GÜNÜMÜZ ÇEVRE SORUNLARINA YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA: SİİRT ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Sayı: 46, 20 - 39, 20.05.2022

Semra Yılmaz Çildam

https://doi.org/10.32003/igge.978653

Öz

Günümüzde yaşanan toplumsal değişim ve dönüşümler, teknolojik gelişmeler, sanayileşme ve nüfus artışı şehirlerde ciddi çevre sorunlarına neden olmuştur. Bu çalışmada, Siirt’te yaşanılan çevre sorunlarının saptanması için bir alan araştırması yürütülmüştür. Ayrıca çevre sorunlarının toplumsal duyarlılığı ölçülerek, bireysel ve toplumsal duyarlılığı artırmaya katkıda bulunabilmek amaçlanmıştır. Görüşme yöntemi ile oluşturulan bu nitel araştırmada 450 kişinin görüşüne başvurulmuştur. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ile yapılan görüşmeler, e-Belediye Bilgi Sistem-İstek Şikâyet Talebi sayfasına gönderilen çevre konulu başvurular ve önceki çalışmalardan faydalanılarak görüşme formları oluşturulmuştur. Görüşme formları SPSS programı ile çözümlenmiştir. Ortaya çıkan sonuçlara göre Siirt’te yaşanan en önemli çevre sorunlarının hava, atık ve su kirliliği olduğu görülmüştür. Bu sorunların sebepleri arasında eğitim eksikliği ve duyarsızlık ilk sıralarda yer almaktadır. Şehirdeki çevre sorunlarının önlemesinde eğitim, halkın bilinçlendirilmesi, uyarı ve ceza mekanizmalarının devreye sokulması, ağaçlandırılmaya önem verilmesi, çevre durum raporları ve coğrafi bilgi sistemleri ile mevcut durumların tespit edilerek izleme ağlarının oluşturulması etkili olacaktır. Katılımcılar çevreye bireysel anlamda yerlere çöp atmayarak ve toplu taşıma araçlarını kullanarak katkı sağladıklarını belirtmişlerdir. Katılımcılara göre çevre sorunlarının öncelikle yerel yönetimler tarafından dikkate alınıp çözüme kavuşturulması daha sağlıklı ve kalıcı sonuçlar doğuracaktır.

Anahtar Kelimeler

Çevre, Kirlilik, Çevre Sorunları, Çevre Duyarlılığı, Siirt

A QUALITATIVE RESEARCH ON CONTEMPORARY ENVIRONMENTAL ISSUES: THE CASE OF SİİRT

Öz

Today's social changes and transformations, technological developments, industrialization and population growth have caused serious environmental problems in cities. In this study, a field study was conducted to determine the environmental problems experienced in Siirt. In addition, it is aimed to contribute to increasing individual and social sensitivity by measuring the social sensitivity of environmental problems. The sample of this qualitative research, which was formed by the interview method, consists of 450 people living in Siirt. Questionnaire forms were created by making use of previous studies and applications related to the environment on the Provincial Directorate of Environment and Urbanization and e-Municipal Information System-Request Complaint Request page. According to the results of the survey analyzed with the SPSS program, it has been seen that the most important environmental problems in Siirt are air, waste and water pollution. Lack of education and insensitivity are among the causes of these problems. In the prevention of environmental problems in the city. It has been concluded that education, public awareness, the introduction of warning and punishment mechanisms, emphasis on afforestation, environmental status reports and geographic information systems and the establishment of monitoring networks by determining current situations will be effective. Participants stated that they contribute to the environment individually by not throwing garbage and using public transportation vehicles. Taking into account and solving the environmental problems that arise locally, primarily by local governments, will lead to healthier and lasting results.

Anahtar Kelimeler

Environment, Pollution, Environmental Problems, Environmental Awareness, Siirt

Kaynakça

• Akçay, S., & Pekel, F. O. (2017). Öğretmen adaylarının çevre bilinci ve çevresel duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İlkogretim Online, 16(3), 1174-1184. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.330249
• Aksoy, B., & Karatekin, K. (2011). Farklı programlardaki lisans öğrencilerinin çevreye yönelik duyuşsal eğilimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 153(153).
• Alkan, A. (2015). Bitlis şehrinin çevre sorunları ve alınması gereken önlemler. Doğu Coğrafya Dergisi, 20(33), 11-36. https://doi.org/10.17295/dcd.07140
• Alkan, A. (2018). Hava kirliliğinin ciddi boyutlara ulaştığı kentlere bir örnek: Siirt. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 641-666.
• Alım, M. (2006). Avrupa Birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 599-616.
• Arslan, N. T., & Ökmen, M. (2006). The economical and international dimensions of the environmental problems, environmental problems in the Black Sea region and the role of the voluntary organizations. Building and Environment, 41(8), 1040-1049.
• Aydın, A. H., & Çamur, Ö. (2017). Avrupa Birliği çevre politikaları ve çevre eylem programları üzerine bir inceleme. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 21-44. https://doi.org/10.29029/busbed.310635
• Balcı, E. Ç. (2012). İlköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 395-407.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. https://doi.org/10.31592/aeusbed.598299
• Birinci, G., Kılıçer, K., Ünlüer, S., & Kabakçı, I. (2009). Eğitim teknolojisi alanında yapılan durum çalışması araştırmalarının yöntemsel değerlendirilmesi. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Buttel, F. H., & Flinn, W. L. (1978). The politics of environmental concern: The impacts of party identification and political ideology on environmental attitudes. Environment and Behavior, 10, 17-36. https://doi.org/10.1177/0013916578101002
• Brown, P. A. (2008). A review of the literature on case study research. Canadian Journal for New Scholars in Education/Revue canadienne des jeunes chercheures et chercheurs en education, 1(1).
• Bulut, S. (2008). Türkiye’de yerel yönetimlerin çevre politikası uygulamalarının değerlendirilmesi. (Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Ankara).
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2002). Research methods in education. London: Routledge.
• Cone, J. D., & Hayes, S. (1980). Environmental problems/behavioral solutions. Monterey, California: Brooks/Cole.
• Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage publications.
• Çabuk, B. & Karacaoğlu, C. (2003). Üniversiteli öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 36(1), 189-198. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000079
• Çalışkan, M. (2002). Yetişkinlerde çevre duyarlılığını etkileyen etmenler. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara).
• Çevre Kanunu (1983). 2872 Sayılı Çevre Kanunu. 21 Haziran 2021 tarihinde, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2872.pdf, adresinden edinilmiştir.
• Dastan, H. (1999). Çevre koruma bilinci ve duyarlılığının oluşmasında eğitimin yeri ve önemi (Türkiye örneği). (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara).
• Davey, L. (2009). The application of case study evaluations.(Çev: Tuba Gökçek). Elementary Educatıon Online, 8(2), 1-3
• Demirel, M., Gürbüz, B., & Karaküçük, S. (2009). Rekreasyonel aktivelere katılımın çevreye yönelik tutum üzerindeki etkisi ve yeni ekolojik paradigma ölçeğinin geçerliği ve güvenirliği. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 47-50. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000155
• Erdem, N. (2015). Çevre sorunlarının yerel yönetimler kapsamında incelenmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 7(1), 16-32.
• Erdoğan, Ş. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110.
• Erol, G. H., & Gezer, K. (2006). Prospective of elementary school teachers’ attitudes toward environment and environmental problems. International Journal of Environmental and Science Education, 1(1), 65- 77.
• Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır? Çevre İnsan Dergisi, 65 (66), 1-3.
• Ertürk, H. (1996). Çevre bilimlerine giriş. (2. Baskı). Bursa: Ceylan Matbaacılık Ltd.
• Ertürk, R. (2017). Environmental problems of the primary school students and perceptions for environmental education. İnönü University Journal of the Faculty of Education, 18 (3), 12-24. https://doi.org/10.17679/inuefd.354142
• Farmer, J., Knapp, D., & Benton, G. M. (2007). An elementary school environmental education field trip: Long-term effects on ecological and environmental knowledge and attitude development. The Journal of Environmental Education, 38 (3), 33-42. https://doi.org/10.3200/JOEE.38.3.33-42
• Flyvbjerg, B. (2011). Five misunderstandings about case-study research. Qualitative Inquiry, 12 (2), 219-245. https://doi.org/10.1177/1077800405284363
• Geray, C. (1998). Yerel yönetimler ve çevre. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 7 (3), 57-64.
• Gunbayi, I. (2018). Developing a qualitative research manuscript based on systematic curriculum and instructional development. European Journal of Social Sciences Studies, 3 (3), 124-153. doi: 10.5281/zenodo.146322
• Gündüz, T. (2004). Çevre sorunları. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Gürpınar, E. (1992). Çevre sorunları. İstanbul: Yaylım Matbaası.
• Hancock, D. R., & Algozzine, B. (2017). Doing case study research: A practical guide for beginning researchers. Teachers College Press.
• Kahyaoğlu, M., Daban, Ş., & Yangın, S. (2008). İlköğretim öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 42-52.
• Karabıçak, M., & Özdemir, M. B. (2015). Sürdürülebilir kalkınmanın kavramsal temelleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 6 (13), 44-49.
• Karaca, C. (2008). Çevre, insan ve etik çerçevesinde çevre sorunlarına ve çözümlerine yönelik yaklaşımlar. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (1), 19-33.
• Karadayı, G. (2005). Ortaöğretim öğretmenlerinin küresel, ulusal ve yerel çevre sorunları hakkındaki görüşleri (Sakarya ili örneği). (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara).
• Karakurt, S. T. (2019). Çevre hakkı ve Türkiye’de çevre hakkının korunmasında yerel yönetimlerin rolü. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla).
• Karpuzcu, M. (2007). Çevre kirlenmesi ve kontrolü. (9. Basım). İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
• Kaya, F. (2005). Hızlı Kentleşme sürecinde çevre sorunları önemli boyutlara ulaşan şehirlere ilginç bir örnek; Ağrı. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (1), 193-206.
• Keleş, R., & Hamamcı, C. (1998). Çevrebilim. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Kışlalıoğlu, M., & Berkes, F. (1994). Ekoloji ve çevre bilimleri. Remzi Kitabevi.
• Kocalar, A. O., & Balcı, A. (2013). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlılık düzeyleri. International Journal of Social Science Research, 2 (1), 15-49.
• Mertens, D. M. (2014). Research and evaluation in education and psychology: Integrating diversity with quantitative, qualitative, and mixed methods. Sage publications.
• Moseley, C. (2000). Teaching for environmental literacy. The Clearing House, 74 (1), 23. https://doi.org/10.1080/00098655.2000.11478633
• Negev, M., Garb, Y., Biller, R., Sagy, G., & Tal, A. (2010). Environmental problems, causes, and solutions: An open question. The Journal of Environmental Education, 41 (2), 101-115. https://doi.org/10.1080/00958960903295258
• Özçağlar, A. (1992). İlköğretimde çevre eğitimi öğretmen el kitabı (kitap bölümü). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, İlköğretim Genel Müdürlüğü Yayını.
• Rodda, A. (1991). Women and the environment. Zed Books Ltd.
• Roth, C. E. (1992). Environmental literacy: Its roots, evolution and directions in the 1990s.
• Sever, R., & Samancı, O. (2011). İlköğretimde çevre eğitimi/environmental education in primary education. Doğu Coğrafya Dergisi, 7 (7).
• Subaşı, M., & Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (2), 419-426.
• Shuttleworth, M. (2008). Case study research design. 22 Mart 2016 tarihinde, https://explorable.com/casestudy-research-design, adresinden edinilmiştir.
• Stockholm BM İnsan ve Çevre Konferansı Bildirgesi, (1972). 26 Aralık 2019 tarihinde, http://www.cmo.org.tr/resimler/ekler/0a964846d55e228_ek.pdf, adresinden edinilmiştir.
• Tarkoçin, S., Bilmez, B., & Gökçeli, F. K. (2017). Meslek yüksekokulu çocuk gelişimi öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi (Bingöl Üniversitesi örneği). Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 7 (2/1), 84-92.
• Uzun, S. (1995). Kağızman’da (Kars) doğal çevre sorunları. Doğu Coğrafya Dergisi, (1), 434-447.
• Ünlü, H. (1991). Yerel yönetim ve çevre el kitabı. İstanbul: IULA-EMME.
• Wong, K. K. (2003). The environmental awareness of university students in Beijing, China. Journal of Contemporary China, 12 (36), 519-536. https://doi.org/10.1080/10670560305472.
• Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23 (112).
• Yardımcı, E., & Bağcı, G. K. (2010). Çocukların gözünden çevre ve çevre sorunları. Ilkogretim Online, 9 (3), 1122-1136.
• Yıldız, K., Sipahioğlu, Ş., & Yılmaz, M. (2000). Çevre bilimi. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods (C. 5). London: Sage Publications
• Yücel, S., & Morgil, F. İ. (1998). Yükseköğretimde çevre olgusunun araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (14), 84- 94.