YAYIN ETİĞİ

İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, Yayın Etiği Komisyonu (COPE) kılavuz ilkeleri ve Bilimsel Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri (COPE, DOAJ, OASPA, WAME ortak bildirisi) dahil olmak üzere çeşitli kuruluşlar tarafından ortaya konan kılavuz ilkelere ve temel uygulamalara uymayı amaçlamaktadır. Bu kılavuz ve tavsiyeler, bilimsel yayıncılıkta şeffaflık, dürüstlük ve en iyi uygulamaları teşvik etmek üzere tasarlanmıştır.

Dergi, bu standartlara bağlı kalarak, yayınladığı araştırmaların yüksek kalitede olmasını ve bilim camiasının etik standartlarını karşılamasını sağlamayı amaçlamaktadır.

ETİK İLKELER VE YAYIN POLİTİKASI

Etik Kurul Onayı ve Bilgilendirilmiş Onam

İnsan denekleri içeren tüm araştırmalar, gerçekleştirilmeden önce bir etik kurul (örneğin, IRB) tarafından incelenmeli ve onaylanmalıdır. Etik kurulun adı, onay numarası ve onay tarihi, makalenin Yöntemler bölümünde belirtilmelidir. Yazarların ayrıca, istenmesi durumunda etik kurul onay belgesinin bir kopyasını sunmaları gerekebilir.

Eğer çalışma etik kurul onayından muaf tutulmuşsa, yazarların bu muafiyeti açıklayan etik kuruldan alınmış resmi bir beyan sunmaları gerekmektedir. Etik kurul onayı olmadan gönderilen makalelerde, dergi COPE yönergelerini izleyerek etik sorunları değerlendirecektir. Onay eksikliği önemli bir sorun olarak değerlendirilirse, makale reddedilebilir.

Bilgilendirilmiş Onam

İnsanlarla gerçekleştirilen tüm araştırmalarda, katılımcılardan yazılı bilgilendirilmiş onam alınmalıdır. Reşit olmayan bireyler (18 yaş altı) için, ebeveyn ya da yasal vasiden onam alınması zorunludur.

Anket veya görüşme yapılan çalışmalarda, katılımcıların araştırmaya katılmayı kabul ettikleri ve gerekiyorsa verilerinin kaydedilmesine onay verdikleri, yazarlar tarafından teyit edilmelidir. Herhangi bir alıntı ya da tanımlanabilir içerik, ya anonimleştirilmelidir ya da bu içerik için açık onam alınmış olmalıdır.

Bilgilendirilmiş onama ilişkin bilgiler Yöntemler bölümünde yer almalı; katılımcıların mahremiyeti ve gizliliği her koşulda korunmalıdır.

Fotoğraflar ve Tanımlanabilir Görseller

Eğer hasta fotoğrafları kullanılacaksa, yazarların yayın izni veren imzalı bir izin formu almış olmaları gerekmektedir. Kullanıma ilişkin herhangi bir kısıtlama veya şart varsa, bu durum makalede açıkça belirtilmelidir.

İNTİHAL VE ETİK İHLALLER

Tüm başvurular, hakem değerlendirme ve/veya üretim süreçlerinde benzerlik tespiti yazılımı kullanılarak birden fazla taramadan geçirilir. Önceki çalışmalara atıfta bulunurken, tüm materyalin doğru bir şekilde referans gösterildiğinden emin olunmalıdır. Herhangi bir kaynaktan (dergi makaleleri, kitaplar, tezler, elektronik medya, vb.) metin, tablo veya resim kopyalamak ve bunları kendininmiş gibi sunmak, referans verilmiş olsa bile intihal olarak kabul edilir. Kaynağı 'Kaynaklar' bölümünde listelemek, yazarları intihal sorumluluğundan muaf tutmaz.

İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi’ne gönderilen tüm makaleler, iThenticate (http://www.ithenticate.com/) veya Turnitin (https://www.turnitin.com/) gibi benzerlik tespit yazılımları ile taranmalı ve benzerlik raporu sisteme yüklenmelidir. Benzerlik oranı %25’in altında olmalıdır. Yalnızca benzerlik oranı %25’in altında olan makaleler değerlendirmeye alınır. Bu oranı aşan makaleler reddedilir. Yayın süreci sırasında intihal veya etik dışı bir davranış tespit edilmesi halinde, makale yayınlanmak üzere reddedilir.

Yazarların aşağıda belirtilen intihal durumlarından ya da etik ihlallerden davranışlardan kaçınmaları önemle tavsiye edilmektedir:

• Atıf Manipülasyonu: Kendine atıf yapma, aynı derginin aşırı atıfla kullanılması veya atıf yığma gibi yöntemlerle atıf sayılarının şişirilmesi, akademik tanınmayı çarpıtan bir uygulamadır.
• Kendinden İntihal (Metin Geri Dönüşümü): Bir yazarın önceki çalışmasından bölümleri veya cümleleri uygun şekilde atıf yapmadan yeniden kullanmayı içerir ve bir tür intihal teşkil eder.
• Salami Dilimleme: Tek bir çalışmadan aynı veri setini, hipotezleri ve yöntemleri kullanarak birden fazla makale yayınlaması anlamına gelen, etik olmayan bir uygulamadır.
• Veri Üretme: Gerçek araştırma veya deneylerle desteklenmeyen sahte verilerin oluşturulması, araştırma dürüstlüğünün ciddi bir ihlali olarak kabul edilir.
• Veri Manipülasyonu/Sahteciliği: Bulguları yanlış yönlendirmek veya yanlış temsil etmek için görüntülerin değiştirilmesi ya da aykırı değerlerin kaldırılması gibi verilerin değiştirilmesini içerir.

İntihal, atıf manipülasyonu veya veri çarpıtma gibi etik ihlallerine ilişkin şüphe durumlarında, Editörler Kurulu, şüphelerin adil, şeffaf ve tutarlı bir şekilde ele alınmasını sağlamak için COPE (Yayın Etiği Komisyonu) yönergelerini takip edecektir.

REKLAM POLİTİKASI

İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, Yayın Kurulu ve yönetimi tarafından onaylanması koşuluyla web sitesinde dijital reklamları kabul eder. Tüm reklamlar bu şekilde açıkça etiketlenmelidir. Reklam verenlerin editoryal kararlar veya reklam politikaları üzerinde hiçbir etkisi yoktur.

Reklam talepleriniz için lütfen Editörlük Ofisi (inueditorial@inonu.edu.tr) ile iletişime geçiniz.

YAZARLIK KRİTERLERİ

Araştırma bulgularını bildiren başvuruların yazarları, Uluslararası Tıp Dergisi Editörleri Komitesi (ICMJE) tarafından belirlenen dört kriterin tamamını karşılamalıdır:

1. Çalışmanın konseptine veya tasarımına, ya da verilerin elde edilmesi, analizi veya yorumlanmasına önemli katkılar sağlama;
2. Çalışmanın taslağını hazırlamak veya önemli entelektüel içerik için eleştirel bir şekilde gözden geçirmek;
3. Yayımlanacak son versiyonun onaylanması;
4. Çalışmanın tüm yönlerinden sorumlu olmayı kabul etmek, herhangi bir bölümün doğruluğu veya bütünlüğü ile ilgili soruların uygun şekilde araştırılmasını ve çözülmesini sağlamak.

Yazarlar, makalelerini göndermeden önce kimlerin yazarlık için uygun olduğunu ve yazarların hangi sırayla listeleneceğini belirlemelidir. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi editörleri yazarlık anlaşmazlıklarını çözmez. İlk gönderimden sonra yazar sayısında veya sıralamasında yapılacak her türlü değişiklik Baş Editöre yazılı olarak açıklanmalıdır. Editörler, herhangi bir yazarlık usulsüzlüğünü, birinci veya sorumlu yazarın kurumundaki veya işverenindeki araştırma görevlisine veya uygun akademik etik yetkililerine yönlendirme hakkını saklı tutar.

Yazarlar, başvuru sırasında bireysel katkılar hakkında bilgi vermek için CRediT (Katkıda Bulunan Rolleri Taksonomisi) kullanabilirler.

ÇIKAR ÇATIŞMASI POLİTİKASI

İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, yayın sürecinde şeffaflık ve bütünlüğü sağlamak amacıyla ICMJE, COPE, WAME ve benzeri uluslararası editoryal standartlara uygun hareket eder.

Yazar, hakem veya editörün; mali, kişisel, politik veya akademik nitelikte çıkarlarının, makale gönderimi, değerlendirme süreci veya editöryal kararları etkileme potansiyeline sahip olması durumunda çıkar çatışması söz konusu olur.

Beyan Zorunluluğu:

Yazarlar, mali ya da başka türden tüm çıkar çatışmalarını, makalenin sonunda açıkça beyan etmelidir.

Hakemler ve editörler, tarafsızlıklarını etkileyebilecek herhangi bir çıkar çatışmasını bildirmekle yükümlüdür. Çıkar çatışması bulunan bir hakem ya da editör, ilgili makalenin değerlendirme sürecinden çekilmelidir.

Editörler (Baş Editör, Sorumlu Editör ve Bölüm Editörleri dahil) kendi makalelerini gönderebilir; ancak bu makalelerin değerlendirme ve yayın kararlarında yer alamazlar. Bu tür makalelerin nihai kabulü, en az iki dış hakemin onayını gerektirir.

Çift taraflı kör hakemlik sistemini korumak adına, yazarlar makaleleriyle ilgili olarak bölüm editörleriyle doğrudan iletişime geçmemelidir. Tüm iletişim, editör ofisi aracılığıyla yürütülmelidir. Dergide, yazarlar ile hakemlerin kimliklerinin birbirinden gizli tutulduğu çift-kör hakemlik süreci uygulanmaktadır.

Editör, yazar veya hakemlerle ilgili olası çıkar çatışmaları, COPE akış şemaları ve ICMJE yönergeleri doğrultusunda ele alınacaktır.

FİNANSAL DESTEK BEYANI

İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, yazarların araştırmaları için aldıkları her türlü mali desteği beyan etmelerini zorunlu kılar. Bu bilgi, makale gönderimi sırasında "Finansal Destek Beyanı" (Financial Disclosure) bölümünde açıkça belirtilmelidir.

Fon sağlama beyanında şu bilgiler yer almalıdır:

• Fon sağlayan kuruluşların adı,
• Varsa ilgili proje veya hibe numaraları,
• Her bir finansörün araştırmadaki rolü,

Eğer bir finansör araştırmaya herhangi bir şekilde müdahil olmadıysa, bu durum da açıkça ifade edilmelidir. Bu bilgilerin sağlanması, yayın sürecinde şeffaflığın korunmasına yardımcı olur ve okuyucuların olası önyargılar veya çıkar çatışmalarını değerlendirebilmesini sağlar.

İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, makale hazırlık sürecinde yapay zekâ araçlarının kullanımına ilişkin şeffaflık ve hesap verebilirliği destekler. Bu politika, COPE, ICMJE ve WAME gibi uluslararası yayıncılık standartları doğrultusunda en iyi uygulamaları esas alır. Yazarlar, yapay zekâ teknolojilerini kullanırken aşağıdaki ilkelere uymakla yükümlüdür:

1. Makale Hazırlığında Yapay Zekâ Araçlarının Kullanımı

Yazarlar, makale hazırlık sürecinde üretken yapay zekâ araçlarını (örneğin ChatGPT, Gemini, Claude vb.) kullandıklarını beyan etmek zorundadır. Kullanımın amacı, aracın adı ve sürümü, ilgili bölümde açıkça belirtilmelidir (örneğin, dil desteği için “Teşekkür” bölümünde, veri işleme için “Yöntem” bölümünde). Yazarlar, çalışmalarının bütünlüğü, doğruluğu ve özgünlüğünden tamamen sorumludur.

Yapay zekâ araçları yazar olarak gösterilemez.

2. Yazarlık ve Sorumluluk

COPE yönergelerine göre yazarlık, insan sorumluluğu ve karar verme yetisi gerektirir. Makale yazım sürecinde yapay zekâ, yalnızca dil düzeltmeleri gibi destekleyici amaçlarla kullanılabilir (ve bu durum açıkça belirtilmelidir). Ancak, özgünlük ve akademik kaliteyi korumak adına, yapay zekâ araçları yazarlık kriterlerini karşılamadığından yazar veya ortak yazar olarak gösterilemez.

3. Görsel Üretimi ve Telif Hakları

İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, mevcut telif hakkı yasalarına ve yayın etiği konusunda kabul görmüş uygulamalara bağlı kalmayı taahhüt eder. Yapay zekâ ile oluşturulan görsel içeriklerin etik ve hukuki durumu hâlen tartışmalı olduğundan, bu tür içeriklerin kullanımı genel olarak kabul edilmemektedir. Ancak aşağıdaki özel durumlarda istisna tanınabilir:

Lisanslı Ajans İçeriği: Derginin geçerli lisans anlaşmalarına sahip olduğu ajanslardan temin edilen ve yasal/etik olarak oluşturulmuş görseller veya sanat eserleri.

Yapay Zekâ Araştırmasıyla İlgili İçerikler: Makalede doğrudan analiz edilen veya tartışılan yapay zekâ konularıyla ilgili görsel ya da video içerikleri. Bu tür başvurular durum bazında değerlendirilir.

Onaylanan tüm yapay zekâ üretimi içerikler, görsel veya şekil altyazılarında açıkça “Yapay zekâ tarafından üretilmiştir” ifadesiyle etiketlenmelidir.

Yazarlar, yapay zekâ ile oluşturulan görsel materyallerin doğruluğu, uygunluğu ve etik kullanımından sorumludur. Ayrıca, bu içeriklerin üretiminde kullanılan yöntemler ve araçlar makale içinde şeffaf bir şekilde açıklanmalıdır. Tüm gönderilen içerik, bilimsel standartlara ve etik kurallara uygun olmalıdır.

YAYIN SONRASI DÜZELTME TALEPLERİ VE MAKALE GERİ ÇEKME POLİTİKASI

Yayın sonrası tüm düzeltme talepleri editöryal incelemeye tabidir. Yayın Kurulu, hatanın niteliğine, makale üzerindeki etkisine ve destekleyici kanıtlara dayanarak düzeltmelerin gerekliliğini ve uygunluğunu değerlendirir. Onaylanması halinde, düzeltme dergi arşivinde yapılacaktır. Dergi COPE yönergelerini takip etmektedir.

Makale Geri Çekme (Yayın Öncesi)

Makale Geri Çekme işlemi yalnızca hatalar, kazara yinelenen gönderimler veya etik ihlaller (örneğin, birden fazla gönderim, sahte veriler veya intihal) içerebilecek makalelerin ilk sürümleri olan basım aşamasındaki makaleler için geçerlidir. Geri çekilen makalelerin HTML ve PDF içerikleri kaldırılacak ve yerine çekilme bildiren bir açıklama ile derginin çekilme politikasına bağlantı verilecektir.

Makale Geri Çekme (Yayın Sonrası)

Geri çekmeler intihal, veri uydurma, sahte yazarlık veya ortak yazar onayı olmadan yayın gibi ciddi etik ihlaller için verilir. Geri çekme bildirimleri şu unsurları içerir:

• “Geri Çekme” başlıklı resmi bir geri çekme notu: [Makale Başlığı]” başlıklı resmi bir geri çekme notu, sonraki bir sayıda yayınlanır.
• Orijinal makalenin PDF'si üzerinde “Geri Çekildi” şeklinde bir filigran.
• Akademik bütünlüğü korurken düzeltmelerde şeffaflık sağlayan HTML sürümünün kaldırılması.

Makale Kaldırılması (Hukuki ve Güvenlik Endişeleri)

Nadir durumlarda, bir makalenin yasal sorunlar, mahkeme kararları, hakaret veya önemli sağlık riskleri nedeniyle derginin çevrimiçi veritabanından kalıcı olarak kaldırılması gerekebilir. Meta veriler (başlık ve yazarlar) korunurken, makale içeriği kaldırmayı açıklayan yasal bir bildirimle değiştirilecektir.

Makale Değiştirme

Bir makale ciddi bir sağlık riski teşkil ediyorsa, yazarlar düzeltilmiş bir versiyonla değiştirilmesini talep edebilir. Bu gibi durumlarda, düzeltilmiş makaleye bir bağlantı içeren bir geri çekme bildirimi yayınlanacak ve güncellemelerin şeffaf bir şekilde kaydedilmesi sağlanacaktır.

Kendi Kendine Arşivleme Politikası

Yazarların yayınlanmış çalışmalarını kurumsal veya kişisel web sitelerinin yanı sıra açık erişim havuzlarında kendi kendilerine arşivlemelerine izin verilir. Yazarlar makalelerini paylaşırken orijinal yayına uygun şekilde atıfta bulunmalı ve DOI numarasını eklemelidir. Ayrıca, yazarların yayınevinin resmi web sitesine bir bağlantı sağlamaları teşvik edilir, böylece bilimsel kaydın doğruluğu ve bütünlüğü sağlanmış olur. Yayıncının web sitesinde yayınlanan versiyon, kayıtların kesin versiyonu olarak kabul edilir.

YASAL UYARI

Yayınlanan makalelerde ifade edilen görüş ve fikirler yalnızca yazar(lar)a aittir ve editörlerin, yayın kurulunun veya yayıncının görüşlerini yansıtmaz. Editörler, yayın kurulu ve yayıncı, yayınlanan makalelerin içeriğinden sorumlu değildir ve bu makalelerde ifade edilen görüşleri onaylamaz.

Yazarlar, çalışmalarının doğruluğu ve bütünlüğü konusunda tam sorumluluk taşırlar. Dergi, araştırmaların bilim camiasına yayılması için bir platform görevi görürken, içeriğin geçerliliğini garanti etmez.