Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Uçucu Yağ Oranı ve Kompozisyonu Üzerine Ontogenetik Varyabilitenin Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 231 - 236, 30.12.2018

Nimet Katar Duran Katar , Doğan Aydın , Murat Olgun

https://doi.org/10.24180/ijaws.382112

Cited By: 6

Öz

Bu araştırma Eskişehir
ekolojik koşullarında 2015 yılında yürütülmüştür. Çalışmada bitkiler dört
farklı gelişim döneminde (çiçeklenme öncesi, çiçeklenme başlangıcı, tam
çiçeklenme ve tohum bağlama dönemi) üç tekerrürlü olarak hasat edilmiştir.
Örnekler kurutma dolabında (35 ºC) kurutulduktan sonra su distilasyonu
yöntemiyle uçucu yağ oranları belirlenmiştir. Uçucu yağların bileşenleri ise
GS/MS ile tayin edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, uçucu yağ oranı
farklı gelişme dönemlerinden istatistiki olarak önemli düzeyde etkilenmiştir.
Nitekim drog yaprakta uçucu yağ oranı %1.0-2.0 arasında değişmiştir. En yüksek
uçucu yağ oranı (%2.0) çiçeklenme öncesi dönemde yapılan hasattan elde
edilirken, en düşük uçucu yağ oranı (%1.0) tam çiçeklenme ve tohum bağlama
döneminde yapılan hasattan elde edilmiştir. Diğer taraftan, α-thujone ve camphor tüm gelişme dönemlerinde ana bileşen olarak tespit
edilmiştir. En yüksek α-thujone
oranı (%47.24) tam çiçeklenme döneminde yapılan hasattan elde edilirken, en
düşük oran (%23.09) ise çiçeklenme başlangıcı döneminde yapılan hasattan elde
edilmiştir. Bu yüzden, tıbbi adaçayından α-thujone oranı düşük ve en yüksek düzeyde uçucu yağ elde etmek
için hasadın çiçeklenme başlangıcı döneminde yapılması tavsiye edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Salvia officinalis L., ontogenetik varyabilite, uçucu yağ oranı ve komponentleri, ontogenetik varyabilite

Effect of Ontogenetic Variability on Essential Oil Content and Its Components in Sage (Salvia officinalis L.)

Öz

This experiment was carried out in Eskişehir
ecological conditions in 2015.
In the study, the plants were
harvested at different four growth stages (pre-flowering, beginning of
flowering, full flowering and seed formation stages) with three replications.
After leaf samples were dried in the drying-oven (at 35 ºC), the essential oil
contents were determined by hydro-distillation and its compositions were
analyzed by GC/MS. The results indicated that essential oil contents were
significantly influenced by different growth stages. Essential oil contents in
drug leaf samples were ranged from 1.0% to 2.0%. The maximum essential oil
content (2.0%) was obtained in plants harvested during before flowering stage,
while the minimum oil contents (1.0%) were detected in the plants harvested at
full flowering and seed formation stages. On the other hand, α-thujone and camphor were detected as the main components at all growth stages.
The maximum α-thujone content
(47.24%) was obtained from full flowering stage, while the minimum rate
(23.09%) belonged to the beginning of flowering stage. So, it is recommended
that in Eskişehir conditions, Salvia officinalis should
be harvested in pre-flowering stage in terms of the highest essential oil and
the lowest α-thujone content.

Anahtar Kelimeler

Salvia officinalis L., essential oil content and components, ontogenetic variability

Kaynakça

• Açıkgöz N., Akbaş ME., Moghaddam A ve Özcan K., 1994. PC’ler İçin veritabanı Esaslı Türkçe İstatistik Paketi: TARIST, 1. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabı, 24-28 Nisan, İzmir.
• Aziz EE., Sabry RM and Ahmed SS., 2013. Plant growth and essential oil production of sage (Salvia officinalis L.) and curly-leafed parsley (Petroselinum crispum ssp. crispum L.) cultivated under salt stress conditions. World Applied Sciences Journal, 28(6): 785-796.
• Başa AG., Roman GV., Ion V., Toader M and Epure LI., 2012. Research on productivity and yield quality of Salvia officinalis L. species grown in organic agriculture conditions. Scientific Papers Series A Agronomy, LV: 271-278.
• Bayram E., Kırıcı S., Tansı S., Yılmaz G., Arabacı O., Kızıl S ve Telci I., 2010. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üretiminin Arttırılması Olanakları. Ziraat Mühendisligi VII. Teknik Kongresi Bildiri Kitabı I, 11-15 Ocak, Ankara.
• Düzgüneş O., Kesici T., Kavuncu O ve Gürbüz F., 1987. Araştırma ve Deneme Metotları. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Ekren S., Sözmez Ç., Sancaktaroğlu S ve Bayram E., 2007. Farklı biçim yüksekliklerinin adaçayı (Salvia officinalis L.) genotiplerinde agronomik ve teknolojik özelliklere etkisinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 44(1): 55-70.
• Hadiana J., Tabatabaeia SMF., Naghavib MR., Jamzadc Z and Ramak-Masoumia T., 2008. Genetic diversity of Iranian accessions of Satureja hortensis L. based on horticultural traits and RAPD markers. Scientia Horticulturae, 115(2): 196-202.
• Kilic Ö., 2016. Chemical composition of four Salvia L. species from Turkey: a chemotaxonomic approach. Journal of Essential Oil Bearing Plants, 19(1): 229-235.
• Lakusic BS., Ristic MS., Slavkovska VN., Stojanovic DL and Lakusic DV., 2013. Variations in essential oil yields and compositions of Salvia officinalis (Lamiaceae) at different developmental stages. Botanica Serbica, 37(2): 127-139.
• Mammadov R., 2014. Tohumlu Bitkilerde Sekonder Metabolitler. Nobel Akademik Yayıncılık, Yayın No: 841.
• Özcan İİ., Arabacı O ve Öğretmen NG., 2014. Bazı adaçayı türlerinde farklı tohum çimlendirme uygulamalarının belirlenmesi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(5): 203-207.
• Ramakrishna A and Ravishankar GA., 2011. Influence of abiotic stress signals on secondary metabolites in plants. Plant Signaling & Behavior, 6(11): 1720-1731.
• Shahabi S., Jorsaraei SGA., Moghadamnia AA., Zabihi E., Aghajanpour SM., Kani SNM., Pourbagher R., Hosseini SA., Esmaili M., Yoonesi AA., Zarghami A and Alinezhad F., 2012. Central effects of camphor on gnrh and sexual hormones in male rat. International Journal of Molecular and Cellular Medicine, 1(4): 191-196.
• Şenkal BC., İpek A., Gürbüz B., Türker A ve Bingöl MÜ., 2012. Bolu ekolojik koşullarında yetiştirilen Salvia officinalis L. ve Salvia tomentosa L. türlerinin bazı önemli tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(2): 38-42.
• Toncer O., Karaman S., Kızıl S ve Dıraz E., 2009. Changes in essential oil composition of oregano (Origanum onites L.) due to diurnal variations at different development stages. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 37(2): 177-181.
• Uyanık M ve Gurbuz B., 2015. Effect of ontogenetic variability on essential oil content and ıts composition in lemon balm (Melissa officinalis L.). Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(1): 91-96.
• Yılmaz D ve Gokduman ME., 2015. Adaçayı (Salvia officinalis L.) Bitkisinin farklı nem düzeylerinde fiziko-mekanik özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(1): 73-82.