Re-Institutionalization of Plural General Law Enforcement System within Homeland Security Structure of Turkey

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 287 - 307, 22.10.2019

Alper Bilgiç

https://doi.org/10.17336/igusbd.524821

Cited By: 1

Öz

Military organizations have an important place in security and law enforcement services in Turkish state culture. As it had been before, it was observed that general law enforcement services in the Ottoman Empire were carried out by military organizations and by those reserved for law enforcement services within these organizations. Organizational charts and structures related to security and public order in Turkish public administration have also differed periodically depending on public needs. While required structural transformations have been implemented within the Turkish plural general law enforcement system, which has hybrid capabilities, depending on public needs, currently, the system has been experiencing a re-institutionalization period. Within this study, which addresses the institutionalization adventure of the hybrid structure of the Turkish plural general law enforcement system, the impacts of transformation in the security sector in Turkey on its plural general law enforcement system are examined in the context of institutionalization, presenting a general framework for the development and structure of the Turkish law enforcement organizations.

Anahtar Kelimeler

Institutionalization, Hybrid Threats, Plural Law Enforcement System, Law Enforcement Organization with Military-Status, Gendarmerie, Police, Coast Guard

Türkiye’de İç Güvenlik Yapılanmasında Çoklu Genel Kolluk Sisteminin Kurumsallaşması

Öz

Türk devlet kültüründe güvenlik ve kolluk hizmetlerinde askerî teşkilatlar önemli bir yere sahiptir. Daha öncesinde olduğu gibi Osmanlı İmparatorluğu’nda da genel kolluk hizmetlerinin askerî örgütler ve bu örgütlerde çalışan kişilerden kolluk hizmetlerine ayrılanlar tarafından yerine getirildiği gözlenmektedir. Türk kamu yönetiminde güvenlik ve kamu düzenine ilişkin yapılanma ve bağlılıklar da ihtiyaçlar çerçevesinde dönemsel olarak farklılıklar sergilemiştir. Türkiye’de melez yeteneklere sahip çoklu genel kolluk sistemi içinde ihtiyaçlar çerçevesinde çağın gerektirdiği yapısal dönüşümler uygulanırken, mevcut durumda sistem yeniden kurumsallaşma süreci yaşamaktadır. Türkiye’deki melez yapıdaki çoklu genel kolluk sisteminin kurumsallaşma serüvenini irdeleyen bu çalışmada, Türkiye’deki genel kolluk teşkilatlarının gelişimine ve yapılanmasına ilişkin genel bir çerçeve sunularak, Türkiye’de güvenlik sektöründeki dönüşümün çoklu kolluk sistemi üzerindeki etkileri kurumsallaşma bağlamında incelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Kurumsallaşma, Melez (Hibrit) Tehditler, Çoklu Kolluk Sistemi, Askerî Statülü Kolluk Teşkilatı, Jandarma, Polis, Sahil Güvenlik

Kaynakça

• Ahaber.com.tr (2016). https://www.ahaber.com.tr/gundem/2016/07/27/icisleri-bakani-ala-satilmis-bir-guruhun-darbe-tesebbusu adresinden 02 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• AKÇE, E. (2006). Türk Hukukunda İdari Kolluk Teşkilatı Olarak Jandarma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale
• AKMAN, N. (1988). Yönetim Sistemlerinde İç Güvenlik Hizmetleri ve Jandarma: Diğer Ülkelerde İç Güvenlik Kuruluşları ile Türk ve Fransız İdari Sistemlerinde Jandarmanın Mukayeseli İncelemesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• ALPAR, G. (2013, Mayıs). Güvenliğin Sağlanmasında Bir Kolluk Kuvveti Olan Jandarmanın Geçmişten Günümüze Rolü ve Dünyadaki Konumu. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 2(1), ss.79-106. http://www.jandarma.tsk.tr/okullar/dergi/makale_pdf/2_Sayi/8_GBD13-005%20_4.Makale.pdf adresinden 29 Mart 2015 tarihinde alınmıştır.
• ALYOT, H.T. (1947). Türkiye’de Zabıta (Tarihi Gelişim ve Bugünkü Durum). İçişleri Bakanlığı Yayını, Ankara.
• ARMİTAGE D.T, ve Moisan, A.M. (2005). Constabulary Forces and Postconflict Transition: The Euro-Atlantic Dimension. Strategic Forum, (218). http://www.au.af.mil/au/awc/awcgate/ndu/sf218.pdf adresinden 29 Mart 2015 tarihinde alınmıştır.
• BAŞA, Ş. (2013). Dâhiliye Nezaretinden Dâhiliye Vekâletine Geçiş (1920-1923). TODAİE, Ankara.
• BİLGİÇ, A. (2019). Çoklu Kolluk Sisteminin Yönetimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• BUCAKTEPE, A. (2008). Genel İdari Kolluk ve Kolluk İşlemleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• CONFORTİ, N. (2011, Ekim). The Italian Carabinieri Corps: Old Traditions For A Modern Version. H. Hovens ve G. van Elk (Editörler). Gendarmeries and the Security Challenges of the 21st Century. FIEP Seminar Publication 2011, s.227-239, Hollanda.
• ÇELİK, M.A. VE DÖNMEZ, S. (2017). Tek Taraflı Birliktelik (Kommensalizm), Karşılıklı Fayda Birlikteliği (Mutualizm) ve Asalaklık (Parazitizm) Üçgeninde İnsan-Doğa İlişkileri. İnsan&İnsan, 4 (14), ss.301-313. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/353474 adresinden 29 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• DEMİR, C.K. (2003). İlçe Jandarma Komutanlıklarında Görev Yapan Adli Kolluk Memurlarının Adli Görevlerine Yönelik Eğitim İhtiyaç Analizi (Ankara İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• DOĞAN, B. (2005). Jandarma Dergileri (1925-2005) İnceleme ve Bibliyografya. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• DOĞAN, F. (2010). Polis ve Jandarma Teşkilatları Açısından İç Güvenlik Yönetimi, Sorunları ve Değişimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Durmuş, A.A. (2014). AÇIKLAMALI, İÇTİHATLI, NOTLU MEMUR DİSİPLİN HUKUKU. ADALET YAYINEVİ, Ankara.
• Emniyet ve Asayiş İşlerinde İl, İlçe ve Bucaklardaki Jandarma ve Emniyet Ödevlerinin Yapılması ve Yetkilerinin Kullanılması Suretini ve Aralarındaki Münasebetleri Gösterir Yönetmelik (28 Haziran 1961). Bakanlar Kurulu Kararı (5/1409). T.C. Resmî Gazete (10855). http://www.resmigazete.gov.tr/ adresinden 20 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• GİRİTLİ, İ., BİLGEN, P. VE AKGÜNER, T. (2008). İdare Hukuku. Der Yayınları, 3. Baskı, İstanbul.
• GOBİNET, P. (2011, Ekim). The Gendarmerie alternative: Is there a case for the existence of police organisations with military status in the twenty-first century European security apparatus? H. Hovens ve G. van Elk (Editörler). Gendarmeries and the Security Challenges of the 21st Century. FIEP Seminar Publication 2011, ss.27-50, Hollanda.
• Haberturk.com (2016). https://www.haberturk.com/gundem/haber/1286984-efkan-ala-bir-degil-birkac-khk-daha-cikabilir adresinden 02 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• Hurriyet.com.tr (2016). http://www.hurriyet.com.tr/gundem/efkan-aladan-flas-aciklama-polise-agir-silah-verilecek-40173569 adresinden 02 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• Jandarma Genel Komutanlığı (2012). Dünya Jandarmaları ve Askerî Statülü Kolluk Kuvvetleri. Ankara.
• Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Yönetmeliği (12 Aralık 2016). Bakanlar Kurulu Kararı (2016/9741). T.C. Resmî Gazete (29955). http://www.resmigazete.gov.tr/ adresinden 20 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• KOCA, S. (2002a). Eski Türklerde Devlet Geleneği ve Teşkilâtı. Türkler, (c.2), Yeni Türkiye Yayınları, ss.309-346.
• KOCA, S. (2002b). İlk Müslüman Türk Devletlerinde Teşkilât. Türkler, (c.5), Yeni Türkiye Yayınları, ss.467-494.
• La Societe Nationale de l’Histoire et du Patrimoine de la Gendarmerie (SNHPG) (2016). Gendarmeries of the World Directory. Paris
• LÉVY-AKSU, N. (2017). Osmanlı İstanbul’unda Asayiş: 1879-1909. İletişim Yayınları, İstanbul.
• Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (2018). Ödenek (A), Gelir (B) ve Finansman (F) Cetvelleri. http://www.bumko.gov.tr/TR,7227/odenek-a-gelir-b-ve-finansman-f-cetvelleri.html adresinden 02 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• MUTLU, Ö. (2006). Kamu Düzeninin Sağlanmasında Jandarma - Polis İlişkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• OKAY, Ö. (2009). İdare Hukukunda Kamu Düzeni Kavramı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ÖZAY, İ.H. (2013). İdari Kolluk - Adli Kolluk. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 71(1), ss.947-961.
• ÖZCAN, A. (2013). Osmanlı Devleti’nde Jandarma Teşkilatı Kurulmasının Gündeme İlk Defa Gelişi (1839). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi, 32(53), ss.173-194. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/18/1779/18793.pdf adresinden 29 Mart 2015 tarihinde alınmıştır.
• ÖZTAŞ, N. (2014). Örgüt: Örgüt ve Yönetim Kuramları. Otorite Yayınları, Ankara.
• Sahil Güvenlik Komutanlığı Teşkilat, Görev ve Yetkileri Yönetmeliği (12 Aralık 2016). Bakanlar Kurulu Kararı (2016/9743). T.C. Resmî Gazete (29955). http://www.resmigazete.gov.tr/ adresinden 20 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• SEZER, F. (2010). Suç Önleme Stratejileri Boyutuyla İç Güvenlik Hizmetleri Yönetimi; Edirne İl Emniyet Müdürlüğü Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• SÖNMEZ, A. (2012). Osmanlı Devleti’nde İç Güvenliğin Dönüşümü: Zaptiye Teşkilatı’ndan Jandarma’ya. 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10-15 Eylül 2007 Bildirileri, (c.VI), Ankara, ss.2855-2864. http://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/S%C3%96NMEZ-Ali-OSMANLI-DEVLET%C4%B0%E2% 80%99 NDE-%C4%B0%C3%87-G%C3%9CVENL%C4%B0%C4%9E%C4%B0N-D%C3%96N%C3%9C%C5%9E%C3%9CM%C3%9C-ZAPT%C4%B0YE-TE%C5%9 EK%C4%B0LATI%E2%80%99NDAN-JANDARMA%E2%80%99YA.pdf adresinden 29 Mart 2015 tarihinde alınmıştır.
• TOSUN, C. (2013). Türkiye'de İç Güvenlik Teşkilatı ve AB Ülkeleriyle Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• TURAN, R. (2002). Türkiye Selçukluları ve Anadolu Beyliklerinde Teşkilât. Türkler, (c.7), Yeni Türkiye Yayınları, ss.395-424.
• TÜİK Yaşam Memnuniyeti Araştırması (2003-2017). 2003-2017 yılları arasındaki yaşam memnuniyeti araştırmalarına ait mikroveriler Türkiye İstatistik Kurumu’ndan elden teslim alınmıştır.
• UZİĘBŁO J.J. (2017). United in Ambiguity? EU and NATO Approaches to Hybrid Warfare and Hybrid Threats. EU Diplomacy Papers 5/2017. College of Europe. https://www.coleurope.eu/system/tdf/research-paper/edp-5-2017_uzieblo.pdf?file=1&type=node&id=38509&force= adresinden 01 Şubat 2019 tarihinde alınmıştır.
• YENİSEY, F. (2015). Kolluk Hukuku. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 2.bs, İstanbul.
• YILMAZ, S. (2011). Türkiye'deki İç Güvenlik Yapılanmasında Değişim İhtiyacı ve Güvenlik Yöneticilerinin Değişime Yönelik Tutum ve Davranışları Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• 668 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (24 Ocak 2019). T.C. Resmî Gazete (30666). http://www.resmigazete.gov.tr/ adresinden 01 Şubat 2019 tarihinde alınmıştır.
• 668 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler ile Bazı Kurum ve Kuruluşlara Dair Düzenleme Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (25 Temmuz 2016). T.C. Resmî Gazete (29783; 2. Mükerrer). http://www.resmigazete.gov.tr/ adresinden 20 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• 2559 sayılı Polis Vazife ve Selâhiyet Kanunu (04 Temmuz 1934). T.C. Resmî Gazete (2751). http://www.mevzuat.gov.tr/ adresinden 20 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu (9 Temmuz 1982). T.C. Resmî Gazete (17753). http://www.mevzuat.gov.tr/ adresinden 20 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu (10 Mart 1983). T.C. Resmî Gazete (17985). http://www.mevzuat.gov.tr/ adresinden 20 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu (04 Haziran 1937). T.C. Resmî Gazete (3629). http://www.mevzuat.gov.tr/ adresinden 20 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu (10 Haziran 1949). T.C. Resmî Gazete (7236). http://www.mevzuat.gov.tr/ adresinden 20 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.