İş İstihdamı Uygulama Modelinin Motivasyon ve Çalışma Performansı Üzerine Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 15, 31.03.2023

Şule Gayretli

https://doi.org/10.17336/igusbd.1210361

Öz

Bu çalışmanın amacı, işletmelerde engelli bireylerin istihdam yoluyla motivasyonlarının sağlanması için bir uygulama modelinin geliştirilmesi ve işverenlerin engelli bireylerin motivasyon ve iş performansı üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmanın örneklemi, 15 deney ve 15 kontrol grubunda olan 30 engelli birey ve 30 işveren bireyden oluşmaktadır. Sosyodemografik bilgiler kişisel bilgi formuyla edinilmiş, katılımcıların iş motivasyonu ve memnuniyetleri Çok Boyutlu İş Motivasyonu Ölçeği ve İş Performansı Ölçeği ile ölçülmüştür. Çalışmada grupların ön ve son testlerin farklılığını tespit etmek için Mann-Whitney U Testi, gruplar arasındaki ön test ve son test farklılıklarını tespit etmek için Wilcoxon İşaretli Sıralama Testi kullanılmıştır. İşletmelerde engelli bireylere uygulanan iş istihdamı uygulamasının işveren ve engelli bireylerin motivasyon düzeyleri, kontrol grubuna göre olumlu olduğu ve işletmelerde engelli bireylere uygulanan iş istihdamı uygulamasının işveren engelli bireylerin çalışma performans düzeyleri, kontrol grubuna göre olumlu yönde olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca istihdam sahibi işverenlerin de İş Motivasyonu ve memnuniyet puanları yüksek çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

İş İstihdamı, İş Veren, Engelli Birey, İş Motivasyonu, İş Memnuniyeti

Investigation of the Effect of Employment Practice Model on Motivation and Work Performance

Öz

This study aims to develop an application model for the employment and motivation of disabled individuals in enterprises and to examine the effectiveness of the model's ethics on the motivation and job performance of employers with disabilities. The research sample consists of 30 disabled individuals and 30 employers in the 15 experimental and 15 control groups. Sociodemographic information was obtained with a personal information form, and the work motivation and satisfaction of the participants were measured with the Multidimensional Job Motivation Scale and the Job Performance Scale. In the study, Mann-Whitney U Test was used to determine the differences between the groups in the pre-test and post-test, and the Wilcoxon Signed Ranking Test was used to determine the pre-test and post-test differences between the groups. It was concluded that the employment application applied to the disabled individuals in the enterprises was positive compared to the motivation levels of the employers and the disabled individuals, compared to the control group, and the employee performance levels of the disabled individuals, the employers, were positive compared to the control group. In addition, job motivation and satisfaction scores of employers with employment were also high.

Anahtar Kelimeler

Employment, Employer, Disabled Person, Job Motivation, Job Satisfaction, İş İstihdamı, İş Veren, Engelli Birey, İş Motivasyonu, İş Memnuniyeti

Kaynakça

• ARLI, M., ve NAZİK, H. (2001). Bilimsel Araştırma Yöntemlerine Giriş. Ankara: Gazi Kitabevi.
• BARUCH, Y., ve ROSENSTEIN, E. (1992). Career planning and managing in high-tech organizations. International Journal of Human Resource Management, 3, 477-496.
• BELKIC, K., VE SAVIC, C. (2013). Job stressors and mental health: a proactive clinical perspective. World Scientific.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., ÇAKMAK, E. K., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş., DEMİREL, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
• CHEN, I. H., BROWN, R., BOWERS, B. J., ve CHANG, W. Y. (2015). Work‐to‐family conflict as a mediator of the relationship between job satisfaction and turnover intention. Journal of advanced nursing, 71(10), 2350-2363.
• ÇİVİLİDAĞ, A., ve ŞEKERCİOĞLU, G. (2017). Çok boyutlu iş motivasyonu ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 7(1), 143-156.
• ÇÖL, G. (2008). Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (1), 35–46.
• ERDUGAN F.E (2010). Türkiye’de Özürlü Yoksulluğu ve Mücadele Politikalarının Değerlendirilmesi: Ankara-Keçiören Örneği, Ankara: T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Yayın No: 50.
• ERTÜRK, M. (1998). İşletmelerde yönetim ve organizasyon. İstanbul: Beta Yay.
• GENÇ, Y., ve ÇAT, G. (2013). Engellilerin istihdamı ve sosyal içerme ilişkisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 363-393.
• FANTINELLI, S., DI FIORE, T., MARZUOLI, A., ve GALANTI, T. (2022). Self-Perceived employability of workers with disability: A case study in an educational farm. Frontiers in Psychology, https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.871616.
• FREYN, C.B., ve OSBORNE, M.A. (2017). The future of employment: How susceptible are jobs to computerisation? Technol. Forecast. Soc. Chang, 114, 254-280.
• FUGATE, M., KINICKI, A. J., ve ASHFORTH, B. E. (2004). Employability: a psycho-social construct, its dimensions, and applications. J. Vocat. Behav, 65, 14–38.
• GAGNÉ, M., FOREST, J., GILBERT, M. H., AUBÉ, C., MORIN, E., ve MALORNI, A. (2010). The motivation at work scale: Validation evidence in two languages. Educational and psychological measurement, 70(4), 628-646.
• GAZİOĞLU, S., ve TANSEl, A. (2006). Job satisfaction in Britain: individual and job related factors. Applied economics, 38(10), 1163-1171.
• GENÇ, Y., ve ÇAT, G. (2013). Engellilerin istihdamı ve sosyal içerme ilişkisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 363-394.
• HARP, H. T. (1994). Empowerment of mental health consumers in vocational rehabilitation. Psychosoc, 17, 83–89.
• HUMPHREY, S. E., NAHRGANG, J. D., ve MORGESON, F. P. (2007). Integrating motivational, social, and contextual work design features: a meta-analytic summary and theoretical extension of the work design literature. Journal of applied psychology, 92(5), 1332.
• KESER, A. (2005). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi: Otomotiv sektöründe bir uygulama. Çalışma ve Toplum, 4(7), 71-95.
• KIRKMAN, B. L., ve ROSEN, B. (1999). Beyond self-management: Antecedents and consequences of team empowerment. Academy of Management journal, 42(1), 58-74.
• LOCKE, E. A. (1976). The nature and causes of job satisfaction. Handbook of industrial and organizational psychology.
• MORI, Y., ve SAKAMOTO, N. (2018). Economic consequences of employment quota system for disabled people: Evidence from a regression discontinuity design in Japan. Journal of the Japanese and International Economies, 48, 1-14.
• NOONAN, B.M., GALLOR, S.M., HENSLER-MCGINNIS, N.F., FASSINGER, R.E., WANG, S., ve GOODMAN, J. (2004). Challenge and success: A qualitative study of the career development of highly achieving women with physical and sensory disabilities. Journal of Counseling Psychology, 51, 68-80.
• PAGÁN, R. (2009). Self‐employment among people with disabilities: evidence for Europe. Disability ve Society, 24(2), 217-229.
• PARK, Y., [Jaekook], SEO, D. G., BETTINI, E., ve SMITH, J. (2016). Predictors of job satisfaction among individuals with disabilities: An analysis of South Korea's National Survey of employment for the disabled. Research in Developmental Disabilities, 53, 198-212.
• REN, L.R., PAETZOLD, R.L., ve COLELLA, A. (2008). A metaanalysis of experimental studies on the effects of disability on human resource judgments. Human Resource Management Review, 18, 191-203.
• SEYYAR, A. (2010). Sosyal hizmet terimleri (Ansiklopedik “Sosyal Pedagojik Çalışma” Sözlüğü). Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• SPECTOR, P. E. (1997). Job satisfaction: Application, assessment, causes, and consequences (Vol. 3). Sage.
• TABACHNICK, B. G. ve FIDELL, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5. Baskı). Boston: Pearson Education.
• TIYEK, R. (2014). Yerel sosyal politika bağlamında “İş’te Engel Yok Projesi”. In Journal of Social Policy Conferences (No. 66-67). 101-126.
• TOKOĞLU, M.E., AYDINTAN, B., POLAT, M., ve BURMAOĞLU, S. (2011). Bedensel engelliler ile bedensel engelli olmayanlarda örgütsel bağlılık ve iş tatmini: Kamuda bir araştırma. Akademik Bakış Dergisi, 23, 1-14.
• WU, C. H., ve GRIFFIN, M. A. (2012). Longitudinal relationships between core self-evaluations and job satisfaction. Journal of Applied Psychology, 97(2), 331.
• YILDIRIM, F., DÖKMEN, Z., ve MAMATOĞLU, N. (2011). İşgücü Piyasasının Özürlüler Açısından Analizi. Ankara: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
• ZIMMERMAN, M. A. (1995). Psychological empowerment: issues and illustrations. Am. J. Community Psychol. 23, 581–599.
• ZIMMERMAN, M. A., ve RAPPAPORT, J. (1988). Citizen participation, perceived control, and psychological empowerment. Am. J. Community Psychol,