Sağlık Alanında Araştırmacı Verimliliğinin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 2, 305 - 319, 31.12.2024

Gülay Ekinci , Aysun Danayiyen , Hakan Köse

Öz

Bilimsel metodojiler kullanılarak elde edilen teknik buluşların aidiyetini gösteren resmî belgeler medikal patent olarak adlandırılır. Patentler sahibi oldukları araştırmacılara özel haklar tanırken, yeniliği teşvik etmede önemli roller üstlenirler. Bu kapsamda çalışma sağlık alanı araştırmacı sayıları ile medikal patent sayıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Analizde, sağlık alanı kadın ve erkek araştırmacı sayıları ile medikal alanda yapılan patent başvuru sayıları arasındaki ilişki panel veri yöntemi ile analiz edilmiştir. Bu çalışma için 2005-2018 yılları arasında sağlık alanında cinsiyete göre tam zamanlı çalışan araştırmacı sayıları (Erkek= MRD ve Kadın=FRD) ile ilgili düzenli verisi olan 9 ülke belirlenmiştir. Bu ülkeler Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya, Türkiye, Romanya ve Çin Taipei’dir. Medikal patent (Mpatent) sayılarında ise seçili ülkelere ait PCT kapsamında yapılan medikal patent başvuru sayıları analizlere dahil edilmiştir. İstatistiksel analiz Eviews 10 İstatistik programı kullanılarak yapıldı. Çalışmada kullanılan veriler kamuya açık veriler olduğundan etik onay alınmamıştır. Analizden elde edilen temel bulgulara göre; i) Granger nedensellik analizine göre MPatent'ten FRD-MRD'ye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi ii) FRD'den MRD'ye tek yönlü nedensellik ilişkisi; iii) panel eş bütünleşme testlerinin sonuçlarına göre MPatent ile FRD-MRD arasında uzun vadeli bir ilişkinin varlığı iii) En Küçük Kareler katsayısı tahmin sonuçları, FRD-MRD'nin MPatent üzerinde olumlu etkileri olduğunu göstermiştir. MRD sayılarında bir birimlik artış, MPatent sayısını 0,0084 artırırken; FRD sayısındaki bir birimlik artış, MPatent sayılarını 0,01058 artırmaktadır. iv) Varyans ayrıştırma modeli, FRD-MRD'nin MPatent üzerindeki olumlu etkileri olduğunu ortaya koymuştur.
MRD, FRD ve Mpatent arasındaki ilişkiyi değerlendiren bu çalışmanın ampirik kanıtları, MRD, FRD ve Mpatent arasında anlamlı ve uzun vadeli ilişkiler ortaya koydu.

Anahtar Kelimeler

Medikal Patent, Sağlık Sektörü, Araştırmacı, Tam Zamanlı Çalışan.

Assessment of Researcher Productivity in the Field of Health

Öz

Official documents showing the ownership of technical inventions obtained using scientific methodologies are called medical patents. While patents give special rights to the researchers they own, they play an important role in promoting innovation. In this context, the study was carried out to determine the relationship between the number of researchers in the field of health and the number of medical patents. In the analysis, the relationship between the number of male and female researchers in the health field and the number of patent applications in the medical field was analyzed with the panel data method. For this study, 9 countries with regular data on the number of full-time researchers (Male= MRD and Female=FRD) working in the field of health by gender between 2005-2018 were determined. These countries are Czech Republic, Hungary, Poland, Portugal, Slovakia, Slovenia, Turkey, Romania and Chinese Taipei. In the number of medical patents (Mpatent), the number of medical patent applications made within the scope of PCT belonging to selected countries were included in the analysis. Statistical analysis was performed using Eviews 10 Statistics program. Ethical approval was not obtained as the data used in the study were publicly available data. According to the basic findings obtained from the analysis; i) According to Granger causality analysis, the directional causality relationship from MPatent to FRD-MRD ii) the directional causality relationship from FRD to MRD; iii) the results of the panel cointegration tests confirmed the existence of a long-term relationship between MPatent to FRD-MRD iii) The LS coefficient estimation results indicated that FRD-MRD had positive effects on MPatent; a one-unit increased in MRD numbers increased the MPatent number by 0.0084; a one-unit increase in the FRD number increased the MPatent numbers by 0.01058. iv) Variance selection model showed the positive effects of FRD-MRD on MPatent. Empirical evidence of this study evaluating the relationship between MRD, FRD and Mpatent revealed significant and long-term relationships between MRD, FRD and Mpatent.

Anahtar Kelimeler

Medical Patent, Healthcare Sector, Researcher, Full Time Employee.

Kaynakça

• Acar, A. (2012). İktisadi Faaliyetlerde Kadınların Üretici Faaliyetlerinin "Görünmezliği" sorunu. Journal of Social Policy Conferences, (40), 195-202.
• Aguinis, H., Ji, Y H. & Joo, H. (2018). Gender Productivity Gap among Star Performers in STEM and Other Scientific Fields. Journal of Applied Psychology, 103(12), 1283-1306. https://doi.org/10.1037/apl0000331
• Akyüz, H. (2018). Vektör Otoregresyon (VAR) Modeli ile İklimsel Değişkenlerin İstatistiksel Analizi. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 10(2),183-192. doi.org/10.29137/umagd.402272
• Akyol, H. & Gurlaş, F. (2021). Teknolojik Patent, Finansal Derinleşme ve Sağlık Harcamaları Arasındaki İlişkinin Saptanması. ETÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ETÜSBED), (12), 18-38. http://dx.doi.org/10.29157/etusbed.795453
• Alemu, Z., Roe T. & Smith, R. (2006). The Impact of HIV on Total Factor Productivity. 9th Annual Conference on Global Economic Analysis, Ethiopia 2006, 1-15. https://www.gtap.agecon.purdue.edu/resources/download/2399.pdf
• Baltagi, B. (2005). Econometric Analysis of Panel Data (3rd ed.) New York: John Wiley and Sons.
• Bayraktutan, Y. & Kethudaoğlu, F. (2017). Ar-Ge ve İktisadi Büyüme İlişkisi: OECD Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(53), 679-694.
• Bloom, D., Canning, D. & Sevılla J. (2004). The Effect of Health on Economic Growth: A Production Function Approach. World Development, 32(1), 1–13.
• Bozkurt Yüksel, A. (2008). Patent Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolları (Yayınlammamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Carpenter, C. R., Cone, D. C. & Sarli, C. C. (2014). Using Publication Metrics to Highlight Academic Productivity and Research Impact. Academic Emergency Medicine, 21(10), 1160-1172. https://doi.org/10.1111/acem.12482
• Coe, D. & Helpman, E. (1995). International R&D Spillovers. European Economic Review, 39(5), 859-887.
• Ekinci, G. (2019). Sağlıkta Araştırma ve Geliştirme Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Çalışma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Cerrahpaşa Üniversitesi, İstanbul. http://acikerisim.iuc.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12831/4759
• Fidanboy, C. (2016). Ulusal Ar-Ge Politikaları Bağlamında Temel Yetenek Tabanlı Ar-Ge Yönetimi Yaklaşımı: Teknokentler Örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Forero, D A. & Moore, J H. (2016). Considerations for Higher Efficiency and Productivity in Research Activities. BioData Mining, 9(1). https://doi.org/10.1186/s13040-016-0115-3
• Frandsen, T F., Jacobsen, R H. & Ousager, J. (2020). Gender Gaps in Scientific Performance: A Longitudinal Matching Study of Health Sciences Researchers. Springer Nature (Netherlands), 124(2), 1511-1527. https://doi.org/10.1007/s11192-020-03528-z
• Frietsch, R., Haller, I., Funken-Vrohlings, M. & Grupp, H. (2009, May 1). Gender-Specific Patterns in Patenting and Publishing. https://doi.org/10.1016/j.respol.2009.01.019
• Göçer, İ., Alataş, S. & Peker, O. (2016). Effects of Research, Development, and Innovation on Income in EU Countries: New Generation Panel Cointegration and Casuality Analysis. Theoretical and Applied Economics, 4(609), 153-164.
• Gönültaş, B. (2021). Kovid-19 Aşısı Alman Ekonomisine Yaradı. Retrieved from https://www.aa.com.tr/tr/dunya/kovid-19-asisi-alman-ekonomisine-yaradi/2334442, Accessed time: 12.08.2023.
• Granger, C. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-spectral Methods, Econometrica, 37(3), 424-438.
• Guellec, D. & Van Pottelsberghe de la Potterie, B. (2001). Research, Development and Productivity Growth: Panel Data Analysis of 16 OECD Countries. OECD Economic Studies, 33(33), 103-126.
• Guzman, A., López-Herrera, F. & Venegas-Martínez, F. (2012) A Cointegration Analysis between Patents and Economic Growth in Mexico, 1980-2008, Investigación económica / Escuela Nacional de Economía, Universidad Nacional Autónoma de México, 71(281), 83-115.
• Hassan, I. & Tucci, C. (2010). The Innovation-Economic Growth Nexus: Global Evidence, Research Policy, 39(10), 1264-1276.
• Hirsch C. & Sulis G. (2008). Schooling, Production Structure and Growth: An Empirical Analysis on Italian Regions (Working Paper CRENoS 200821). https://crenos.unica.it/crenos/sites/default/files/08-21.pdf
• Hu, Q. (2002). Analysis of Panel Patent Data Using Poisson, Negative Binomial and GMM Estimation (Master Thesis). Simon Fraser University, Canada.
• Im, K., Peseran, M. & Shin, Y. (2009). Testing For Unit Roots and Heterogeneous Panels. Journal of Econometrics, 115(1);53-74. https://doi.org/10.1016/S0304-4076(03)00092-7
• Josheski, D. & Koteski, C. (2011). The Causal Relationship between Patent Growth and Growth of GDP with Quarterly Data in the G7 Countries: Cointegration, ARDL and Error Correction Models, SSRN Electronic Journal, DOI: 10.2139/ssrn.1921908
• Kabaklarlı, E., Duran, M. & Üçler, Y. (2018). High-Technology Exports And Economic Growth: Panel Data Analysis for Selected OECD Countries. Forum Scientiae Oeconomia, 6(2), 47-60.
• Keskin, A. (2011). Ekonomik Kalkınmada Beşerî Sermayenin Rolü ve Türkiye. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4), 125-153.
• Khan, M., Luıntel, K. & Theodoridis, K. (2010, December). How Robust is the Research and Development-Productivity Relationship? Evidence from OECD Countries (WIPO Economic Research Working Paper Series, N: 1). https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo_pub_econstat_wp_1.pdf
• Kizilgol, O. & Selim, S. (2017). Socio-Economic and Demographic Determinants of Crime by Panel Count Data Analysis: The Case of EU 28 and Turkey. Journal of Business, Economics and Finance (JBEF), 6(1), 31-41. Kumar, A. & Kober, B. (2012). Urbanization, Human Capital, and Cross-Country Productivity Differences. Economics Letters, 117(1), 14-17.
• Lewin, A., Lin, C. & Chu, C. (2002). Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Nite-Sample Properties. Journal of Econometric. 108(1), 1-24.
• Luıntel, K. & Khan, M. (2005, December). An Empirical Contribution to Knowledge Production and Economic Growth (OECD Science, Technology and Industry Working Paper Series, N: 2005/10). https://www.oecd-ilibrary.org/an-empirical-contribution-to-knowledge-production-and-economic-growth_5l9z8wkk286f.pdf
• Maradana, P., Pradhan, P., Dash, S., Gaurav, K., Jayakumar, M. & Chatterjee, D. (2017). Does Innovation Promote Economic Growth? Evidence from European Countries, Journal of Innovation and Entrepreneurship, 6(1), 1-23. DOI 10.1186/s13731-016-0061-9
• OECD (1994). The Measurement of Scientific and Technological Activities, Using Patent Data as Science and Technology Indicators Patent Manual 1994. Paris: OECD. https://www.oecd-ilibrary.org/the-measurement-of-scientific-and-technological-activities-using-patent-data-as-science-and-technology-indicators_5lmqcr2k9phc.pdf?itemId=%2Fcontent%2Fpublication%2F9789264065574-en&mimeType=pdf
• Ogunsola, F., Odukoya, O O., Banigbe, B., Caleb-Adepoju, S O., Folarin, O., Afolabi, B B., Okubadejo, N U., Adeyemo, W L., Akanmu, A S., Osuntoki, A A., Okonkwo, P., Murphy, R F. & Kanki, P. (2020, January 1). A Preprogram Appraisal of Factors Influencing Research Productivity among Faculty at College of Medicine, University of Lagos. Annals of African Medicine, 19(2), 124-124. https://doi.org/10.4103/aam.aam_54_19
• Özcan, E. & Özer, P. (2018). Ar-Ge Harcamaları ve Patent Başvuru Sayısının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 18-28. Poorfaraj, A., Samimi, A. & Keshavarz, H. (2011). Knowledge and Economic Growth: Evidence from Some Developing Countries. Journal of Education and Vocational Research, 1(1), 21-25. Prodan, I. (2005). Araştırma ve Geliştirme Harcamalarının Patent Başvuru Sayıları Üzerindeki Etkisi, OECD ve Orta Avrupa Ülkelerinde Seçilmiş Vaka Çalışmaları, 1981-2001. Applied Econometrics and International Development, 5-22.
• Reinhart, V. (1999). Death and Taxes: Their Implications for Endogenous Growth. Economics Letters. 62(3), 339-345.
• Sadraoui, T., Tarek B. & Deguachi B. (2014). Economic Growth and International Research and Development Cooperation: A Panel Granger Casuality Analysis. International Journal of Information Management, 7(3), 1176-1197.
• Sinha, D. (2008). Patents, Innovations, and Economic Growth in Japan and South Korea: Evidence from Individual Country and Panel Data, Applied Econometrics and International Development, 8(1), 181-188.
• Sugimoto, C R., Ni, C., West, J D. & Larivière, V. (2015). The Academic Advantage: Gender Disparities in Patenting. PLOS ONE, 10(5), e0128000-e0128000. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0128000 Strauss, J. & Thomas, D. (1998). Health, Nutrition And Economic Development. Journal of Economic Literature, 36(2), 766-817.
• Tunalı, H. & Erbelet, E. (2017). Ekonomik Büyüme ve Sanayileşme İlişkisinde Kaldor Yasasının Türkiye’deki Geçerliliğinin Analizi. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 1-15.
• Tunç, Z. (2018). En Küçük Kareler ve Temel Bileşenler Regresyon Analizlerinin Karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Türedi, S. (2016). The Relationship between Research and Development Expenditures, Patent Applications and Growth: A Dynamic Panel Casuality Analysis for OECD Countries. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 39-48.
• Tüylüoğlu, Ş. & Tekin, M. (2009). Gelir Düzeyi ve Sağlık Harcamalarının Beklenen Yaşam Süresi ve Bebek Ölüm Oranı Üzerindeki Etkileri. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(1), 1-31.
• Ünal, T. (2013). Ar-Ge Göstergeleri Açısından Türkiye ve Gelişmiş Ülkelerle Kıyaslaması, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 1(1), 12-25.
• Vetsikas, A., Stamboulis, Y. & Markatou, M. (2017). Innovation and Economic Growth: An Empirical Investigation of European Countries. Conference: 15th Globelics International Conference, At Athens Project: Innovation Systems Effectiveness, Efficiency and Evolution 2017, 1-30.
• Villarroel, N., Hannigan, A., Severoni, S., Puthoopparambil, S. J. & MacFarlane, A. (2019). Migrant Health Research in the Republic of Ireland: A Scoping Review. BMC Public Health, 19(1). https://doi.org/10.1186/s12889-019-6651-2
• Yardımcıoğlu, F. (2013). Eğitim ve Sağlık İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 49-74.
• Zhang, L., Song, W. & He, J. (2012). Empirical Research on the Relationship between Scientific Innovation and Economic Growth in Beijing. Technology and Investment, 3(3), 168-173.
• Widjaja, G. & Sijabat, H. H. (2019). Urgency of the Implementation of Health Technology Assessment to Support Indonesian National Health Security System. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering 2019, 1-5. https://doi.org/10.1088/1757-899x/508/1/012144