Sınıf Öğretmeni Adaylarının Meslek Öncesi Öğretmen Kimliklerinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 41 - 59, 30.12.2019

Menşure Alkış Küçükaydın , Yasin Gökbulut

Öz

Öğrenme-öğretme sürecinde öğretmenin sahip
olduğu rol artık tartışılmaz bir gerçek olarak kabul edilmektedir. İlgili
literatürde öğretmenin deneyimi, sahip olduğu değerler, motivasyon sistemi ve
eğitime katkısı gibi farklı türden değişkenleri bir arada barındıran “öğretmen
kimliği” ifadesine odaklanıldığı görülmektedir. Bu çalışmada ise farklı
değişkenler dikkate alınarak sınıf eğitimi programı öğretmen adaylarının meslek
öncesi öğretmen kimliklerinin araştırılması hedeflenmiştir. Çalışmada genel
tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini 2018-2019 akademik yılında
Orta Karadeniz Bölgesinde yer alan bir üniversitenin sınıf eğitimi programında
öğrenim görmekte olan 1.,2.,3. ve 4.sınıf öğretmen adayları oluşturmuştur.
Çalışmada veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgiler Formu” ile “Meslek Öncesi
Öğretmen Kimliği Ölçeği” kullanılmıştır. Çalışmada belirtilen araştırma
sorularına yanıt aranmak üzere betimsel istatistik analizleri, bağımsız
örneklemler için t- testi ile tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır.
Çalışmadan elde edilen bulgulara göre ölçeğin “öğretmen olarak kendine güven”
alt boyutunda kadın ve erkek katılımcılara ait puanlar arasında istatistiksel
olarak anlamlı bir farklılığın olduğu ve ölçekten alınan puanın kadın
katılımcılar lehine olduğu, adayların öğrenim gördükleri programı isteyerek
seçip seçmeme durumlarına göre ölçeğin “öğretmen olarak kendine güven” ve
“kendini öğretmen görme” boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık
olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ilgili literatürle tartışılmış
ve mevcut çalışmadan hareketle farklı bölgelerde, farklı ekonomik ve
sosyokültürel özelliklere sahip üniversitelerde öğrenim gören öğretmen
adaylarının meslek öncesi kimliklerinin karşılaştırmalı biçimde incelenmesi
önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

genel tarama, meslek öncesi öğretmen kimliği

Kaynakça

• Alspup, J. (2004). Am I a teacher? Exploring the development of professional identity. Language Arts Journal of Michigan, 20(1),1-6.
• Arpacı,D.,& Bardakçı, M. (2015). Mesleki öğretmen kimliği ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(3), 687-719.
• Arpacı-Somuncu, D.(2016). Turkish EFL learners’ use of communication strategies and its predictors. ELT Research Journal, 5(3), 178-192.
• Avalos, B., & De Los Rios, D. (2013). Reform environment and teacher identity in Chile. D.P. Naiper & S. Majhanovick (Eds). In Education, dominance and identity (pp. 153-175). Sense Publishers, Rotterdam.
• Beauchamp, C., & Thomas, L. (2009). Understanding teacher identity: An overview of issues in the literature and implications for teacher education. Cambridge journal of education, 39(2), 175-189.
• Beijaard, D., Meijer, P. C., & Verloop, N. (2004). Reconsidering research on teachers’ professional identity. Teaching and teacher education, 20(2), 107-128.
• Beltman, S., Glass, C., Dinham, J., Chalk, B., & Nguyen, B. (2015). Drawing identity: Beginning pre-service teachers' professional identities. Issues in Educational Research, 25(3), 225-245.
• Ceylan,Y., Akkuş, R.(2018). Matematik öğretmen adaylarında öğretmen kimliği gelişimi. 13.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Pamukkale Üniversitesi.
• Day, C., & Kington, A.(2008). Identity, well-being and effectiveness: The emotional contexts of teaching. Pedagogy, Culture, and Society,16 (1), 7-23.
• Djoub, Z. (2018). Exploring teachers’ identity: Reflections and implications. Arab World English Journal,9(1), 108-120.
• Friesen, M. D. & Besley, S. C. (2013). Teacher identity development in the first year of teacher education: A developmental and social psychological perspective. Teaching and Teacher Education, 36, 23-32.
• Furlong, J. (2013). Globalization, neoliberalism, and the reform of teacher education in England. The Educational Forum, 77(1), 28-50.
• Graham, A., & Phelps, R. (2003). Being a teacher: Developing teacher identity and enhancing practice through metacognitive and reflective learning processes. Australian Journal of Teacher Education, 27(2),2-15.
• Karalı, M.A.(2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının meslek öncesi öğretmen kimlik düzeyleri ile olası benlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi (25. Baskı). Ankara: Nobel yayıncılık.
• Koca,Ş.(2016). An investigation of prospective music teachers’ early teacher identity. Journal of Education and Practice, 7(34),70-75.
• Kress, T. M. (2011). Critical praxis research: Breathing new life into research methods for teachers. Dordrecht: Springer Netherlands.
• Mockler, N. (2011). Beyond ‘what works’: Understanding teacher identity as a practical and political tool. Teachers and Teaching, 17(5), 517-528.
• Morrison, C.M. (2013). Teacher identity in the early career phase: Trajectories that explain and influence development. Australian Journal of Teacher Education, 38(4),91-107.
• Motallebzadeh, K., & Kazemi, B. (2018). The relationship between EFL teachers’ professional identity and their self-esteem. Cogent Education, 5(1), 1-9.
• van Lankveld, T., Schoonenboom, J., Volman, M., Croiset, G., & Beishuizen, J. (2017). Developing a teacher identity in the university context: A systematic review of the literature. Higher Education Research & Development, 36(2), 325-342.
• Yaşar, M., Karabay, A., & Bilaloğlu, R.G. (2013)."Şimdi ben öğretmen mi oldum?" öğretmenlik kimliğinin oluşmasında etkili olan etkenlere yönelik öğretmen adaylarının görüşleri. Electronic Turkish Studies, 8(7), 269-282.