8. Sınıf öğrencilerinin FeTeMM alanlarına yönelik tutumlarının belirlenmesi

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 1, 65 - 73, 30.06.2025

Tolga Saka , Nurettin Çalhan

https://doi.org/10.62195/ijdes.1717717

Öz

Bu çalışmada 8. sınıf öğrencilerin FeTeMM alanlarına yönelik tutumlarının belirlenmesi amaçlamaktadır. Çalışmanın örneklemini 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Türkiye’nin doğusundaki bir şehrin merkezindeki ve merkeze bağlı köylerinde MEB’e bağlı özel ve kamu kurumların da öğrenim gören 415 8. sınıf öğrenci oluşturmuştur. Çalışmada veriler, Friday Eğitimde Yenilikçi Uygulamalar Enstitüsü (2012) tarafından geliştirilen ve Özcan ve Koca (2019) tarafından Türkçeye uyarlanan “FeTeMM’e yönelik tutum ölçeği” ile toplanmıştır. Çalışma, tarama modeli çerçevesinde gerçekleştirilmiş olup SPSS programı aracılı ile verilerin istatiksel analizinde bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi, Tukey çoklu karşılaştırma testi ve çoklu doğrusal regresyon analizinden faydalanılarak analizler yapılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, Cinsiyet değişkenine ilişkin FeTeMM tutum ölçeği alt alanlarından yalnızca "Mühendislik ve Teknoloji" alanında erkek öğrenciler lehine anlamlı bir fark gözlemlenmiştir. TÜBİTAK 4006 projelerinde görev alma durumuna ilişkin ise, bu projelerde görev alan öğrencilerin FeTeMM tutumlarının tüm alt alanlarında anlamlı derecede daha yüksek puanlara sahip olduğu görülmüştür. Veli eğitim düzeyinin artmasıyla birlikte, öğrencilerin FeTeMM tutum puanlarının da anlamlı bir şekilde arttığı tespit edilmiştir. FeTeMM alanlarında özellikle kız öğrencilerin mühendislik ve teknolojiye yönelik tutumlarını güçlendirmek için cinsiyet dengeli uygulamalar ve rol model çalışmalarına ağırlık verilebilir.

Anahtar Kelimeler

Tutum , FeTeMM , Öğrenci

Determination of 8th grade students’ attitudes towards stem fields

Öz

This study aims to determine the attitudes of 8th grade students towards STEM fields. The sample of the study consisted of 415 8th grade students enrolled in private and public schools affiliated with the Ministry of National Education, located in the center and surrounding villages of a city in eastern Turkey during the 2023–2024 academic year. Data were collected using the "Attitude Scale Toward STEM," developed by the Friday Institute for Innovative Education (2012) and adapted into Turkish by Özcan and Koca (2019). The study was conducted within the framework of a survey model, and the data were analyzed using the SPSS program through independent samples t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), Tukey’s post hoc test, and multiple linear regression analysis. According to the findings, a statistically significant difference in favor of male students was observed only in the "Engineering and Technology" sub-dimension of the STEM attitude scale in relation to gender. Regarding participation in TÜBİTAK 4006 projects, students who took part in these projects had significantly higher scores in all sub-dimensions of the STEM attitude scale. Moreover, it was found that as parents’ educational levels increased, students’ STEM attitude scores also increased significantly. In STEM fields, emphasis should be placed on gender-balanced practices and role model initiatives to strengthen female students' attitudes toward engineering and technology.

Anahtar Kelimeler

Attitude , STEM , Student

Kaynakça

• Akın, V. (2019). FeTeMM uygulamalarının 7. sınıf öğrencilerinin FeTeMM’e yönelik tutumlarına, bilimsel süreç becerilerine ve meslek seçimlerine etkisi (yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Albarracín, D., Johnson, B. T., Zanna, M. P., & Kumkale, G. T. (2005). Attitudes: Introduction and scope. In D. Albarracín, B. T. Johnson, & M. P. Zanna (Eds.), The Handbook of Attitudes.
• Aydın, G., Saka, M., & Guzey, S. (2017). 4., 5., 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin STEM (FeTeMM) tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 787–802.
• Balca, B. (2021). STEM eğitimi ile ilgili çalışmaların içerik analizi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bekereci, Ü., & Hamzaoğlu, E. (2024). STEM Eğitiminde Proje Tabanlı Öğrenme Yöntemi Kullanımının Bilgilerin Kalıcılığına ve STEM’e Yönelik Tutuma Etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 1029–1048.
• Bircan, M. A., & Köksal, Ç. (2020). Özel yetenekli öğrencilerin STEM tutumlarının ve STEM kariyer ilgilerinin incelenmesi. Turkish Journal of Primary Education, 5(1), 16–32.
• Blickenstaff, J. C. (2005). Women and science careers: Leaky pipeline or gender filter? Gender and Education, 17(4), 369–386.
• Bulut, T. (2020). Ortaokul öğrencilerinin STEM tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Asian Journal of Instruction (E-AJI), 8(2), 17-32.
• Büyüköztürk Ş. (2013). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. Pegem Yayıncılık.
• Bybee, R. W. (2010). Advancing STEM education: A 2020 vision. Technology and Engineering Teacher, 70(1), 30-35
• Bybee, R. W. (2013). The case for STEM education: Challenges and opportunities. NSTA Press. Çorlu, M. S., Capraro, R. M., & Capraro, M. M. (2014). Introducing STEM education: Implications for educating our teachers for the age of innovation. Eğitim ve Bilim, 39(171), 74–85.
• Dawson, B., & Trapp, R. G. (2001). Probability & related topics for making inferences about data. Basic & Clinical Biostatistics. Lange medical Books/McGraw-Hill Medical Publishing Division, 5(2), 69-72.
• Demet, U. (2022). Ortaokul öğrencilerinin fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) hakkındaki tutumlarının incelenmesi (yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Eccles, J. S., & Wigfield, A. (2002). Motivational beliefs, values, and goals. Annual Review of Psychology, 53(1), 109-132.
• Fan, X., & Chen, M. (2001). Parental involvement and students' academic achievement: A meta-analysis. Educational psychology review, 13(1), 1-22.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24. baskı). Nobel Yayıncılık.
• Leech, N. L., Barrett, K. C., & Morgan, G. A. (2005). SPSS for Intermediate Statistics: Use and Interpretation, Second edition, Mahwah, New Jersey, Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• Nunnally, J.C. & Bernstein, I.H. (1994). Psychometric theory. McGraw-Hill.
• Özcan, H., & Koca, E. (2019). STEM’e yönelik tutum ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 387-401.
• Pena, D. (2000). Parent involvement: Influencing factors and implications. The Journal of Educational Research, 94 (1), 42-54.
• Rivera, H., & Li, J.-T. (2020). Potential factors to enhance students’ STEM college learning and career orientation. Frontiers in Education, 5(25). https://doi.org/10.3389/feduc.2020.00025.
• Şen, G., & Bayraktar, Ş. (2019). STEM eğitiminin kariyer seçimlerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(2), 221-247.
• Sevim, K., Türkmen, L., & Cebesoy, Ü. B. (2021). Ortaokul Öğrencilerinin Stem Tutumları ile Mühendislik Bilgi Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 1-21. https://doi.org/10.29065/usakead.839877
• Sivrikaya, S. Ö. (2019). Lise öğrencilerinin stem’e yönelik tutumlarının incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 11(18), 914-934.
• Sontay, G., Anar, F., & Karamustafaoğlu, O. (2019). 4006-Tübitak Bilim Fuarı‟na katılan ortaokul öğrencilerinin bilim fuarı hakkındaki görüşleri. International e-Journal of Educational Studies, 3(5), 16-28.
• UNESCO. (2020). Education for Sustainable Development: A Roadmap. The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
• Wang, M. T., & Degol, J. (2017). Gender gap in science, technology, engineering, and mathematics (STEM): Current knowledge, implications for practice, policy, and future directions. Educational Psychology Review, 29(1), 119–140. https://doi.org/10.1007/s10648-015-9355-x
• Wiebe, E., Unfried, A., & Faber, M. (2018). The relationship of STEM attitudes and career interest. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 14(10). em1580. https://doi.org/10.29333/ejmste/92286.
• Yıldız, R., & Acar, T. (2020). STEM eğitimi ve cinsiyet faktörü. Fen Bilimleri Eğitimi Dergisi, 9(1), 138-155.