İş Güvencesizliği Algısında Sosyo-Demografik Değişkenlerin Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir İnceleme

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 241 - 253, 19.10.2020

Eray Polat

https://doi.org/10.18394/iid.714735

Cited By: 1

Öz

Günümüzde çalışma hayatını etkileyen gelişmeler kimi zaman çalışanlar yönüyle olumsuz sonuçları da doğurabilmektedir. Bu olumsuz sonuçlardan biri iş güvencesizliğidir. Bu araştırmada iş güvencesizliği konusu üzerinde durulmuş ve iki temel soruya cevap aranmıştır. Bu sorulardan ilki, otel işletmeleri çalışanlarının iş güvencesizliği algısının hangi düzeyde olduğu ile ilgiliyken; ikincisi sosyo-demografik değişkenlerin iş güvencesizliği algısı üzerinde hangi yönde ve ne derece etkisi olduğu ile ilgilidir. Nicel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı araştırmada, Antalya ilinde bulunan otel işletmeleri çalışanları ile yüz yüze görüşülerek anket tekniği ile veri toplanmıştır. İlk araştırma sorusunun cevabını verebilmek için ölçek ortalaması hesaplanmış; ikinci sorunun cevabı ise ikili lojistik regresyon analizi ile tespit edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlar ile otel işletmeleri çalışanlarının düşük seviyede iş güvencesizliği algısı taşıdıkları söylenebilmektedir. Ayrıca cinsiyet ve gelir düzeyinin iş güvencesizliği algısını etkilediği tespit edilmiştir. Buna göre erkek ve alt gelir grubunda yer alan çalışanların daha fazla iş güvencesizliği algısı taşıdıkları ifade edilebilir. Çalışmada, ulaşılan sonuçlara göre uygulayıcılara çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İş güvencesizliği, Sosyo-demografik değişken, Otel işletmeleri, Lojistik regresyon analizi

The Effect of Socio-Demographic Variables in the Perception of Job Insecurity: A Study in Hotel Enterprises

Öz

Today, developments that affect working life can sometimes have negative consequences for employees. One of these negative consequences is job insecurity. In this study, the issue of job insecurity was emphasized and answers to two basic questions were sought. While the first of these questions is about the level of perception of job insecurity of hotel enterprise employees; the second one concerns in what direction and to what extent socio-demographic variables have an impact on the perception of job insecurity. In the research, in which quantitative research methods were used, data was collected through questionnaire technique by interviewing hotel employees in Antalya province face to face. In order to answer the first research question, the scale average was calculated; the answer to the second question was determined by binary logistic regression analysis. With the obtained results, it can be said that the employees of the hotel businesses have a low level of job insecurity perception. In addition, it has been determined that gender and income level affect the perception of job insecurity. Accordingly, it can be stated that the employees in the male and lower income groups have more perception of job insecurity. In the study, various suggestions were presented to the practitioners according to the results achieved.

Anahtar Kelimeler

Job insecurity, Socio-demographic variable, Hotel enterprises, Logistic regression analysis.

Kaynakça

• Ashford, S., Lee, C. ve Bobko, P. (1989). Content, Causes, and Consequences of Job Insecurity: A Theory-Based Measure and Substantive Test. The Academy of Management Journal, 32(4), 803-829.
• Aslan, K. (2011). Çalışanlarda İş Güvencesizliği ve İşini Kaybetme Kaygısının İş Verimi ve İş Üretkenliği Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi: Bilişim Sektöründe Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Atılgan, Ö. (2019). İş Yaşamında Farklı Kuşaklardaki İş Güvencesizliği ve İş-Aile Çatışması Algısı. İş ve İnsan Dergisi, 6(1), 1-12.
• Berglund, T., Furaker, B. ve Vulkan, P. (2014). Is Job Insecurity Compensated for by Employment and Income Security? Economic and Industrial Democracy, 35(1), 165–184.
• Bustillo, R. ve Pedraza, P. (2010). Determinants of Job Insecurity in five European Countries. European Journal of Industrial Relations, 16(1), 5–20.
• Büssing, A. (1999). Can Control at Work and Social Support Moderate Psychological Consequences of Job Insecurity? Results from a Quasi-Experimental Study in the Steel Industry. European Journal of Work and Organizational Psychology, 8(2), 219-242.
• Can, A. (2018). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Clark, L. J. (2005). Moderators of the Effects of Perceived Job insecurity: A Comparison of Temporary and Permanent Employees. (Unpubishled Doctoral Dissertation). Queensland University of Technology.
• Çokluk, Ö. (2010). Lojistik Regresyon Analizi: Kavram ve Uygulama. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 10(3), 1357-1407.
• Darvishmotevali, M., Arasli, H. ve Kilic, H. (2017). Effect of Job Insecurity on Frontline Employee’s Performance: Looking through the lens of Psychological Strains and Leverages. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 29(6), 1724-1744.
• De Witte, H. (1999). Job Insecurity and Psychological Well-Being: Review of the Literature and Exploration of Some Unresolved Issues. European Journal of Work and Organizational Psychology, 8(2), 155-177.
• Dede, E. (2017). İş Güvencesizliği Algısının ve Örgütsel Güven Düzeyinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkileri: Devlet Ortaokulu ve Özel Ortaokul Öğretmenleri Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dereli, B. (2012). İş Güvencesizliği Kavramı ve Banka Çalışanlarının İş Güvencesizliğine Yönelik Algılarının Demografik Özelliklerine Göre İncelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 237-256.
• Dığın, Ö. ve Ünsar, S. (2010). Çalışanların İş Güvencesi Algısının Belirleyicileri ve İş Güvencesinden Memnuniyetin Organizasyonel Bağlılık, İş Stresi ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 133-145.
• Dursun, S. ve Bayram, N. (2013). İş Güvencesizliği Algısının Çalışanların Kaygı Düzeyleri Üzerine Etkisi: Bir Uygulama. "İŞ, GÜÇ" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 15(3), 20-27.
• Elman, C. ve O’Rand, A. (2002). Perceived Job Insecurity and Entry into Work-Related Education and Training among Adult Workers. Social Science Research, 31, 49–76.
• Ferrie, J., Shipley, M., Newman, K., Stansfeld, S. ve Marmot, M. (2005). Self-reported Job Insecurity and Health in the Whitehall II Study: Potential Explanations of the Relationship. Social Science & Medicine, 60, 1593–1602.
• Green, F., Felstead, A. ve Burchell, B. (2000). Job Insecurity and the Difficulty of Regaining Employment: An Empirical Study of Unemployment Expectations. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 62, 855-883.
• Greenhalgh, L. ve Rosenblatt, Z. (2010). Evolution of Research on Job Insecurity. International Studies of Management & Organization, 40(1), 6-19.
• Hellgren, J. ve Sverke, M. (2003). Does Job Insecurity Lead to Impaired Well-Being or Vice Versa? Estimation of Cross-Lagged Effects Using Latent Variable Modelling. Journal of Organizational Behavior, 24, 215–236.
• Hellgren, J., Sverke, M., Isaksson, K. (1999). A Two-Dimensional Approach to Job Insecurity: Consequences for Employee Attitudes and Well-Being. European Journal of Work and Organizational Psychology, 8 (2), 179–195.
• Karacaoğlu, K. (2015). Çalışanların İş Güvencesizliğinin İşten Ayrılma Niyetleri Üzerindeki Etkisi: Alanya Bölgesindeki Beş Yıldızlı Otellerde Bir Araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7(1), 13-21.
• Karkoulian, S., Mukaddam, W., McCarthy, R. ve Messara, L. (2013). Job Insecurity: A Whirlpool of Chronic Powerlessness. Education, Business and Society: Contemporary Middle Eastern Issues, 6(1), 55-70.
• Kinnunen, U. ve Natti, J. (1994). Job insecurity in Finland: Antecedents and Consequences, European Work and Organizational Psychologist, 4(3), 297-321.
• Kinnunen, U., Mauno, S., Natti, J., Happonen, M. (1999). Perceived Job Insecurity: A Longitudinal Study among Finnish Employees, European Journal of Work and Organizational Psychology, 8(2), 243-260.
• Kinnunen, U., Makikangas, A., Mauno, S., De Cuyper, N., De Witte, H. (2014). Development of Perceived Job Insecurity across Two Years: Associations with Antecedents and Employee Outcomes. Journal of Occupational Health Psychology, 19(2), 243–258.
• Kinnunen, U., Mauno, S., Natti, J., Happonen, M. (2000). Organizational Antecedents and Outcomes of Job Insecurity: A Longitudinal Study in Three Organizations in Finland. Journal of Organizational Behavior, 21, 443-459.
• Kline, R. (2016). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. NY: The Guilford Press.
• Kovach, K. (1995). Employee Motivation: Addressing a Crucial Factor in Your Organization's Performance. Employment Relations Today, Summer 95, 93-107.
• Lewchuk, W., Wolff, A., King, A. ve Polanyi, M. (2003). From Job Strain to Employment Strain: Health Effects of Precarious Employment. Just Labour, 3, 23-35.
• Lim, V. (1996). Job Insecurity and Its Outcomes: Moderating Effects of Work-Based and Non-Work Based Social Support. Human Relations, 49(2), 171-194.
• Man, F. (2014). Üretim Teknolojilerinin Bilgisayarlaştırılması ve Sonuçları. İçinde V. C. Özgüler (Ed.). Yeni Teknolojiler ve Çalışma Hayatı (ss. 40-67). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Nart, S. (2015). Tükenmişliğe Etki Eden Faktörler ve Tükenmişliğin Yaratıcılık Üzerine Etkisi: Televizyon Programları Yapımcılığı Sektörüne Yönelik Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Naswall, K. ve De Witte, H. (2003). Who Feels Insecure in Europe? Predicting Job Insecurity from Background Variables. Economic and Industrial Democracy, 24 (2), 189-215.
• Naswall, K., De Witte, H., Chirumbolo, A., Goslinga, S., Hellgren, J. ve Sverke, M. (2002). Who Feels Job Insecurity? What Characterizes Insecure Workers in Europe? İçinde M. Sverke vd. (Eds). European Unions in the Wake of Flexible Production. (ss. 67-86). The National Institute for Working Life Report, Report No: 6.
• Naswall, K., Sverke, M. ve Hellgren, J. (2005). The Moderating Role Of Personality Characteristics on the Relationship between Job Insecurity and Strain, Work & Stress, 19(1), 37-49.
• Otluoğlu, K. (2014). Algılanan Iş Güvencesizliğinin Örgütler Arası Hareketlilik Tercihine Etkisi: Algılanan Istihdam Edilebilirliğin Biçimlendirici Değişken Rolü. ODTÜ Gelişme Dergisi, 41, 25-41.
• Pfeffer, J. (1995). Rekabette Üstünlüğün Sırrı: İnsan. (Çev. S. Gül). İstanbul: Sabah Kitapçılık.
• Parker, S., Griffin, M., Sprigg, C. ve Wall, T. (2002). Effect of Temporary Contracts on Perceived Work Characteristics and Job Strain: A Longitudinal Study. Personnel Psychology, 55, 689-719.
• Peng, C. ve So, T. (2002). Logistic Regression Analysis and Reporting: A Primer, Understanding Statistics, 1(1), 31-70.
• Polat, E. (2019a). İş Güvencesizliği Algısı ile İş Üretkenliği İlişkileri: Mevsimlik ve Mevsimlik Olmayan Konaklama İşletmelerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Polat, E. (2019b). Demografik Değişkenlerin Lider-Üye Etkileşimi Üzerindeki Etkisinin Lojistik Regresyon Analizi ile Belirlenmesi: Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(2), 742-757.
• Poyraz, K. ve Kama, B. (2008). Algılanan İş Güvencesinin, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 143-164.
• Probst, T. (1998). Antecedents and Consequences of Job Security: An Integrated Model. (Unpubished Doctoral Dissertation), University of Illinois at Urbana-Champaign.
• Probst, T., Stewart, S., Gruys, M. ve Tierney, B. (2007). Productivity, Counterproductivity and Creativity: The Ups and Downs of Job Insecurity. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 80, 479–497.
• Rosenblatt, Z., Talmud, I. ve Ruvivo, A. (1999). A Gender-Based Framework of the Experience of Job Insecurity and Its Effects on Work Attitudes, European. Journal of Work and Organizational Psychology, 8(2), 197-217.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Seçer, B. (2007). Kariyer Sermayesi ve İstihdam Edilebilirliğin İş Güvencesizliği Üzerindeki Etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Sekaran, U. (2003). Research Methods for Business. (Fourth Edition). NY: John Wiley & Sons, Inc.
• Selvi, Ü. ve Sümer, N. (2018). İş Güvencesizliğinin Etkileri: Temel Yaklaşımlar ve Olumsuz Etkileri Düzenleyici Faktörler Üzerine Bir Derleme. İş ve İnsan Dergisi, 5(1), 1-17.
• Sennett, R. (2017). Karakter Aşınması. (Çev. B. Yıldırım). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) (2020). SGK İstatistik Yıllıkları. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari, Erişim Tarihi: 22.03.2020.
• Sop, S. A. (2019). Müşteri Memnuniyetinin Öncülleri ve Ardılları: Otel İşletmeleri Üzerine Bir Model Analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 30(3), 210 – 220.
• Standing, G. (2017). Prekarya, Yeni Tehlikeli Sınıf. (Çev. E. Bulut) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Staufenbiel, T. ve König, C. (2010). A Model for the Effects of Job Insecurity on Performance, Turnover Intention, and Absenteeism. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 83, 101–117.
• Sümer, N., Solak, N. ve Harma, M. (2013). İşsiz Yaşam: İşsizliğin ve İş Güvencesizliğinin Birey ve Aile Üzerindeki Etkileri. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Sverke, M. ve Hellgren, J. (2002). The Nature of Job Insecurity: Understanding Employment Uncertainty on the Brink of a New Millennium. Applied Psychology: An International Review, 51 (1), 23–42.
• Sverke, M., Hellgren, J. ve Naswall, K. (2006). Job Insecurity: A Literature Review. National Institute for Working Life Report, Report No 1: 2006.
• Şeker, S. (2011). Çalışanlarda İş Güvencesizliği ve Tükenmişlik İlişkisi: Tıbbi Tanıtım Sorumlularına Yönelik Bir Alan Araştırması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Şenol, F. (2010). Motivasyon Araçlarının Algılanmasında İşgüvencesinin Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Yıldırım, B. ve Yirik, Ş. (2014). İşgörenlerin İş Güvencesi Algıları ve İşten Ayrılma Niyetleri İlişkisi: Belek Bölgesi Beş Yıldızlı Otel Çalışanları Örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 37-53.