. K. (2011). Geografıcheskaya Spetsıfıka Formırovanıya Konfessıonal'nogo Prostranstva Zabaykalskogo Kraya. Ulan-Ude: Uchrezhdenii Rossiyskoy Akademii Nauk Institut prirodnykh resursov, ekologii i kriologii Sibirskogo otdeleniya RAN ispravlennoye.
• Yasko, V. G. (1982). Podzemnyye Vody Mezhgornykh Vpadin Zabaykalya. Novosibirsk: Nauka.
• Yudin, A. (2017). Sibiri-Zabaykalye (Buryatiya i Chitinskaya oblast). İzdatelstvo Bokrut Sveta.
• Zabaykalskiy Kray-Regional'nyye Aspekty. (2020). 12 Mayıs 2020 tarihinde http://www.sovstrat.ru/journals/transportnaya-strategiya- 21-vek/articles/st-trans22-32.html, adresinden edinilmiştir.
• Zabaykalskiy Kray-İstoriya. (2020). 19 Mayıs 2020 tarihinde https://xn- -80aaaac8algcbgbck3fl0q.xn--p1ai/o-krae/10060-istoriya, adresinden edinilmiştir.
• Zabaykalskogo Kraya-Rezhim Dostupa. (2020). 11 Ağustos 2020 tarihinde http://www.sibfo.ru/passport/region, adresinden edinilmiştir.
• Zakon Ob Administrativno-Territorial'nom Ustroystve Zabaykalskogo Kraya. (2020) 28 Ağustos 2020 tarihinde http://docs.cntd.ru/document/922220904, adresinden edinilmiştir.
• Zayatlar, D. V. (2017). Zabaykalye, (Naseleniye, Ekonomika) Moskva: Bolshaya Rossiyskaya Entsiklopediya.