Batıda İktisadi Düşüncenin Dinsel İçeriği ve Ussal Ekonomik Etkinliğin Yükselişi

Yıl 2014, Cilt: 5 Sayı: 3, 6 - 27, 15.10.2014

Kürşat Haldun Akalın

Öz

Skolastik iktisatçılarının etkisi, tüccara mal alıp satabilmesi için önemli bir serbestliği sağlamış olmasıdır. Kilise de, adil fiyatı geçerli pazar fiyatı haline getirerek uygulamada ticarete izin vermiş, ılımlı kârlar tamamıyla meşru görülmüş, kişiler arası anlaşmalara da pek fazla sınırlama getirmemiştir. Skolastikler tefeciliği gayet açık bir şekilde tanımlamışlardır, anaparayı aşan her ödeme tefeciliktir. Protestanlara göre, tamahkârlık ve açgözlülük, en az katolikler kadar günahkârlık olarak görülmüş; insanın bu dünyadaki yaşamındaki gerçek maksadının, öbür dünyada kurtuluşu sağlamak olduğu vurgulanmıştır. Servete yönelik genel bir uzlaşıya ulaşılmıştır. Puritan’a göre, zenginliklerin içinde kötülük bulunmamaktadır. Gerçekten de servet, Tanrı lütfunun işareti olarak görülmüş, bir kimsenin mesleğinde ulaştığı başarı da seçilmişliğinin kanıtı olarak kabul edilmiştir. Oysa puritanın tefeciliğe karşı tutumu, pek çok yönden katolik ilahiyatçılara göre çok daha katıdır. Zira kilise, garanti ve ortaklığı beraberinde getiren üçlü sözleşmenin bağıtlanmasına izin vermiştir. Bağıtlanan bu üçlü sözleşmede, üç ayrı anlaşma bir arada bulunmakta; ortaklık kurulmakta, anaparanın belirli miktarlarda kâra katılımı sağlanmakta, yatırımdan belirli bir miktardaki kâr alınması garanti edilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Servet, Tefecilik, Tasarruf, Ekonomik rasyonelleşme

Kaynakça

• Aho James (2005), Confession and Bookkeeping : The Religious, Moral and Rhetorical Roots of Modern Accounting, State University of New York, New York
• Andreski Stanislav (1983), Max Weber On Capitalism, Bureaucracy and Religion, Rotledge, London
• Anonim (2003), Kutsal Kitap Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil), Kitab-ı Mukaddes Şirketi, İstanbul
• Bebb Evelyn Douglas (1980), Nonconformity Social and Economic Life 1660-1800, Porcupine Press, Phiadelphia
• Blaug Mark (1991), St.Thomas Aquinas (1225-1274), E.Elgar, New York
• Brown Robert Meafee (1979), The Spirit of Protestantism, Oxford University Press, London,
• Brubaker Rogers (1984), The Limits of Rationality : An Essay on the Social and Moral Thought of Max Weber, Routledge, London
• Budde Michael L. (1992), The Two Churches : Catholicism and Capitalism in the World-System, Duke University Press, Durham