Kamu Çalışanlarının Sağlıklı Yaşamı Benimseme ve Organik Tarım Ürünleri Satın Alma Davranışları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Mersin İli Örneği

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 70 - 86, 01.11.2023

Durdane Usca İlter Helvacı

Öz

Son yıllarda sağlanan ekonomik gelişmelerle birlikte tüketicilerin organik ürünlere olan ilgilerinde önemli bir artış meydana geldiği görülmektedir. Bu artışta yaşam süresinin uzaması ile birlikte yaşam kalitesinin iyileştirilmesi istenmesinin de önemi büyüktür. Bu araştırmada, devlet kurumlarında görev yapmakta olan bireylerin sağlıklı yaşamı benimseme ve organik tarım ürünleri satın alma davranışlarını etkileyen faktörler incelenmiştir. Araştırma kapsamında ayrıca organik gıda satın alma niyetinde tutumun, sağlık bilincinin ve gıda güvenliğinin etkisi araştırılmıştır. Bu kapsamda Mersin İl’inde çeşitli kamu kurumlarında görev yapan memurlar üzerinde anket yöntemi uygulanmıştır. Ankette iki ana ölçek olarak, sırasıyla biri 4 diğeri 5 seviyeli Likert ölçekli; Sağlıklı Yaşam Biçimini Benimseme Ölçeği II ve Organik Tarım Ürünleri Tüketim Eğilimi ölçekleri kullanılmıştır Analiz sürecinde Mersin ili kamu kurumlarında görev yapan personellerin hem organik ürünlere olan ilgi seviyeleri hem de organik ürünlere olan ilgi seviyeleri ile sağlıklı yaşamı benimseme düzeyleri ve satın alma eğilimleri arasındaki ilişkiyi değerlendirmeye yönelik kanonik korelasyon analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda ankete katılan bireylerin çoğunluğunun haftada bir veya birden fazla organik tarım ürünü satın aldıkları, organik tarım ürünü tüketim ve bilgi seviyelerinin yüksek olduğu ve sağlıklı yaşamı benimseme davranışları ile organik gıda tüketimi davranışlar arasında yüksek seviyede, pozitif doğrusallık içeren ve istatistik önemli bir korelasyon olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

: Organik Ürün, Sağlıklı Yaşam, Satınalma Davranışları

Examining the Relationships Between Public Employees' Adoption of Healthy Lifestyle and Purchasing Behaviors of Organic Agricultural Products: Mersin Province Example

Öz

Son yıllarda sağlanan ekonomik gelişmelerle birlikte tüketicilerin organik ürünlere olan ilgilerinde önemli bir artış meydana geldiği görülmektedir. Bu artışta yaşam süresinin uzaması ile birlikte yaşam kalitesinin iyileştirilmesi istenmesinin de önemi büyüktür. Bu araştırmada, devlet kurumlarında görev yapmakta olan bireylerin sağlıklı yaşamı benimseme ve organik tarım ürünleri satın alma davranışlarını etkileyen faktörler incelenmiştir. Araştırma kapsamında ayrıca organik gıda satın alma niyetinde tutumun, sağlık bilincinin ve gıda güvenliğinin etkisi araştırılmıştır. Bu kapsamda Mersin İl’inde çeşitli kamu kurumlarında görev yapan memurlar üzerinde anket yöntemi uygulanmıştır. Ankette iki ana ölçek olarak, sırasıyla biri 4 diğeri 5 seviyeli Likert ölçekli; Sağlıklı Yaşam Biçimini Benimseme Ölçeği II ve Organik Tarım Ürünleri Tüketim Eğilimi ölçekleri kullanılmıştır Analiz sürecinde Mersin ili kamu kurumlarında görev yapan personellerin hem organik ürünlere olan ilgi seviyeleri hem de organik ürünlere olan ilgi seviyeleri ile sağlıklı yaşamı benimseme düzeyleri ve satın alma eğilimleri arasındaki ilişkiyi değerlendirmeye yönelik kanonik korelasyon analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda ankete katılan bireylerin çoğunluğunun haftada bir veya birden fazla organik tarım ürünü satın aldıkları, organik tarım ürünü tüketim ve bilgi seviyelerinin yüksek olduğu ve sağlıklı yaşamı benimseme davranışları ile organik gıda tüketimi davranışlar arasında yüksek seviyede, pozitif doğrusallık içeren ve istatistik önemli bir korelasyon olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Organik Ürün, Sağlıklı Yaşam, Satınalma Davranışları

Kaynakça

• Akgüngör, S., Miran, B., Abay, C., Olhan, E., Nergis, N. (1999). “İstanbul, Ankara ve İzmir İllerinde Tüketicilerin Çevre Dostu Tarım Ürünlerine Yönelik Potansiyel Talebinin Tahminlenmesi”. Ankara.
• Aydın, H. (2012). “Sağlıklı Nesiller için Önce Sağlıklı Tohum”. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası
• Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F. ve Kıssal, A. (2008). Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. C.U.Hemsirelik Yuksekokulu Dergisi, 12(1),1-13.
• Bayraktar, S. (2010). Tüketicilerin Sağlıklı Yaşam Tarzını Benimseme Düzeyleri ile Demografik Özellikleri ve Spor Hizmetleri Satın Almaları Arasındaki İlişki, T.C. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli. https://tez.yok.gov.tr/: (Tez No:265037).
• Bulut, E. (2018). İstanbul İli’nde Organik Gida Tüketimini Etkileyen Özellikler Üzerine Bir Araştırma”, T.C. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bursa. https://tez.yok.gov.tr: (Tez No.528148).
• Çelik, S. (2013). “Kimler, Neden Organik Gıda Satın Alıyor? Bir Alan Araştırması”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 30, ss. 93-108.
• Çelikkanat, D. (2008). Organik Tüketicilerin Kişisel Değerler Çerçevesinde Sınıflandırılması, T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/: (Tez No:228100).
• Chang, L. (1994). “A Psychometric Evaluation of 4-Point and 6-Point Likert-Type Scales in Relation to Reliability and Validity”, Applied Psychological Measurement. Vol. 18 No: 3, 205-215
• Demiryürek, K. (2004). Dünya ve Türkiye’de Organik Tarım. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 8 Sayı: 3-4, Şanlıurfa, 63-71.
• Doğan, Y., Doğan, S. “Koronavirüs Pandemisi Ve Türkiye’de Bitkisel Üretime Etkisi” Artuklu Kaime Uluslararası İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi Y.2020, C3, S1, s.41-55.
• Dowswell, C. (2009). "Norman Ernest Borlaug (1914–2009)". Science. 326 (5951): 381. doi:10.1126/science.1182211
• Eti, H. S. (2014). Organik Gıdaların Pazarlanması ve Organik Gıdalara Karşı Tüketici Tutum ve Davranışları Analizi, T.C. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomosi Anabilim Dalı Doktora Tezi, Tekirdağ. https://tez.yok.gov.tr/: (Tez No.360866).
• Gracia, A. ve Magistris, T. (2007). “Organic Food Product Purchase Behaviour: A Pilot Study For Urban Consumers In The South Of Italy”, Spanish Journal of Agricultural Research, C.5, S.4. ss. 439- 451.
• Hazell, P. B.R. (2009). The Asian Green Revolution. GGKEY:HS2UT4LADZD
• Hekimoğlu, B. ve Altındeğer, M. (2006). Organik Tarım ve Bitki Koruma Açısından Organik Tarımda Kullanılacak Yöntemler. T.C. Samsun Valiliği Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, ss. 1-200.
• Hotelling, H. (1936). "Relations Between Two Sets of Variates". Biometrika. 28 (3–4): 321–377
• Howard, A., Howard, G. L.C. Khan, A. R. (1910), The economic significance of natural cross-fertilization in India, India Dept. of Agriculture. Memoirs. Botanical series, vol. III, (No.6) Calcutta: Thacker, Spink & Co.; London: W. Thacker & Co.
• Howard, Albert (1943), "An Agricultural Testament", Nature, Oxford, UK: Oxford University Press, 147 (3733): 590–591, Bibcode:1941Natur.147..590W, doi:10.1038/147590a0
• Hjelmar, U. (2011). “Consumers’ purchase of organic food products. A matter of convenience and reflexive practices”, Appetite, S. 56, ss. 336-344
• Kodaş, R. ve Er, C. (2012). “Tahıllarda Organik Yetiştiricilik”, Uludağ. Üniversiteasi Ziraat Fakültesi Dergisi, C. 26, S. 1, ss. 103-116.
• Krystallis, A. ve Chryssohoidis, G. (2005). “Consumers' Willingness To Pay For Organic Food:Factors That Affect It And Variation Per Organic Product Type”, British Food Journal, C. 107, S. 5, ss. 320-343.
• Olivas, R. ve Bernabeu, R. (2012). “Men’s and women’s attitudes toward organic food consumption.A Spanish case study”, Spanish Journal of Agricultural Research, C. 10, S. 2, ss. 281-291.
• Özer Canarslan, N. ve Yılmaz Uz, C. (2019). “Annelerin ve Hamilelerin Organik Gıda Saıin Alma Davranışları”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, C. 18, S. 1, ss. 457-478.
• Pino, G., Peluso, A. ve Guido, G. (2012). “Determinants of Regular and Occasional Consumers’ Intentions to Buy Organic Food”, The Journal of Consumer Interests, C. 46, S. 1, ss. 157-169.
• Rana, J. ve Paul, J. (2017). “Consumer Behavior and Purchase İntention For Organic Food: A Review and Research Agenda”, Journal of Retailing and Consumer Services, S. 38, ss. 157-165.
• Sancaktar Meral, G. (2019). “Yeşil Pazarlama Kapsamında Tüketicilerin Organik Gıda Tercihlerinin İncelenmesi”, T.C. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli. https://tez.yok.gov.tr/: (Tez No. 550102).
• Sarıkaya, N. (2007). “Organik Ürün Tüketimini Etkileyen Faktörler ve Tutumlar Üzerine Bir Saha Çalışması”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 2, S. 14, ss. 110-125.
• Sherry, A., & Henson, R. K. (2005). Conducting and interpreting canonical correlation analysis in personality research: A user-friendly primer. Journal of personality assessment, 84(1), 37-48
• Somuncu, T. (2016). Yeşil Pazarlama Hareketi ve Organİk Ürünlerin Tüketici Davranışları Üzerindeki Etkisi, T.C. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/: (Tez No: 438421).
• Tetik, S. (2012) Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi Temmuz/Ağustos/Eylül Yaz Dönemi Cilt: 1 Sayı: 1 Yıl:2012 Jel Kodu: M ID:07.
• Varoğlu, S. T. ve Turhan, Ş. (2016). “Organik Ürünlerde Tüketici Eğilimlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma Sakarya İli Örneği”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, C. 33, S. 3, ss. 189-196.
• Yee, W., Yeung, R. ve Morris, J. (2005). “Food Safety: Building Consumer Trust In Livestock Farmers For Potential Purchase Behaviour”, British Food Journal, C. 107, S. 11, ss. 841-854.
• Zagata, L. (2012). “Consumers’ Beliefs And Behavioural Intentions Towards Organic Food. Evidence From The Czech Republic”, Appetite, S. 59, ss. 81-89.
• Żakowska-Biemans, S. (2011). “Polish Consumer Food Choices and Beliefs About Organic Food”, British Food Journal, C. 133, S. 1, ss. 122- 137.