Hukuk devleti denildiğinde akla ilk gelen isim şüphesiz ki Lon Fuller’dir. Fuller ileri sürdüğü sekiz ilkesi ile hukuk sisteminin kendine özgü bir ahlakı olduğunu iddia ederek doğal hukuka sığınmadan hukuki pozitivizmin bir eleştirisini yapmıştır. Bu yaklaşım genellikle prosedürel doğal hukuk veya prosedürel hukuk devleti olarak isimlendirilmesine rağmen, Jeremy Waldron, Fuller’ın sekiz ilkesi incelendiğinde böyle bir değerlendirmenin yerinde olmayacağını belirtmiştir. Öncelikle, Fuller’ın ilkeleri yasa koyucunun yasama süresince göz önünde bulundurması gereken kriterlerden ziyade bir çıktı olarak hukuk normunun taşıması gereken formel niteliklerle ilgilidir, bu nedenle de bu ilkeleri prosedürel yerine formel olarak isimlendirmek daha yerinde olacaktır. Fuller’ın hukuk devleti anlayışı formel olarak nitelendirilince, Waldron’a kendi prosedürel hukuk devleti kavramını oluşturabilmek için bir alan da ortaya çıkmıştır. Fuller’ın sekiz ilkesi ile özdeşleşen formel-şekli ve doğal hukukçular tarafından savunulan içeriksel-maddi hukuk devleti anlayışlarının ötesine geçerek, Waldron prosedürel bir hukuk devleti anlayışı geliştirir. Bu çalışmada Waldron tarafından kavramlaştırılan bu hukuk devleti anlayışı gerek formel gerekse de maddi hukuk devleti ile olan ilişkisi içerisinde incelenecek ve diğerlerinden ayrılan yönleri ortaya konulacaktır. Ayrıca, Fuller’ın hukuk kurallarını anlayan ve kendi davranışlarına bu kuralları uygulayan, onur sahibi rasyonel özne tasarımı ile Waldron’un argüman ileri süren, hukukun ne olduğunun belirlenmesi sürecine katkıda bulunan aktif öznesi karşılaştırılacaktır. Son olarak, bu çalışmada hukuk devleti kavramı sadece akademik merakın ve teorik bir incelemenin nesnesi olmaktan ziyade; onun içinde bulunduğumuz, tecrübe ettiğimiz ve bir anlamda da öznesi olduğumuz hukuk devleti krizi ile bağlantısı görünür kılınmaya çalışılacaktır. Bunu yaparken ise, formel hukuk devleti anlayışının neden hukuk devletinin krizini görmemiz konusunda yetersiz kaldığı sorgulanacak ve prosedürel anlayışın ne ölçüde bu krizi tespit etmemize yardımcı olacağı incelenecektir.
Hukuk Devleti Prosedürel Hukuk Devleti Jeremy Waldron Lon Fuller Hukuk Devletinin Öznesi
The ideal of rule of law (RoL) is generally associated with Lon Fuller. He affirms that a legal system has its own morality independent of objective morality if it lives up to his eight principles. Even though Fuller’s conception generally is related to procedural natural law or RoL, Jeremy Waldron asserts that when Fuller’s principles are seen in cold light it seems highly unlikely that one could appraise his conception as procedural. Many of those principles pertain to the formal criteria addressed to lawmaking authorities to assist in legislative activities. However, they place emphasis more on the form the law must take at the end of the legislative process than on the process itself. Based on that criticism, Waldron contends, developing a novel procedural conception of RoL, that it is better to consider Fuller’s principles as formal, than to call them procedural. In general, the discussion on the RoL revolves around the tension between formal and substantive understandings. Whereas legal positivists often defend the former, proponents of natural law support the latter. This study aspires to explain Waldron’s procedural conception of RoL, which goes beyond the dichotomy between formal and substantive conceptualizations. In doing so, it shows how procedural conception differs from others in analyzing its relationship with others and by emphasizing the differences between their distinctive understandings of legal subjects.
In short, it will show how a rational and self-directed legal subject left its place to a subject capable of putting forward arguments, discussing and developing the meaning of law, say, before the courts. . It will discuss what law is before the courts. Finally, this study aspires to establish a connection between the shortcomings of the formal conception of RoL and its crisis that we are experiencing across the globe.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Hukuk |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2021 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 79 Sayı: 4 |