KIŞ TURIZMI DESTINASYONU PAYDAŞLARININ ÇEVRE YÖNETIMINE İLIŞKIN ALGILARININ NITEL BIR YÖNTEMLE ÇÖZÜMLENMESI

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 1, 117 - 135, 31.01.2018

Gülizar Akkuş , Çetin Akkuş

Öz

Turizm destinasyonları söz konusu olduğunda çevre, kaynak olarak nitelendirilmekte,
var olan kaynak ve geliştirilmiş ya da yapay kaynak olarak ikiye ayrılmaktadır.
Çevre yönetimi ise tüm bu kaynakların korunması, iyileştirilmesi ve
geliştirilmesi amacına hizmet etmektedir. Ancak bu yönetim faaliyetlerinin sistemli
bir şekilde yürütülebilmesi için destinasyon paydaşlarının ortak bir akıl ile
hareket etmesi gerekmektedir. Bu durumda paydaş katılımını gerekli kılsa da,
birçok turizm destinasyonunda paydaşların çevre yönetimine dair kararlar
alınırken ortak bir şekilde hareket etmediği görülmektedir. Bu sebeple
paydaşlar bir araya gelemese de onların konuya ilişkin düşüncelerinin tespit
edilmesi ve ortak noktaların belirlenerek çeşitli plan ve programların
hazırlanmasında bilgi olarak değerlendirilmesi büyük bir önem arz
etmektedir. 

Özellikle
Erzurum gibi kış turizminde aktif rol oynayan destinasyonlarda turistleri çeken
en büyük rekabetçilik faktörleri kış sezonunun uzunluğu, kar kalitesi ve doğal kayak
alanlarıdır. Bu faktörler aynı zamanda destinasyonun en önemli (var olan)
kaynakları arasında yer almaktadır. Bu kaynakların devamlılığının
sağlanabilmesi için etkin bir çevre yönetiminin izlenmesi gerekmektedir. Ancak
bunu yaparken turizm sektörü paydaşlarının çevre yönetimi hakkındaki
düşüncelerinin, destinasyonların sürdürülebilir gelişimi açısından oldukça
önemli olduğu unutulmamalıdır. Bu sebeple araştırmada, bir kış turizmi
destinasyonu olan Erzurum’daki turizm sektörü paydaşlarının çevre yönetimine
ilişkin algılarını derinlemesine incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada merkezi
ve yerel yönetim ile birlikte konaklama işletmesi yöneticisi olmak üzere toplam
beş kişi ile derinlemesine görüşülmüştür. Görüşmelerde nitel bir yöntem olan
standartlaştırılmış açık uçlu görüşme tekniği benimsenmiştir. Kapsamlı literatür
taraması sonucu, görüşme soruları oluşturulurken Dwyer ve Kim (2003)’in
Bütünleştirilmiş Rekabetçilik Modelinde yer alan çevre yönetimine ilişkin
ifadelerden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, tüm paydaşların sorulara
genel olarak olumlu yanıtlar verdiği gözlenmiştir. Özellikle turizmin çevresel
etkilerinin yeterince araştırılıp araştırılmadığına ilişkin soruya sadece bir
paydaş olumsuz yanıt vermiştir. Görüşmelerden yola çıkarak, kış turizmi
açısından önemli bir potansiyele sahip olan Erzurum ilindeki turizm sektörü
paydaşlarının çevre yönetimine ilişkin olumlu algılara sahip olduğu
söylenebilir.   

Anahtar Kelimeler

çevre yönetimi, sürdürülebilirlik, turizm sektörü paydaşları, kış turizmi destinasyonu, Erzurum

Kaynakça

• Akkuş, G. (2016). Destinasyon Rekabetçiliği İçin Deneyimsel Turizm: Turist Perspektifinden Bir Değerlendirme. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Alvarez Gil, M. J., Burgos Jimenez, J. & Cespedes Lorente, J. J. (2001). An Analysis of Environmental Management, Organizational Context and Performance of Spanish Hotels. Omega-The International Journal of Management Science, 29, ss. 457-471.
• Arslan, E. & Emeksiz, M. (2016). Konaklama İşletmelerinde Çevre Yönetimi Konusunun Bibliyometrik Profili ve Gelecek Çalışmalar İçin Öneriler. Disiplinlerarası Akademik Turizm Dergisi, 1(1), ss. 1-12.
• Aykan, E. & Sevim, B. (2013). Konaklama İşletmelerinde Çevre Yönetimi Uygulamaları ve Algılanan Kurumsal İtibar Üzerindeki Etkisi: Kayseri ve Nevşehir Otelleri Üzerinde Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(3), ss. 93-113.
• Baykal, T. (2010). Türkiye’de Çevre Yönetim Sisteminin Yerel Örgütlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), ss. 476-492.
• Byrd, E. T. (2007). Stakeholders in Sustainable Tourism Development and Their Roles: Applying Stakeholder Theory to Sustainable Tourism Development. Tourism Review, 62(2), ss. 6-13.
• Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2006). Kanun No.5491, Kabul Tarihi: 26/4/2006, Resmi Gazete Tarihi: 13/05/2006.
• Dwyer, L. & Kim, C. (2003). Destination Competitiveness: Determinants and Indicators. Current Issues in Tourism, 6(5), ss. 369-414.
• Dwyer, L., Cvelbar, L. K., Mihalič, T. & Koman, M. (2014). Integrated Destination Competitiveness Model: Testing Its Validity and Data Accessibility. Tourism Analysis, 19, ss. 1-17.
• Emeksiz, M. (2007). Küçük Otel İşletmeleri ve Çevre Yönetimi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(18), ss. 141-156.
• Geray, C. (1998). Yerel Yönetimler ve Çevre. Çağdaş Yerel Yönetimler, 7(3), ss. 57-64.
• Groselj, P. ve Stirn, L. Z. (2015). The Environmental Management Problem of Pohorje, Slovenia: A New Group Approach Within ANP - SWOT Framework. Journal of Environmental Management, 161, ss.106-112.
• Hajkowicz, S. A. (2008). Supporting Multi-Stakeholder Environmental Desicions. Journal of Environmental Management, 88, ss. 607-614.
• Heck, N. Dearden, P. McDonald, A. & Carver, S. (2011) Stakeholder Opinions on the Assessment of MPA Effectiveness and Their Interests to Participate at Pacific Rim National Park Reserve, Canada. Environmental Management, 47, ss. 603-616.
• Kangas, A., Saarinen, N., Saarikoski, H., Leskinen, L. A., Hujala, T.& Tikkanen, J. (2010). Stakeholder Perspectives about Proper Participation for Regional Forest Programmes in Finland, Forest Policiy and Economics, 12, ss. 213-222.
• Keleş, R. & Hamamcı, C. (2005). Çevre Politikası. İmge Yayınevi, Ankara.
• Kırzıoğlu, I. (1993). Palandöken Dağları Kış Turizmi Planlaması Çerçevesinde Doğa Onarımı. Ekoloji Dergisi, 3(9), ss. 44-47.
• Liu, J., Ouyang, Z. & Miao, H. (2010). Environmental Attitudes of Stakeholders and Their Perceptions Regarding Protected Area-Community Conflicts: A Case Study in China. Journal of Environmental Management, 91, ss. 2254-2262.
• Lu, J. & Schuett, M. A. (2012). Examining the Role of Voluntary Associations in Environmental Management: The Case of the Sam Houston National Forest. Environmental Management, 49, ss. 334-346.
• Mihalic, T. (2000). Environmental Management of a Tourist Destination: A Factor of Tourism Competitiveness. Tourism Management, 21, ss. 65-78.
• National Geographic Türkiye (2015). Başka dünya yok. Kasım sayısı.
• Nemli, E. (2001). Çevreye Duyarlı Yönetim Anlayışı. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 23-24, ss. 211-224.
• Özdemir Yılmaz, G., Özok, O. & Erdem, B. (2016). Konaklama İşletmelerinde Çevre Dostu Uygulamalar: Bodrum Örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), ss. 180-197.
• Pearcea, D. G. & Schänzel, H. A. (2013). Destination Management: The Tourists’ Perspective. Journal of Destination Marketing & Management, 2, ss. 137-145.
• Reed, M. S. (2008). Stakeholder Participation for Environmental Management: A Litareture Review. Biological Conservation, 141, ss. 2417-2431.
• Ritchie, J. R. B. & Crouch, G. I. (2003). The Competitive Destination-A Sustainable Tourism Perspective. CABI Publishing, UK.
• Sánchez-Medina, P. S., Díaz-Pichardo, R. & Cruz-Bautista, M. (2016). Stakeholder Influence on the Implementation of Environmental Management Practices in the Hotel Industry. International Journal of Tourism Research, 18, ss. 387-398.
• Sangsue, P. (2014). Destination Confusion: A Photo Elicitation Study on Brand Confusion in Tourism Destinations. Editör S. McCabe (Ed.), The Routledge Handbook of Tourism Marketing, ss. 239-248. Routledge, Oxon & New York.
• Tang, Y. H., Amran, A. & Goh, Y. N. (2014). Environmental Management Practices of Hotels in Malaysia: Stakeholder Perspective. International Journal of Tourism Research, 16, ss. 586-595.
• Teng, C.-C., Horng, J.-S. & Hu, I-C. (M.) (2015). Hotel Environmental Management Decisions: The Stakeholder Perspective. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 16(1), ss. 78-98.
• TMMOB Çevre Mühendisleri Odası (2008). Beşinci “Yeni” Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği (17/7/2008 Tarih ve 26939 Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Hakkında Görüş ve Öneriler), Eylül 2008, Ankara, ss. 1-32.
• Toy, S., Eymirli, E. B. & Karapınar, M. (2010). Erzurum Konaklı Bölgesi Kış Turizm Merkezi Raporu, (Turizm raporları No: 2), Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı (KUDAKA), Erzurum.
• Ünlü, H. (1991). Yerel Yönetim ve Çevre, IULA, İstanbul.
• Vellecco, I. & Mancino, A. (2010). Sustainability and Tourism Development in Three Italian Destinations: Stakeholders' Opinions and Behaviours. The Service Industries Journal, 30(13), ss. 2201-2223.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Genişletilmiş 10. Baskı. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Yücel, E. (2006). Canlılar ve Çevre, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, 5. Ünite, Erişim Adresi: www.anadolu.edu.tr/aos/kitap/IOLTP/2281/unite05.pdf Erişim Tarihi: 21.02.2017.
• Çakmak, F. ve Yılmaz, Ö. (2017). Turizmin Sürdürülebilirliği Açısından Kış Turizmi, 1. Uluslararası Sürdürülebilir Turizm Kongresi, (ss. 90-99), 23-25 Kasım 2017, Kastamonu.