Atakum (Samsun) engelli atlası

Yıl 2022, Sayı: 47, 187 - 209, 30.09.2022

Harun Reşit Bağcı , Ebru Karakaya

https://doi.org/10.32003/igge.1106430

Öz

Engelli bireylerin sosyalleşerek ekonomiye katkı sağlayabilmeleri için cadde, sokakları rahatça kullanabilmeleri gerekmektedir. Samsun’un merkez ilçelerinden olan Atakum önemli miktarda engelli ve yaşlı nüfusu barındırmaktadır. Bu çalışmada Atakum’un cadde ve sokaklarının engelli konforu açısından değerlendirilmesi, CBS ile engelliler için en uygun güzergâhların belirlenmesi amaçlanmıştır. İlçenin en işlek güzergâhları örneklem seçilerek, kaldırımlar niteliklerine göre sınıflandırılmıştır. Bunun yanı sıra engelli konforuna yönelik kriterlere göre “engelsiz güzergâhlar” belirlenerek, bir engelli atlası oluşturulmuştur. Çalışmanın veri kaynaklarını, saha çalışmaları, mülakatlar ve ikincil veriler oluşturmaktadır. Engelsiz güzergâhlar, ilçedeki sosyal donatıların konumlarına göre uygunluk analiziyle belirlenmiştir. Atakum’da seçili güzergâhlarda kaldırımlardan iyi niteliğe sahip olanların oranı: Atatürk Bulvarı’nda % 12; İsmet İnönü Bulvarı’nda % 10; Cağaloğlu Caddesinde ise % 9’dur. Bu güzergâhlardaki 314 noktada kaldırım rampalarının eksik ya da kullanılamayacak durumda olduğu tespit edilmiştir. Konumları ve özellikleri değerlendirilerek ilçenin iç kesimlerinden sahile uzanan 8 ana 8 ara olmak üzere 16 engelsiz güzergâh belirlenmiştir. Örneklem güzergâhlardaki sorunlar ve engelsiz güzergâhlarda yapılması gereken iyileştirmeler tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Engelli atlası, Engelsiz güzergâh, CBS, Atakum, Samsun

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

2209-A Üniversite Öğrencilerini Destekleme Programı 1919B012100473 başvuru numaralı proje

Teşekkür

Çalışmamızı finanse eden TÜBİTAK'a teşekkür ederiz

Atakum (samsun) disabled atlas

Öz

In order for people with disabilities to socialize and contribute to the economy, they should be able to use the streets comfortably. Atakum, one of the central districts of Samsun, has a significant amount of disabled and elderly population. This study, it is aimed to evaluate the streets of Atakum in terms of disabled comfort and to determine the most suitable routes for the disabled with GIS. The busiest routes of the district were selected as samples and the pavements were classified according to their qualities. In addition, "barrier-free routes" were determined according to the criteria for disabled comfort, and a disabled atlas prepared. The data sources of the study are field studies, interviews, and secondary data. Barrier-free routes were determined by the suitability analysis according to the locations of the social facilities in the district. The proportion of good quality pavements on selected routes in Atakum are 12 % on Atatürk Boulevard, 10 % on İsmet İnönü Boulevard, and It is 9 % on Cağaloğlu Street. It has been determined that the pavement ramps at 314 points on these routes are missing or unusable. By evaluating their locations and features, 16 unobstructed routes, 8 main, and 8 intermediate routes extending from the inner parts of the district to the coast were determined. The problems on the sample routes and the required improvements on the barrier-free routes were determined.

Anahtar Kelimeler

Disabled atlas, Barrier-free routes, GIS, Atakum, Samsun

Proje Numarası

2209-A Üniversite Öğrencilerini Destekleme Programı 1919B012100473 başvuru numaralı proje

Kaynakça

• Altinok, M., & Kars, M. M. (2010). Tekerlekli Sandalye kullanan engellilere yönelik ıslak mekân düzenlemelerinde fonksiyonel yaklaşımlar. Journal of Science and Technology of Dumlupınar University 21, 107-120.
• Avcı, V. (2016). Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) İle Gökdere Havzası ve Çevresinin (Bingöl) erozyon duyarlılık analizi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(26), 170-193. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.1116
• Çakır, G. S. (2015). Engelsiz Şehir kavramı açısından Malatya. Yönetim ve ekonomi. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 139 - 157.
• Çelik, S. (2014). Zihinsel engelli bireylerde kaza/yaralanmaların önlenmesinde hemşirenin rolü. Çağdaş Tıp Dergisi, 4(2 EK), 100-197.
• Demiral, G., & Halil, K. (2021). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kurupelit Kampüsü öğrenci harcamalarının Atakum İlçesinin Ekonomisine katkısı. Öneri Dergisi, 16(56), 478-497. https://doi.org/10.14783/maruoneri.931988
• Deniz, M. (2018). Uşak şehrinde aile sağlığı merkezlerine erişilebilirliğin cbs ile analizi. Turkish Studies, 13(26), 475- 491. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.14404
• Duman, M. Z., Tosun, E., & Güleç, M. M. (2015), Engelli Bireylerin kentsel yönetim süreçlerine katılımının analizi: Van Kent Konseyi Örneği. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 11(2), 69-96.
• ENAT. (2022). Retrieved 18 Şubat from https://www.accessibletourism.org/?i=enat.en.accessible-cities
• Engin, F., & Şengün, M. T. (2016). CBS yardımı ile toplu konut alanları yer seçimi; Malatya Örneği. International Geography Symposium (13-14 Ekim 2016).
• Hacıosmanoğlu, D., Selek, H. S., Yaprak, G., Akşit, İ., & Yıldız, A. (2019). Engelli çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki eğitimlerinin değerlendirilmesi. Zeugma 2. Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar Kongresi (Gaziantep).
• Hekimoğlu, B., Altındeğer, M., & Demirbaş, A. R. (2007). Samsun İlinin Fiziki Durumu ve Avantajları. In: Samsun Valiliği: Tarım İl Müdürlüğü.
• Küçükali, A. (2015). Engellilere uygulanan sosyal yardımlar. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 16(35), 100-115.
• Mamatoğlu, N. (2015). Türkiyede engelliler için erişilebilirlik uygulamaları algısı. Dosya Dergisi, 38, 6-12.
• Metin, B. (2017). Engellilere yönelik sosyal politikalarda yerel yönetimlerin rolü: Keçiören belediyesi örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 320-344.
• Öner, E. (1996). Samsun ve çevresinin jeomorfolojisi. Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 4, 191-222.
• Seyyar, A. (2015). Dünya’da ve Türkiye’de engelli dostu sosyal politikalar. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Sezer, A., Deniz, M., & Topuz, M. (2018). Uşak Şehrinde Okullara erişebilirliğin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) İle analizi. Journal of History Culture and Art Research, 7(5), 470-494. http://dx.doi.org/10.7596/taksad.v7i5.1802
• Şahin, K., & Yılmaz, A. (2009). Samsun İlinde doğal kaynaklara dayalı turizm arzı ve planlanması. Journal of International Social Research, 2(7).
• Şat, N., & Göver, T. (2017). Engelliler için belediyelerin erişilebilirlik sorumlulukları: Çorum engel haritasi projesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 521-541. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.287902
• Şen, M. (2018). Türkiye’de engellilere yönelik istihdam politikaları: sorunlar ve öneriler. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 8(2), 129-152. https://doi.org/10.32331/sgd.493016
• Şenol, E. (2020). Samsun İlinin metropol ilçeleri arasında demografik ve kültürel özelliklere göre mekânsal ayrışma. lnternational Journal of Geography and Geography Education(41), 177-198. https://doi.org/10.32003/igge.650205
• Taş, E. (2018). Coğrafi Bilgi Sistemleri teknikleri kullanılarak taşkın risk potansiyelinin değerlendirilmesi: Afyonkarahisar Çay Deresi Havzası. İklim Değişikliği ve Çevre, 3(1), 68-74.
• TBB. (2022). Retrieved 15 Ekim from https://www.tbb.gov.tr/Tr/Haberler_engelsiz-sehirler-fikir-ve-proje- yarismasi-sonuclandi_10523
• Tınar, Y. (2020). Yerel Yönetimlerce Engellilere Sunulan İstihdam Hizmetleri: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Engelliler Müdürlüğü Örneği. Journal of Social Policy Conferences. https://doi.org/10.26650/jspc.2020.78.0011
• TÜİK. (2022). Retrieved 19 Ekim from https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2020-37227
• Yasak, Ü. (2020). Evolotion of accessibility to educational institutions in city of kula by network analysis, Viliyan Krystev, Mihaela S. Dınu, Recep Efe, Emin Atasoy (Eds.,), Advances Social Science Research, 343-357. Sofia: St. Kliment Ohridski Üniversity Press.
• Yasak, Ü, (2021). Sürdürülebilir kentleşme bağlamında kentsel hizmetlere erişebilirlik: Eğitim kurumlarına erişebilirlik yönüyle Muğla Kenti üzerine bir analiz. Journal of Social and Humanities Siciences Research, 8(74), 2353-2367. http://dx.doi.org/10.26450/jshsr.2672
• Yılmaz, C., & Kaya, M. (2020). Şehir coğrafyası ve afet yönetimi bağlamında Samsun–Atakum sel ve taşkınları. Doğu Coğrafya Dergisi, 25(44), 31-46. https://doi.org/10.17295/ataunidcd.787483