Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Farklı Lokasyonlarından Toplanan Boynuzlu Geven (Astragalus hamosus L.) Otunun Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 346 - 354, 13.12.2019

Mehmet Başbağ , Erdal Çaçan , Mehmet Salih Sayar Mehmet Fırat

https://doi.org/10.24180/ijaws.594960

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yayılış
gösteren Astragalus hamosus L. türünün hayvanlar için
besleme değerlerinin tespit edilmesi ve lokasyonların benzerlik durumlarının
ortaya çıkarılması amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada bitkisel materyal
olarak, Güneydoğu Anadolu Bölgesinin 20 değişik lokasyonundan toplanan Astragalus hamosus türüne ait bitkiler
kullanılmıştır. Astragalus hamosus
türüne ait bitkilerin kuru otlarında ham protein oranı, ADP (asit deterjanda
çözünmeyen protein), ADF (asit deterjanda çözünmeyen lif), NDF (nötral
deterjanda çözünmeyen lif), sindirilebilir kuru madde (SKM), kuru madde
tüketimi (KMT), nispi yem değeri (NYD), kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg), fosfor
(P) ve potasyum (K) içerikleri belirlenmiş, yapılan istatiksel analizlerde,
incelenen bu özelliklerin tümü bakımından lokasyonlar arasında önemli farklılıklar
olduğu saptanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular değerlendirildiğinde, Astragalus hamosus türünün ADF ve NDF oranlarının düşük, ham protein,
sindirilebilir kuru madde, kuru madde tüketimi ve nispi yem değerlerinin yüksek
ve ideal düzeyde olduğu görülmüştür. Kalsiyum, fosfor, potasyum, magnezyum ve
K:(Ca+Mg) oranlarının da istenilen düzeyde, ancak Ca:P oranının olması gereken
maksimum düzeyin (>2) üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Lokasyonların
benzerlik durumlarını tespit etmek için kümeleme analizi yapılmıştır. Yapılan
kümeleme analizi neticesinde 20 farklı lokasyonun esasında dört gruba ayrılacak
şekilde varyasyon gösterdiği görülmüştür. İncelenen özellikler açısından
Diyarbakır-Ergani ve Mardin-Merkez lokasyonlarının birbirine en yakın, Diyarbakır-Merkez
(1) ile Şırnak-Cizre lokasyonların ise birbirine en uzak lokasyonlar olduğu
görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Boynuzlu geven, ham protein, nispi yem değeri, mineral maddeler, kümeleme analizi

Determination of Some Quality Characteristics of Southern Milk-Vetch (Astragalus hamosus L.) Herbage Collected from Different Locations of Southeastern Anatolia Region

Öz

This study was carried out in order to determine
the feeding value of Astragalus hamosus L. species, which are commonly
found in Southeastern Anatolia Region, and to reveal the similarity of the
locations. For this reason, the plant materials of the study were collected
from 20 different locations of the region.
Accordingly, crude protein, ADP (insoluble protein in acid detergent), ADF
(insoluble fiber in acid detergent), NDF (insoluble fiber in neutral
detergent), digestible dry matter (DDM), dry matter intake (DMI), relative feed
value (RFV), calcium (Ca), magnesium (Mg), phosphorus (P) and potassium (K)
contents of dry forage of Astragalus hamosus species, collected from
different locations of Southeastern Anatolia Region of Turkey, were determined.
The statically analysis revealed that there were highly significant
differences among the locations in terms of all of the investigated traits.
When the results of the study were evaluated, it was revealed that forage of Astragalus hamosus is having low ADF,
NDF content and having high crude protein, digestible dry matter, dry matter
intake and relative feed value. Furthermore, Ca, P, K and Mg contents and
K:(Ca+Mg) ratio in the Astragalus hamosus
forage were found at the desired level for livestock feeding. However, the Ca:P
ratio was found to be above the maximum level (>2). Clustering analysis was
performed to determine the similarity of the locations. As a result of the
clustering analysis, it was seen that 20 different locations were essentially
divided into four groups. In terms of the characteristics examined, it was seen
that Diyarbakır-Ergani and Mardin-Merkez locations were closest and
Diyarbakır-Merkez (1) and Şırnak-Cizre locations were farthest locations from
each other.

Anahtar Kelimeler

Southern milk-vetch, crude protein, relative feed value, mineral substances, clustering analysis

Kaynakça

• Akbalık, H. G. (2012). Diyarbakır çevresindeki farklı alanlarda doğal olarak yetişen bazı baklagil yem bitkilerinin besin elementi içeriklerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Akçelik, E. (2018). Ankara ili doğal vejetasyonundan toplanan yabani yonca (Medicago sativa L.) populasyonlarının karakterizasyon çalışmaları ile mera tipi yonca hatlarının belirlenmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Avcı, M., Denek, N., & Kaplan, O. (2012). Çelikhan doğal bitki florasında bulunan geven (Astragalus gummifer) bitkisinin besin değerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 1(1), 44-46.
• Aydın, İ., Uzun, F. (2002). Çayır-Mera Amenajmanı ve Islahı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı No:9, Samsun.
• Ayan, I., Mut, H., Önal Asci, O., Basaran, U., & Acar, Z. (2010). Effect of manure application on the chemical composition and nutritive value of rangeland hay. Journal of Animal and Veterinary Advances, 9(13), 1852-1857.
• Başaran, U., Mut, H., Önal Aşçı, Ö., Acar, Z., & Ayan, İ. (2011). Variability in forage quality of turkish grass pea (Lathyrus sativus L.) landraces. Turkish Journal Field Crops, 16(1), 9-14.
• Başbağ, M., Çaçan, E., Aydın, A., & Sayar, M. S. (2011). Güneydoğu Anadolu Bölgesi doğal alanlarından toplanan bazı fiğ türlerinin ot yönünden kalite özelliklerinin belirlenmesi. Uluslararası Katılımlı I. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı, Eskişehir.
• Başbağ, M., Çaçan, E., Sayar, M. S., & Karan, H. (2017). Some shrub and tree taxa in the grassland-pasture and natural vegetation of Turkey. Middle East Journal of Science, 3(2), 115-128.
• Başbağ, M., Kavak, B., Fırat, M., Çaçan, E., & Sayar, M. S. (2018a). Türkiye florasında yer alan endemik Astragalus taksonları. International Congress on Agriculture and Animal Sciences, Antalya.
• Başbağ, M., Çaçan, E., Sayar, M. S., & Karan, H. (2018b). Identification of certain agricultural traits and inter-trait relationships in the Helianthemum ledifolium (L.) Miller var. lasiocarpum (Willk.) Bornm. Pakistan Journal of Botany, 50(4), 1369-1373.
• Cevheri, C., Küçük, Ç., Avcı, M., & Atamov, V. (2013). Element content, botanical composition and nutritional characteristics of natural forage of Şanlıurfa, Turkey. Journal of Food, Agriculture & Environment, 11(3&4), 790-794.
• Çaçan, E., Aydın, A., & Başbağ, M. (2015). Bingöl Üniversitesi yerleşkesinde yer alan bazı baklagil yem bitkilerine ait kalite özelliklerinin belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 2(1), 105-111.
• Çaçan, E., Ülger, İ., Kılıç, O., Yılmaz, M. F., Kökten, K., & Kaplan, M. (2017). Potential nutritive value of Astragalus species harvested at three different maturity stages. Applied Ecology and Environmental Research, 15(4), 2071-2080.
• Çınar, S. (2012). Çukurova taban koşullarında bazı çok yıllık sıcak mevsim buğdaygil yem bitkilerinin yonca (Medicago sativa L.) ile uygun karışımlarının belirlenmesi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Demir, U., & Keskin, B. (2016). Sakız Geveni (Astragalus gummifer L.)’nin yıllık besin içeriğinde meydana gelen değişimlerin belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(4), 121-125.
• Davis, P. H. (1970). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press Volume 3, Edinburgh.
• Güner, A. (2012). Resimli Türkiye Florası. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, Flora Araştırmaları Derneği ve Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• JMP. (2002). A Business Unit of SAS. SAS Instute, USA.
• Karademir, Ç., Karademir, E., & Sevilmiş, U. (2018). İleri pamuk (Gossypium spp.) hatlarının kümelenme analizi ile benzerlik durumlarının incelenmesi. Anadolu I. Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, Diyarbakır.
• Lacefield, G. D. (1988). Alfalfa Hay Quality Makes the Difference. https://pdfs. semanticscholar.org/6787/ 30bdcf008e4d930554628fb0fde47030cb85.pdf. Erişim Tarihi: 22.06.2019.
• Lock, J. M., & Simpson, K. (1991). Legumes of West Asia: a Check-list. Royal Botanic Gardens, Kew, 274 p.
• Manga, İ., Acar, Z., & Ayan, İ. (2003). Baklagil Yem Bitkileri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı No:7, 381 s., Samsun.
• Morrison, J. A. (2003). Hay and Pasture Management, Chapter 8. http://iah.aces. uiuc.edu/pdf/Agronomy_HB/08chapter.pdf. Erişim Tarihi: 20.05.2019.
• Motsara, M. R., & Roy, R. N. (2008). Guide to Laboratory Establishment For Plant Nutrient Analysis. FAO Fertilizer and Plant Nutrition Bulletin No:19, Rome, Italy, 78 p.
• Parlak, H. (2019). Ağrı Dağı’nda bulunan bazı Astragalus L. taksonlarının tespiti ve bu taksonlara ait besin madde içeriklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Iğdır.
• Öten, M., & Albayrak, S. (2018). Bazı yonca (Medicago sativa L.) genotipleri arasındaki varyasyonun kümeleme ve temel bileşen analizi metodu ile belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 222-228.
• Serin, Y., Tan, M., Koç, A., Zengin, H., Aksoy, A., Hamzaoğlu, E., Karaca, A., Şentürk, T., & Özbay, O. (2008). Türkiye’nin Çayır ve Mera Bitkileri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Sayar, M.S. (2014). Path coefficient and correlation analysis between forage yield and its affecting components in common vetch (Vicia sativa L.). Legume Research, 37(5), 445-452.
• Sayar, M.S., Han, Y., Başbağ, M., Gül, İ., & Polat, T. (2015). Rangeland improvement and management studies in Southeastern Anatolia Region of Turkey. Pakistan Journal of Agricultural Sciences, 52(1), 9-18.
• Yurtseven, S. (2011). Determination of the feed values of çaşir (Prangos ferulacea) and goat’s thorn (Astragalus gummifera) located in natural plant flora of the Southeastern Anatolia Region. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 17(6), 909-915.