BibTex RIS Kaynak Göster

Methodological Issues in Scale Adaptation: A Study on Adapted Scales in the Management and Organization Field

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 20, 15.03.2016
https://doi.org/10.18394/iid.15648

Öz

The purpose of the present study is to clarify the concepts of bias and equivalence as well as the procedures to be applied in the scale adaptation studies; to identify the current trends and practices in the adaptation of the scales to Turkish language; and to make some suggestions for scale adaptation procedures. Within this framework, the scale adaptation studies (n=45) conducted during 2010-2015 were content analyzed, and the current trends and practices in scale adaptation were identified. The study findings indicated that there were great differences in the scale adaptation procedures followed by researchers and that there was no commonly accepted methodology for scale adaptation. A series of suggestions were proposed to the researchers to ensure a uniform methodology and minimize inaccurate practices in the scale adaptation studies.

Kaynakça

  • Ægisdóttir, S., Gerstein, L. H. & Çınarbaş, D. C. (2008). Methodological issues in cross-cultural counseling research equivalence, bias, and translations. The Counseling Psychologist, 36(2), 188-219.
  • Ægisdóttir, S., Gerstein, L. H. & Gridley, B. E. (2000). The factorial structure of the expectations about counseling questionnaire-brief form: Some serious questions. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 33(1), 3-20.
  • American Psychological Association. (2010). Publication manual of the American Psychological Association (6th ed.). Washington, DC: American Psychological Association.
  • Brislin, R. W. (1970). Back-translation for cross-cultural research. Journal of Cross-Cultural Psychology, 1(3), 185-216.
  • Brislin, R. W. (1976). Comparative research methodology: Cross-cultural studies. International Journal of Psychology, 11(3), 215-229.
  • Brislin, R. W. (1986). The wording and translation of research instruments. İçinde W. J. Lonner & J. W. Berry (Eds.), Field methods in cross-cultural research (ss.137-164). Beverly Hills, CA: Sage.
  • Brislin, R. W., Lonner, W. J. & Thorndike, R. M. (1973). Cross-cultural research methods. New York: John Wiley.
  • Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LİSREL uygulamaları (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297-334.
  • Çüm, S. & Koç, N. (2013). Türkiye’de psikoloji ve eğitim bilimleri dergilerinde yayımlanan ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının incelenmesi. Journal of Educational Sciences and Practices, 12(24), 115-135.
  • Deniz, K. Z. (2007). Psikolojik ölçme aracı uyarlama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(1), 1-16.
  • DeVellis, R. F. (2003). Scale development: Theory and applications (2nd ed.). CA: Sage.
  • Ellis, B. B. (1989). Differential item functioning: Implications for test translations. Journal of Applied Psychology, 74(6), 912.
  • Erdemir, E. (2008). Yönetim ve örgüt araştırmalarında ölçek kullanımı: Yönetim organizasyon kongre bildirileri örneği. İçinde 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi bildiriler kitabı (ss.397-403). İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınevi.
  • Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3rd ed.). CA: Sage.
  • Gürbüz, S. (2015). Kuşak farklılıkları: Mit mi, gerçek mi? İş ve İnsan Dergisi, 2(1), 39-57.
  • Gürbüz, S. & Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Güvendir, M. A. & Özkan, Y. Ö. (2015). Türkiye’deki eğitim alanında yayımlanan bilimsel dergilerde ölçek geliştirme ve uyarlama konulu makalelerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 23-33.
  • Hambleton, R. K. (1993). Translating achievement tests for use in cross-national studies. European Journal of Psychological Assessment, 9, 57-68.
  • Hambleton, R. K. (1996). Guidelines for adapting educational and psychological tests. The Annual Meeting of the National Council on Measurement in Education’da sunulan bildiri (NewYork, NY).
  • Hambleton, R. K. (2005). Issues, designs and technical guidelines for adapting tests into multiple languages and cultures. İçinde Hambleton, R. K., Merenda, P. F. & Spielberger, C., D. (Eds.) Adapting educational and psychological tests for cross-cultural assessment. (ss.3-38). NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Hambleton, R. K. & de Jong, J. H. (2003). Advances in translating and adapting educational and psychological tests. Language Testing, 20(2), 127-134.
  • Hambleton, R. K. & Patsula, L. (1999). Increasing the validity of adapted tests: Myths to be avoided and guidelines for improving test adaptation practices. Association of Test Publishers, 1(1), 1-13.
  • Hambleton, R. K. & Swaminathan, H. (1985). Item response theory: Principles and applications. The Netherlands: Kluwer.
  • He, J. & Van de Vijver, F. J. R. (2012). Bias and equivalence in cross-cultural research. Online Readings in Psychology and Culture, 2(2), 8.
  • Hofstede, G. (1980). Culture’s consequences: International differences in work-related values. Beverly Hills, CA: Sage.
  • House, R., Hanges, P., Javidan, M., Dorfman, P. & Gupta, V. (2004). Culture, leadership and organizations: The GLOBE study of 62 societies. CA: Sage Publications.
  • International Test Commission (2005). International guidelines on test adaptation. 3 Ocak 2016, https://www.intestcom.org/files/guideline_test_adaptation.pdf.
  • Jex, S. M. & Britt, T. W. (2008). Organizational psychology: A scientist-practitioner approach (2nd ed.). New Jersey: John Wiley & Sons.
  • Johnson, T. P. (1998). Approaches to equivalence in cross-cultural and cross-national survey research. Zuma Nachrichten Spezial, 3, 1-40.
  • Mallinckrodt, B. & Wang, C. C. (2004). Quantitative methods for verifying semantic equivalence of translated research ınstruments: A Chinese version of the experiences in close relationships scale. Journal of Counseling Psychology,51(3), 368-379.
  • Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. CA: Sage.
  • Özen, Ş. (2000). Türk yönetim/organizasyon yazınında yöntem sorunu: Kongre bildirileri üzerine bir inceleme. DAÜ Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 89-118.
  • Öztürk, N. B., Eroğlu, M. G. & Kelecioğlu, H. (2015). Eğitim Alanında Yapılan Ölçek Uyarlama Makalelerinin İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 40(178), 123-137.
  • Sargut, S. (2010). Kültürlerarası farklılaşma ve yönetim. (3. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
  • Schuman, H. (1966). The random probe: a technique for evaluating the validity of closed questions. American Sociological Review, 31(2), 218-222.
  • Tavşancıl, E. & Aslan, A. E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
  • Triandis, H. C. (1995). Individualism and collectivism. Boulder, CO: Westview Press.
  • Triandis, H. C. (2000). Dialectics between cultural and cross-cultural psychology. Asian Journal of Social Psychology, 3(3), 185-195.
  • United Nations (2015). 2015 Human development report. 19 Kasım 2015, http://hdr.undp.org/sites/default/files/2015_human_development_report_1.pdf.
  • Van de Vijver, F. J. R. (1998). Towards a theory of bias and equivalence. Zuma Nachrichten Spezial, 3, 41-65.
  • Van de Vijver, F. J. R. (2001). The evolution of cross-cultural research methods. İçinde D. Matsumoto (Ed.), Handbook of culture and psychology (ss.77-97). New York: Oxford University Press.
  • Van de Vijver, F. J. R. & Hambleton, R. K. (1996). Translating tests. European Psychologist, 1(2), 89-99.
  • Van de Vijver, F. J. R. & Leung, K. (1997a). Methods and data analysis for cross-cultural research. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Van de Vijver, F. J. R. & Leung, K. (1997b). Methods and data analysis of comparative research. İçinde Berry, J., W., Poortinga, Y.,H. & Pandey, J. (Eds.), Handbook of cross-cultural psychology, (2. Baskı, Cilt1, ss.257-300). Boston: Allyn&Bacon.
  • Van de Vijver, F. J. R. & Poortinga, Y. H. (1997). Towards an integrated analysis of bias in cross-cultural assessment. European Journal of Psychological Assessment,13(1), 29-37.
  • Van de Vijver, F. J. R. & Tanzer, N. K. (2004). Bias and equivalence in cross-cultural assessment: An overview. Revue Européenne de Psychologie Appliquée / European Review of Applied Psychology, 54(2), 119-135.
  • Werner, O. & Campbell, D. T. (1970). Translating, working through interpreters, and the problem of decentering. İçinde R. Naroll & R. Hohen (Eds.), A handbook of methods in cultural anthropology (s.398-420). New York: American Museum of Natural History.
  • Zumbo, B. D. (2003). Does item-level DIF manifest itself in scale-level analyses? Implications for translating language tests. Language Testing, 20(2), 136-147.

Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 20, 15.03.2016
https://doi.org/10.18394/iid.15648

Öz

Bu çalışmada; yanlılık, denklik ve ölçek uyarlama çalışmalarında uygulanması gerekli olan hususlara açıklık getirilmesi; yönetim ve örgüt alanında, yabancı dilde geliştirilmiş ölçeklerin Türkçe’ye uyarlanması çalışmalarında hâlihazırda nasıl bir uygulama izlendiğinin tespit edilmesi ve bu çalışmalar için bazı öneriler getirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, 2010-2015 yılları arasında yönetim ve örgüt alanında yapılmış olan ölçek uyarlama çalışmaları (n=45) içerik analizi ile incelenerek ölçek uyarlama çalışmalarında genel eğilimler ve uygulamalar tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular neticesinde; ölçek uyarlama çalışmalarındaki uygulamaların, araştırmacılar arasında büyük ölçüde farklılıklar gösterdiği ve ölçek uyarlama çalışmalarında ortak bir metodoloji takip edilmediği tespit edilmiştir. Çalışmada, ölçek uyarlama çalışmalarında metodoloji birliği sağlamak ve hatalı uygulamaları en az düzeye indirgemek amacıyla ölçek uyarlaması yapan araştırmacılar için öneriler sunulmuştur.

Kaynakça

  • Ægisdóttir, S., Gerstein, L. H. & Çınarbaş, D. C. (2008). Methodological issues in cross-cultural counseling research equivalence, bias, and translations. The Counseling Psychologist, 36(2), 188-219.
  • Ægisdóttir, S., Gerstein, L. H. & Gridley, B. E. (2000). The factorial structure of the expectations about counseling questionnaire-brief form: Some serious questions. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 33(1), 3-20.
  • American Psychological Association. (2010). Publication manual of the American Psychological Association (6th ed.). Washington, DC: American Psychological Association.
  • Brislin, R. W. (1970). Back-translation for cross-cultural research. Journal of Cross-Cultural Psychology, 1(3), 185-216.
  • Brislin, R. W. (1976). Comparative research methodology: Cross-cultural studies. International Journal of Psychology, 11(3), 215-229.
  • Brislin, R. W. (1986). The wording and translation of research instruments. İçinde W. J. Lonner & J. W. Berry (Eds.), Field methods in cross-cultural research (ss.137-164). Beverly Hills, CA: Sage.
  • Brislin, R. W., Lonner, W. J. & Thorndike, R. M. (1973). Cross-cultural research methods. New York: John Wiley.
  • Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LİSREL uygulamaları (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297-334.
  • Çüm, S. & Koç, N. (2013). Türkiye’de psikoloji ve eğitim bilimleri dergilerinde yayımlanan ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının incelenmesi. Journal of Educational Sciences and Practices, 12(24), 115-135.
  • Deniz, K. Z. (2007). Psikolojik ölçme aracı uyarlama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(1), 1-16.
  • DeVellis, R. F. (2003). Scale development: Theory and applications (2nd ed.). CA: Sage.
  • Ellis, B. B. (1989). Differential item functioning: Implications for test translations. Journal of Applied Psychology, 74(6), 912.
  • Erdemir, E. (2008). Yönetim ve örgüt araştırmalarında ölçek kullanımı: Yönetim organizasyon kongre bildirileri örneği. İçinde 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi bildiriler kitabı (ss.397-403). İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınevi.
  • Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3rd ed.). CA: Sage.
  • Gürbüz, S. (2015). Kuşak farklılıkları: Mit mi, gerçek mi? İş ve İnsan Dergisi, 2(1), 39-57.
  • Gürbüz, S. & Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Güvendir, M. A. & Özkan, Y. Ö. (2015). Türkiye’deki eğitim alanında yayımlanan bilimsel dergilerde ölçek geliştirme ve uyarlama konulu makalelerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 23-33.
  • Hambleton, R. K. (1993). Translating achievement tests for use in cross-national studies. European Journal of Psychological Assessment, 9, 57-68.
  • Hambleton, R. K. (1996). Guidelines for adapting educational and psychological tests. The Annual Meeting of the National Council on Measurement in Education’da sunulan bildiri (NewYork, NY).
  • Hambleton, R. K. (2005). Issues, designs and technical guidelines for adapting tests into multiple languages and cultures. İçinde Hambleton, R. K., Merenda, P. F. & Spielberger, C., D. (Eds.) Adapting educational and psychological tests for cross-cultural assessment. (ss.3-38). NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Hambleton, R. K. & de Jong, J. H. (2003). Advances in translating and adapting educational and psychological tests. Language Testing, 20(2), 127-134.
  • Hambleton, R. K. & Patsula, L. (1999). Increasing the validity of adapted tests: Myths to be avoided and guidelines for improving test adaptation practices. Association of Test Publishers, 1(1), 1-13.
  • Hambleton, R. K. & Swaminathan, H. (1985). Item response theory: Principles and applications. The Netherlands: Kluwer.
  • He, J. & Van de Vijver, F. J. R. (2012). Bias and equivalence in cross-cultural research. Online Readings in Psychology and Culture, 2(2), 8.
  • Hofstede, G. (1980). Culture’s consequences: International differences in work-related values. Beverly Hills, CA: Sage.
  • House, R., Hanges, P., Javidan, M., Dorfman, P. & Gupta, V. (2004). Culture, leadership and organizations: The GLOBE study of 62 societies. CA: Sage Publications.
  • International Test Commission (2005). International guidelines on test adaptation. 3 Ocak 2016, https://www.intestcom.org/files/guideline_test_adaptation.pdf.
  • Jex, S. M. & Britt, T. W. (2008). Organizational psychology: A scientist-practitioner approach (2nd ed.). New Jersey: John Wiley & Sons.
  • Johnson, T. P. (1998). Approaches to equivalence in cross-cultural and cross-national survey research. Zuma Nachrichten Spezial, 3, 1-40.
  • Mallinckrodt, B. & Wang, C. C. (2004). Quantitative methods for verifying semantic equivalence of translated research ınstruments: A Chinese version of the experiences in close relationships scale. Journal of Counseling Psychology,51(3), 368-379.
  • Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. CA: Sage.
  • Özen, Ş. (2000). Türk yönetim/organizasyon yazınında yöntem sorunu: Kongre bildirileri üzerine bir inceleme. DAÜ Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 89-118.
  • Öztürk, N. B., Eroğlu, M. G. & Kelecioğlu, H. (2015). Eğitim Alanında Yapılan Ölçek Uyarlama Makalelerinin İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 40(178), 123-137.
  • Sargut, S. (2010). Kültürlerarası farklılaşma ve yönetim. (3. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
  • Schuman, H. (1966). The random probe: a technique for evaluating the validity of closed questions. American Sociological Review, 31(2), 218-222.
  • Tavşancıl, E. & Aslan, A. E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
  • Triandis, H. C. (1995). Individualism and collectivism. Boulder, CO: Westview Press.
  • Triandis, H. C. (2000). Dialectics between cultural and cross-cultural psychology. Asian Journal of Social Psychology, 3(3), 185-195.
  • United Nations (2015). 2015 Human development report. 19 Kasım 2015, http://hdr.undp.org/sites/default/files/2015_human_development_report_1.pdf.
  • Van de Vijver, F. J. R. (1998). Towards a theory of bias and equivalence. Zuma Nachrichten Spezial, 3, 41-65.
  • Van de Vijver, F. J. R. (2001). The evolution of cross-cultural research methods. İçinde D. Matsumoto (Ed.), Handbook of culture and psychology (ss.77-97). New York: Oxford University Press.
  • Van de Vijver, F. J. R. & Hambleton, R. K. (1996). Translating tests. European Psychologist, 1(2), 89-99.
  • Van de Vijver, F. J. R. & Leung, K. (1997a). Methods and data analysis for cross-cultural research. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Van de Vijver, F. J. R. & Leung, K. (1997b). Methods and data analysis of comparative research. İçinde Berry, J., W., Poortinga, Y.,H. & Pandey, J. (Eds.), Handbook of cross-cultural psychology, (2. Baskı, Cilt1, ss.257-300). Boston: Allyn&Bacon.
  • Van de Vijver, F. J. R. & Poortinga, Y. H. (1997). Towards an integrated analysis of bias in cross-cultural assessment. European Journal of Psychological Assessment,13(1), 29-37.
  • Van de Vijver, F. J. R. & Tanzer, N. K. (2004). Bias and equivalence in cross-cultural assessment: An overview. Revue Européenne de Psychologie Appliquée / European Review of Applied Psychology, 54(2), 119-135.
  • Werner, O. & Campbell, D. T. (1970). Translating, working through interpreters, and the problem of decentering. İçinde R. Naroll & R. Hohen (Eds.), A handbook of methods in cultural anthropology (s.398-420). New York: American Museum of Natural History.
  • Zumbo, B. D. (2003). Does item-level DIF manifest itself in scale-level analyses? Implications for translating language tests. Language Testing, 20(2), 136-147.
Toplam 49 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Makaleler
Yazarlar

Mehmet Emin Bayık Bu kişi benim

Sait Gürbüz Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 15 Mart 2016
Gönderilme Tarihi 19 Ocak 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2016 Cilt: 3 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Bayık, M. E., & Gürbüz, S. (2016). Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. İş Ve İnsan Dergisi, 3(1), 1-20. https://doi.org/10.18394/iid.15648
AMA Bayık ME, Gürbüz S. Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. İİD. Nisan 2016;3(1):1-20. doi:10.18394/iid.15648
Chicago Bayık, Mehmet Emin, ve Sait Gürbüz. “Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim Ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma”. İş Ve İnsan Dergisi 3, sy. 1 (Nisan 2016): 1-20. https://doi.org/10.18394/iid.15648.
EndNote Bayık ME, Gürbüz S (01 Nisan 2016) Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. İş ve İnsan Dergisi 3 1 1–20.
IEEE M. E. Bayık ve S. Gürbüz, “Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma”, İİD, c. 3, sy. 1, ss. 1–20, 2016, doi: 10.18394/iid.15648.
ISNAD Bayık, Mehmet Emin - Gürbüz, Sait. “Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim Ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma”. İş ve İnsan Dergisi 3/1 (Nisan 2016), 1-20. https://doi.org/10.18394/iid.15648.
JAMA Bayık ME, Gürbüz S. Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. İİD. 2016;3:1–20.
MLA Bayık, Mehmet Emin ve Sait Gürbüz. “Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim Ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma”. İş Ve İnsan Dergisi, c. 3, sy. 1, 2016, ss. 1-20, doi:10.18394/iid.15648.
Vancouver Bayık ME, Gürbüz S. Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. İİD. 2016;3(1):1-20.

Cited By



JOB SATISFACTION: A SCALE DEVELOPMENT STUDY
Antalya Bilim Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi
https://doi.org/10.54969/abuijss.1440762









Openness Toward Organizational Change: A Scale Development Study
Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi
https://doi.org/10.52791/aksarayiibd.1069524







Yenilikçi Davranış: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması
Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi
Abdullah ÇALIŞKAN
https://doi.org/10.29131/uiibd.562196


Okula Bağlılık Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
Meltem ÇENGEL
https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.32772-363966



THE EFFECT OF PERCEIVED RESTAURANT CLEANING ON CUSTOMER SATISFACTION
Gastroia: Journal of Gastronomy And Travel Research
Aykut Göktuğ SOYLU
https://doi.org/10.32958/gastoria.688514

 

 

                                                                          Creative Commons Lisansı


İş ve İnsan Dergisi (e-ISSN 2148-967X) Creative Commons Alıntı-LisansDevam 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.