DUYGUSAL EMEĞİN İŞ VE İŞLETME PERFORMANSINA ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 12, 125 - 138, 30.06.2021

Dursun Boz

Öz

İleri teknoloji, küreselleşme, ulaşım ağ çeşitliliği, kıt kaynaklar, işgücü maliyetleri işletmelerin rekabet avantajı elde etme ve var olan avantajlarını devamı konusunda önemli unsurlar olmayı sürdürmektedirler. Bu unsurların baskısı altında doğru ürün ve hizmetlerin doğru pazarlara uygun stratejilerle sunulması işletmelerin odak noktası haline gelmiştir. Bu odak noktasında başarılı olmanın yolu çalışanlardır. Çalışanların giderek örgütsel yapı ve işleyişin nesnesi olmaktan öznesi olmaya giden süreçte önemli rol oynadıkları kuşkusuz bir gerçektir. Bu rolün sergilenmesinde çalışanlara ait duyguların önemi de anlaşılmaktadır. Bu duyguların işletme hedef ve amaçları doğrultusunda kullanılması rekabet avantajını perçinlemektedir. Rekabet avantajı sağlamanın çalışanların duygusal emeklerinden yararlanarak duygu durumlarının gösterimi beklenmelidir. Bu beklentiyle desteklenen duygu gösterimi, işletmelerin hem iş performansı hem de işletme performansını pozitif yönde katkı sağlayacaktır. Bu bağlamda yapılan bu çalışmada duygusal emeğin iş ve işletme performansı üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bunun için Kütahya ili Organize Sanayi Bölgesinde faaliyette bulunan 2 ayrı otomotiv işletmesinin 255 beyaz ve mavi yakalı çalışanına kolayda örnekleme yöntemiyle gönüllülük esasına göre ulaşılmıştır. Yapılan korelasyon analizi ile duygusal emek ile iş performansı (r=0,272) kuvvetinde ve işletme performansı arasında (r=0,315) kuvvetinde pozitif yönlü zayıf ilişkiler belirlenmiştir. Yapılan regresyon analizi ile duygusal emeğin hem iş performansına (β=0,243 p<0,05) ve hem de işletme performansına (β=0,429 p<0,05) pozitif etkisi tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Emek, İş Performansı, İşletme Performansı

Kaynakça

• AKAL, Z. (2002). İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetimi. MPM Yayınları, Ankara.
• ALTAŞ, S. S., & ÖZİŞLİ, Ö. (2021). Duygusal emek ile iş tatmini ve bireysel performans arasındaki ilişki. Journal of ınternational social Research, 14(76). ss. 862-873.
• ANDERSON, B. (2014). There goes another little chip of your heart: Exploring the intersections of communication, emotional labor, and age. Unpublished doctoral dissertation, Purdue University West Lafayette, Indiana.
• ARSLANTÜRK, Y. (2009). Dört Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Performans Değerlendirme: Ankara İli Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(2), 19-34.
• ARSLANTÜRK, Y. (2015). KİT’lerde Performansa Dayalı Ücretlendirme Önerisi. Ankara: T.C. Kalkınma Bakanlığı Yayın No. 2930.
• ASHFORTH, B.E., HUMPHREY, R.H. (1993). Emotinal labor in service roles: The influence of identity. Academy of Management Review, (18) 88-115.
• BABUÇ, Z. T. (2020). Duygusal Emek, (Örgütsel Davranış Üzerine Güncel Çalışmalar içinde, Ed. Müjdat Avcı, Ergün Kara), ss. 106-120, Hiperyayın, İstanbul.
• BAĞCI, Z. (2015). Study of Some Demographic Properties Influencing the Burnout Levels of Nurses in Public Hospitals by CHAID Analysis. Çankırı Karatekin University journal of the Faculty of Economics et Administrative Sciences., 5(2), ss. 479-494.
• BAĞCI, Z. ve BURSALI, Y.M. (2015). Duygusal Emeğin İş Performansı Üzerindeki Etkisi: Denizli İlinde Hizmet Sektöründe Görgül Bir Araştırma, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (10), ss. 71-90.
• BASIM, H. N., ve BEĞENİRBAŞ, M. (2012). Çalışma yaşamında duygusal emek: Bir ölçek uyarlama çalışması. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 77-90.
• BEĞENİRBAŞ, M. ve ÇALIŞKAN, A. (2014). Duygusal Emeğin İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Kişilerarası Carpıklığın Aracılık Rolu. Business and Economics Research Journal, 5(2), s. 109-127.
• BEĞENİRBAŞ, M. ve TURGUT, E. (2014). İş performansının sağlanmasında çalışanın duygusal emeğinin ve örgütte güven algısının etkileri. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 16(39), 131-149.
• BİÇKES, D. M., YILMAZ, C., DEMİRTAŞ, Ö., ve UĞUR, A. (2014). Duygusal emek ile iş tatmini arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin aracılık rolü: Bir alan çalışması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(2), 97-122.
• BORMAN, W. C., & MOTOWIDLO, S. J. (1993). Expanding the criterion domain to include elements of contextual performance. (Schmitt & W. C. Borman Eds.), Personnel Selection in Organizations San Francisco: Jossey Bass, 71-98.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2007). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı, 7. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• ÇALDAĞ, M.A. (2010). Duygusal emek davranışlarının sağlık çalışanlarında iş sonuçlarına etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi SBE., Konya.
• ÇALIŞKAN, A., ve AKKOÇ, İ. (2012). Girişimci ve yenilikçi davranışın iş performansına etkisinde çevresel belirsizliğin rolü. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 1-28.
• ÇALIŞKAN, A. (2018). Dönüşümcü Liderliğin İş Performansına Etkisi: Lider Üye Etkileşimi ve Örgütsel Bağlılığın Aracılık Rolü. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 104-140.
• ÇİÇEKLİOĞLU, H. (2019). Presenteeism (İşte Var Olamama), Duygusal Emek ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Performans Üzerine Etkileri: Eğitim Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• ÇÖL, G. (2008). Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
• DIEFENDORFF, J. M., & GOSSERAND, R. H. (2003). Understanding the emotional labor process: A control theory perspective. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 24(8), 945-959.
• DURAN, C., BOZ, D., ve ARICA H.G. (2018). Örgütsel Adaletin Duygusal Emek Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma. Socıal Mentalıty And Research Thınkers Journals, 11, p. 532-541. Doi: 10.31576/smryj.97.
• ELEREN, A., ve SOBA, M. (2009). İşletmelerde çok boyutlu performans ölçümü ve Uşak deri sektöründe bir uygulama. Uluslararası Davraz Kongresi, 24-27.
• FROLICK, M. N., & ARIYACHANDRA, T. R. (2006). Business performance management: One truth. IS Management, 23(1), 41-48.
• GHALANDARİ, K., JOGH, M.G.G., IMANI, M. & NIA, L.B. (2012).The Effect of EmotionalLabor Strategies on Employees Job Performance and Organizational Commitment in Hospitalsector: Moderating Role of Emotional Intelligence in Iran. World Applied Sciences Journal, 17(3), p. 319-326.
• GOODWIN, R. E., GROTH, M., & FRENKEL, S. J. (2011). Relationships between emotional labor, job performance, and turnover. Journal of Vocational Behavior, 79(2), 538-548.
• GRANDEY, A.A. (2000). Emotion regulation in the work place: A new way to conceptualize emotional labor. Journal of Occupational Health Psychology. 5 (1): 95–110.
• GROSS, J. J. (1998). The emerging field of emotion regulation: An integrative review. Review of General Psychology, 2, 271–299.
• HOCHSCHILD, A. R. (1983). The managed heart: Commercialization of human feeling. Berkeley: University of California Press.
• KALAYCI, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 5.Baskı., Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• KARAKAŞ, A. ve GÖKMEN, G. (2018). Kamu Çalışanlarında İş Tatmini, Duygusal Emek ve İş Stresi: Konya’da Bir Araştırma. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(3), s. 99-127.
• KARAMAN, R. (2008). İşletmelerde performans ölçümünün önemi ve modern bir performans ölçme aracı olarak balanced scorecard. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(16), 411-427.
• KAYA, U. ve SERÇEOĞLU, N. (2013). Duygu İşçilerinde İşe Yabancılaşma: Hizmet Sektöründe Bir Araştırma”, Çalışma ve Toplum, 1, ss. 311- 345.
• KIM, H. J., HUR, W. M., MOON, T. W., & JUN, J. K. (2017). Is all support equal? The moderating effects of supervisor, coworker, and organizational support on the link between emotional labor and job performance. BRQ Business Research Quarterly, 20(2), 124-136.
• KINGIR, S., BİLEN, A., ve KARAKAŞ, A. (2015). Duygusal Emeğin İş Tatminine Etkisi: Otel İşletmesi Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 9-26.
• LEE, Y. H., & CHELLADURAI, P. (2016). Affectivity, emotional labor, emotional exhaustion, and emotional intelligence in coaching. Journal of applied sport psychology, 28(2), 170-184.
• MORRIS, J. A. & FELDMAN, D. C. (1996). The Dimensions, Antecedents and Consequences of Emotional Labor. Academy of Management Review, Cilt:21, Sayı:4, ss. 986-1010.
• NOON, M., & BLYTON, P. (2002). The Realities of Work. 2nd Edition, Palgrave, New York.
• ORAL, L. ve KÖSE, S. (2011). Hekimlerin duygusal emek kullanımı ile iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), ss.463-492.
• ÖZER, Ö. (2011). Kurumsal girişimcilik ve işletme performansı ilişkisi: Dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• ÖZER, E. (2018). Otel yiyecek içecek bölümlerinde güçlendirmenin işgören performansına ve işten ayrılma niyetine etkisi: Afyonkarahisar’daki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü, Aydın.
• SEÇER, Ş. (2004). İşyerinde Tükenmişlik Kaynağı Olarak Duygusal Emek Hemşireler Üzerinde Yapılan Bir Araştırma, 9. Ulusal Ergonomi Kongresi Bildiriler Kitabı, ss. 814-830.
• SEYMEN, O. ve ERDEM, B. (2007). Kat Hizmetleri Yönetiminde Kullanılan Performans Boyutlarının Birim Performansı Üzerindeki Etkileri: Konaklama _sletmelerinde Görgül Bir Arastırma. XV. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kitabı (ss.777-786), Sakarya Üniversitesi İİBF. Sakarya.
• ÜNLÜ O. ve YÜRÜR S. (2011). Duygusal Emek, Duygusal Tükenme ve Görev/Bağlamsal Performans İlişkisi: Yalova’da Hizmet Sektörü Çalışanları İle Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37, s.183-207.
• WANG, C. J. (2019). Managing emotional labor for service quality: A cross-level analysis among hotel employees. International Journal of Hospitality Management, 102396.
• WEN, J., HUANG, S. S., & HOU, P. (2019). Emotional intelligence, emotional labor, perceived organizational support, and job satisfaction: a moderated mediation model. International Journal of Hospitality Management, 81, 120-130.
• YATKIN, A. (2009). Kamu Yönetiminde Bireysel Performans ve Örgütsel Verimlilik Aracı Olarak Personel Güçlendirme. e-Journal New World Sciences Academy, 4(2).128-141.
• YILDIRIM, M. H., & ERUL, E. E. (2013). Duygusal Emek Davranışının İş görenlerin Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 89-99.
• YILDIZ, S., SAVCI, U. G. ve KAPU, H. (2014). Motive edici faktörlerin çalışanların iş performansına ve işten ayrılma niyetine etkisi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(1), 233-249.
• YIN, H., HUANG, S., & CHEN, G. (2019). The relationships between teachers’ emotional labor and their burnout and satisfaction: A meta-analytic review. Educational Research Review, 100283.