Şirketlerin Şeffaflık ve Hesap Verebilirliğinin Vekâlet Kuramı Bağlamında İncelenmesi: OYAK Örnek Olayı

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 207 - 223, 20.10.2018

Ümit Ercan Ünsal Sığrı

https://doi.org/10.18394/iid.364001

Cited By: 4

Öz

Bu çalışma, vekâlet kuramının bir örnek olay
çerçevesinde incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu maksatla, seçilen Ordu
Yardımlaşma Kurumu (OYAK) üyesi 260 katılımcıdan, geliştirilen ölçek
vasıtasıyla toplanan veriler analiz edilmiş, üyelerin; vekâlet yapısı, hizmet
kalitesi, şeffaflık ve hesap verebilirlik mekanizmaları konusundaki algıları
ölçülmüştür. OYAK yönetiminden 14 katılımcıyla mülakat yapılmış, yönetim
faaliyetleri gözlemlenmiş ve Kuruma yönelik doküman incelemesi yapılmıştır.
Yönetim mekanizmaları kuram bağlamında incelenmiş, güçlü ve zayıf yanları
tartışılmıştır. Kurumun şeffaflık ve hesap verebilirlik mekanizmalarıyla
vekâlet sorunlarına yönelik çözümleri görülmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vekâlet Kuramı, Şeffaflık, Hesap Verebilirlik, Ordu Yardımlaşma Kurumu

The Analysis of Accountability and Transparency of the Firms in the Context of Agency Theory: OYAK Case

Öz

This study has been conducted to examine the
agency theory in an organization with case study. For this purpose, statistical
analysis conducted using the data collected with a developed questionnaire from
260 members of Turkish Armed Forces Assistance (and Pension) Fund and their
perception about agency structure, service quality, transparency, and
accountability. Interview with 14 agents, observation of management processes,
and document analysis has been conducted. The managerial structure, weak, and
strong sides of Fund has been discussed. The agency structure, transparency,
and accountability mechanisms of Fund tried to be observed.

Anahtar Kelimeler

Agency Theory, Accountability, Transparency, Turkish Armed Forces

Kaynakça

• Akça İ. (2010). Türkiye’de askeri-iktisadi yapı: Durum, sorunlar, çözümler. İstanbul, TESEV Yayınları
• Alper, Y, Arıcı, K., Özşuca, Ş.T., Aydın, U. ve Gökbayrak, Ş. (2015). Tamamlayıcı emeklilikte bir başarı öyküsü: OYAK. İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Dalğıran, Y. (2014). Asil-vekil ilişkisinde asilin körlüğü: Türkiye’de asil-vekil ilişkisinde vekilin sahip olduğu güce bağli olarak asilin tutumunun incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Başkent Üniversitesi.
• DeMott, D.A. (1998). A revised prospects for a third restatement of agency. U.C. Davis Law Review, 31, 1035-1063.
• Eisenhardt, K.M. (1989), Agency theory: An assessment and review, Academy of Management Review, 14 (1), 57-74.
• Fama, E.F. (1980). Agency problems and the theory of the firm. Journal of Political Economy, 88, 288-307.
• Fama, E.F. ve Jensen, M.C. (1983). Separation of ownership and control. Journal of Law and Economics, 26 (2), 301-325.
• Gözler, K. (2009). İdare hukuku, Cilt:1, Ekin Basın Yayın, Ankara.
• Gözübüyük, A.Ş. ve Tan, T. (2014). İdare hukuku genel esaslar, Cilt:1, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Heath J. (2009). The uses and abuses of agency theory. Business Ethics Quarterly, 19 (4), 497-528.
• Jensen, M.C. ve Meckling W.H. (1976). Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs and ownership structure. Journal of Finance and Economy. 3, 305-360.
• Jensen, M.C. (1983). Organization theory and methodology. Accounting Review, 58, 319-339.
• Kiser, E. (1999). Comparing varieties of agency theory in economics, political science, and sociology: An illustration from state policy implementation. Sociology Theory, 17, 146-170.
• Lan, L.L. ve Heracleous, L. (2010). Rethinking agency theory: The view from law. Academy of Management Review, 35, 294-314.
• Meydan, C.H. ve Çetin, F. (2012). Vekâlet kuramı, içinde: Örgüt kuramları, ed. Sözen, H.C. ve Basım H.N., İstanbul, Beta Basım Yayın.
• Mitnick, B.M. (1973). Fiduciary responsibility and public policy: The theory of agency and some consequences. Presented at Annual Meeting of American Political Science Association, 69th, New Orleans.
• Mitnick, B.M. (1992). The theory of agency and organizational analysis, içinde; Ethics and agency theory, ed. N.E Bowie, R.E Freeman, New York: Oxford University Press.
• Nilakart, V. ve Rao, H. (1994). Agency theory and uncertainty in organizations: An evaluation. Organization Studies, 15 (5), 649-672.
• Perrow, C. (1986). Complex organizations. (3rd edition). New York: Random House.
• Petriçli, F., Bolatkale, F, Baskıcı, M.M., ve Özsoy, O. (2015). Türkiye’nin özgün ve başarılı modeli: OYAK, 1961-1970, Cilt: 1, Kurtuluş, Ankara.
• Pettigrew, A. (1973). The politics of organizational decision making. London: Tavistock.
• Ross, A.S. (1973). The Economic theory of agency principal problem. American Economy Review, 63, 134-139.
• Shapiro, S.P. (1987). The social control of impersonal trust. American Journal of Sociology, 93, 623-658.
• Shapiro, S.P. (2005). Agency theory. Annual Review of Sociology. 31 (1), 263-284.
• Sharma, A. (1997). Professional as agent: Knowledge asymmetry in agency exchange. Academy of Management Review, 22 (1), 758-798.
• Weber, M. (1924/1968). Economy and society: An interpretive sociology. editor: G.Roth ve C.Wittich. New York: Bedminister.
• Yılmaz, E. (1979). Ordu yardımlaşma kurumunun hukuksal niteliği. Amme İdaresi Dergisi, 22 (1), 67.
• Yılmaz, E. (1991), Ordu yardımlaşma kurumunun hukuksal yapısı. OYAK 30’ncu Yıl Özel Sayısı, OYAK Yayınları, 48-51.
• Yin, R.K. (1984). Case study research. Beverly Hills, CA: SAGE Publications.
• Zajac, E.J. ve Westphal, J.D. (2004). The social construction of market value: Institutionalization and learning perspectives on stock market reactions. American Sociology Review, 69 (3), 233-257.