Green Economy and Employment Relationship: An Econometric Analysis on Türkiye

Yıl 2024, Cilt: 39 Sayı: 3, 621 - 636, 04.09.2024

Duygu Doksanyedi Oytun Meçik

https://doi.org/10.24988/ije.1465528

Öz

Today, the concept of a green economy, which has become more prominent thanks to the growing awareness of environmental problems, has a characteristic that cares about the environment, targets low carbon, targets efficiency in resource use and energy, prioritizes green employment within the scope of green jobs, aims sustainability in economic growth, and supports renewable energy and green technological steps. This paper aims to analyze the relationship between the concepts of the green economy and employment. For this purpose, the relationship between carbon emissions, employment rate, and gross domestic product is investigated using the Toda-Yamamoto causality test for the period 1990-2020 in Türkiye. In the first step, the stationarity of the variables is analyzed with the Extended Dickey-Fuller and Phillips-Perron unit root tests. While the carbon emission variable is stationary at this level, the employment rate and gross domestic product variables are stationary at the first difference value. According to the results of the Toda-Yamamoto causality analysis, a unidirectional causal relationship was found between employment rate and carbon emissions. This result supports the idea that the increase in employment in the energy-intensive sector in Türkiye leads to an increase in carbon emissions. The result of this study draws attention to the importance of fully realizing the transformation in green employment.

Anahtar Kelimeler

Green Economy, Employment, Carbon Emissions, Economic Growth, Toda-Yamamoto Causality Test

Yeşil Ekonomi ve İstihdam İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Ekonometrik Analiz

Öz

Günümüzde çevresel problemlere karşı gelişen farkındalık sayesinde daha fazla öne çıkan yeşil ekonomi kavramı çevreyi önemseyen, düşük karbon hedefli, kaynak kullanımında ve enerjide verimliliği hedefleyen, yeşil işler kapsamında yeşil istihdamı ön plana alan, ekonomik büyümede sürdürülebilirliği amaçlayan, yenilenebilir enerjiyi ve yeşil teknolojik adımları destekleyen bir niteliğe sahiptir. Bu makale, yeşil ekonomi ve istihdam kavramları arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Türkiye’ye ait 1990-2020 dönemi ele alınarak karbon emisyonları, istihdam oranı ve gayri safi yurt içi hasıla arasındaki ilişki Toda-Yamamoto nedensellik testi ile araştırılmıştır. İlk adımda değişkenlerin durağanlığı Genişletilmiş Dickey Fuller ve Phillips-Perron birim kök testleri ile incelenmiştir. Karbon emisyonu değişkeni düzeyde durağanlık özelliği taşımakta iken istihdam oranı ve gayri safi yurt içi hasıla değişkenlerinin birinci fark değerinde durağan oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Toda-Yamamoto nedensellik analizi sonuçlarına göre istihdam oranından karbon emisyonuna doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisine ulaşılmıştır. Bu sonuç, Türkiye’deki enerji yoğun sektörde yaşanan istihdam artışının karbon emisyonlarındaki artışa sebep olduğunu destekler niteliktedir. Bu çalışmanın sonucu yeşil istihdamdaki dönüşümün tam anlamıyla gerçekleşmesinin önemine dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeşil Ekonomi, İstihdam, Karbon Emisyonu, Ekonomik Büyüme, Toda-Yamamoto Nedensellik Testi

Kaynakça

• Ağpak, F. ve Özçelik, Ö. (2018). Bir İstihdam Politikası Aracı Olarak Yenilenebilir Enerji. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 112-128.
• Al, İ. (2019). Sürdürülebilir Kalkınma ve Yeşil Ekonomi: Türkiye İçin Bir Endeks Önerisi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 112-124.
• Altıntaş, H. (2013). Türkiye'de Birincil Enerji Tüketimi, Karbondioksit Emisyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Eş - Bütünleşme ve Nedensellik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (8), 263-294.
• Arı, A. ve Zeren, F. (2011). CO2 Emisyonu ve Ekonomik Büyüme: Panel Veri Analizi. Yönetim ve Ekonomi, 18(2), 37-47.
• Arslan, F. (2014). Türkiye’de Sürdürülebilir Doğal Kaynak Kullanımı Arayışlarına Bir Örnek: Yeşil Binalar. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 288-304.
• Ateş, S. ve Ateş, M. (2015). Sosyo-ekolojik Dönüşüm Karşısında Türkiye: Bir Alternatif Olarak Yeşil Büyüme. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(4), 69-94.
• Atıl Aşıcı, A. (2021). Avrupa Birliği’nin Sınırda Karbon Uyarlaması Mekanizması ve Türkiye Ekonomisi. İpm–Mercator Politika Notu, Sabancı Üniversitesi.
• Ay, S. (2012). Türkiye’de İşsizliğin Nedenleri: İstihdam Politikaları Üzerine Bir Değerlendirme. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(2), 321-341.
• Azazi, H. ve Uzma, O. (2022). Türkiye’de Yeşil Ekonomi, Yeşil İşler ve Yeşil İstihdam. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 93-100.
• Başol, O. (2018). Dünyada ve Türkiye’de Yeşil İşlerin Gelişimine İlişkin Bir Değerlendirme. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 55(636), 71-87.
• Batmaz, T., Bayraç, H. N. ve Güllü, M. (2019). Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Büyüme ve Karbon Emisyonu İlişkisi. ASEAD, 6(3), 645-658.
• Batu Ağırkaya, M. (2022). Türkiye Ekonomik Büyümesinde Yenilenebilir Enerji: Mevcut Durum, Gelecek Beklentileri, İstihdam ve Yatırım Fırsatları. ODÜSOBİAD, 12 (3), 2327-2350.
• Baykan, B. G. (2009). Dünyada ve Türkiye’de Yeşil Yakalılar. BETAM Araştırma Notu, Bahçeşehir Üniversitesi, 09/37.
• Bayramoğlu, A. ve Yurtkur, A. (2016). Türkiye’de Karbon Emisyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Analizi. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(4), 31-45.
• Bekar, N. (2020). Yenilenebilir Enerji Kaynakları Açısından Türkiye’nin Enerji Jeopolitiği. Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, 3(1), 37-54.
• Bozkurt, C. ve Okumuş, İ. (2015). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi, Ticari Serbestleşme ve Nüfus Yoğunluğunun CO2 Emisyonu Üzerindeki Etkileri: Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 23-35.
• Çatalkaya, C. (2010, 7 Şubat). Yeşil İşler. Kaynağım İnsan. Erişim adresi https://kaynagiminsan.com/2010/02/07/yesil-isler/
• Çay Atalay A. ve Akan Y. (2023). OECD Ülkelerinin Yeşil Ekonomi Verilerinin Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezine Göre Test Edilmesi. Trends in Business and Economics, 37(1), 57-67.
• Cedefop. (2009). Future Skills Needs for the Green Economy. Research Paper, Luxembourg: Publications Office of the European Union. Erişim adresi https://www.cedefop.europa.eu/files/5501_en.pdf
• Çetin, M. ve Sezen, S. (2018). Türkiye’de Yenilenebilir ve Yenilenemeyen Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Karbondioksit Salınımı Arasındaki İlişki: Bir Svar (Yapısal VAR) Analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(1), 136-157.
• Çetin, M. ve Yüksel, Ö. (2018). Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketiminin Karbon Emisyonu Üzerindeki Etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 169-186.
• Çoban, O. ve Şahbaz Kılınç, N. (2015). Yenilenebilir Enerji Tüketimi ve Karbon Emisyonu İlişkisi: Tr Örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 38, 195-208.
• Demirtaş, I. (2012). Büyük Durgunluk ve Yeşil Ekonominin Yükselişi: Yeşil Ekonomi, Durgunluktan Çıkış Için Alternatif Olabilir Mi? Üçüncü Uluslararası Ekonomi Konferansı, Türkiye Ekonomi Kurumu, İzmir.
• Ergün, S. ve Atay Polat, M. (2015). OECD Ülkelerinde CO2 Emisyonu, Elektrik Tüketimi ve Büyüme İlişkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 45, 115-141.
• Ersoy Mirici, M. ve Berberoğlu, S. (2022). Türkiye Perspektifinde Yeşil Mutabakat ve Karbon Ayak İzi: Tehdit Mi? Fırsat Mı? Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 8(1), 156-164.
• Gerşil, G. ve Kalfaoğlu, S. (2018). Türkiye’de Yeşil İstihdam ve Işgücü Piyasalarına Yansımaları. Iv. International Caucasus-Central Asia Foreign Trade and Logistics Congress. E-Isbn: 978-605-68889-0-8. 1211-1220.
• Güllü, M. ve Kartal, Z. (2021). Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının İstihdam Etkisi. Sakarya İktisat Dergisi, 10(1), 36-65.
• Günaydın, D. (2015). Yeşil İşler ve İşgücü Piyasasına Etkileri. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(3), 503-525.
• ILO. (2015). Yeşil Ekonomide İnsana Yakışır İşler. Türkiye’den İyi Örnekler Vaka Çalışması. Ankara. Erişim adresi https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/publication/wcms_368300.pdf
• İŞKUR. (2022). İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulları. 2022 Yılı Faaliyet Raporu. Erişim adresi https://media.iskur.gov.tr/70312/2022-yili-iimek-faaliyet-raporunun-yayimlanmasi_ek_2022-yili-iimek-faaliyet-raporu-pdf.pdf
• Kaymak, O. (2022). Türkiye’deki CO2 Emisyonu, Enerji Tüketimi ve GSYİH Değişkenlerinin Granger Nedensellik Yöntemi İle İncelenmesi: 1990-2020. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(24), 266-283.
• Keskin, A. (2020). G20 Ülkelerinin CO2 Emisyonları ve Kişi Başına Düşen Milli Gelirin 1960-2012 Dönemi Arasındaki Ampirik Analizi. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 5(1), 25-38.
• Koç, E. ve Kaya, K. (2015). Enerji Kaynakları–Yenilenebilir Enerji Durumu. Mühendis ve Makine Dergisi, 56(668), 36 – 47.
• Korkut Pata, U. ve Yurtkuran, S. (2018). Yenilenebilir Enerji Tüketimi, Nüfus Yoğunluğu ve Finansal Gelişmenin CO2 Salımına Etkisi: Türkiye Örneği. UİİİD-IJEAS, Özel Sayı, 303-318.
• Koyuncu, T. ve Karabulut, T. (2021). Türkiye’de Sürdürülebilir Kalkınma ve Yeşil Ekonomi Açısından Yenilenebilir Enerji: Ampirik Bir Çalışma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17(2), 466-482.
• Külünk, İ. (2018). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Karbon Salınımı İlişkisi: Engle-Granger Eşbütünleşme Analizi (1960 - 2013). Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(1), 193-205.
• Kuşat, N. (2013). Yeşil Sürdürülebilirlik İçin Yeşil Ekonomi: Avantaj ve Dezavantajları - Türkiye İncelemesi. Journal of Yasar University, 8(29), 4896-4916.
• Lawson, R. (2006). An Overview of Green Economics. Int. J. Green Economics, 1(1/2), 23-36.
• Naimoğlu, M. (2022). Yenilenebilir Enerji Kullanımının Yeşil Büyüme Üzerindeki Etkisi: Yükselen Ekonomiler Örneği. Akdeniz İİBF Dergisi, 22(2), 1-1.
• Özaslan, A. (2023). Sürdürülebilir Kalkınma Yolunda Yeşil Büyüme Stratejilerinin Kentlere Yansıması. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 5(1), 98-113.
• Özçağ, M. ve Hotunoğlu, H. (2015). Kalkınma Anlayışında Yeni Bir Boyut: Yeşil Ekonomi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 304-324.
• Özen Atabey, A. (2022). Yeşil Büyüme Bağlamında Enerji Verimliliği ve İstihdam: Türkiye Ekonomisine Yönelik Ekonometrik Bir Analiz. Yönetim Bilimleri Dergisi, Özel, 53-71.
• Özpınar, Ş., Demir, Ö. ve Keskin, S. (2011). Türkiye’de İstihdamın Yapısının Değerlendirilmesi (2000- 2010). Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 3(2), 133-142.
• Özsoy, C. (2011). Yeşil Ekonominin Dinamikleri: Yeşil İşler ve Beceriler. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 48(562), 19-32.
• Özsoy, C. (2016). Yeşil İşler ve İstihdam Olanakları Üzerine Bir Tartışma. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 51-59.
• Özsoy, F. ve Özpolat, A. (2020). Yenilenebilir Enerji ve İstihdam İlişkisi: Boostrap Granger Nedensellik Analizi. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 4(2), 263-280.
• Reyhan, A. (2015). Sürdürülebilir Üretim-Tüketim Politikaları Çerçevesinde “Yeşil Ekonomi” Üzerine Bir Değerlendirme. Memleket Siyaset Yönetim (MSY), 9(22), 327-347.
• Reyhan, A. ve Duygu, E. (2015). Çevre Politikalarında Yeni Bir Yaklaşım: Yeşil İşler ve Yeşil İstihdam. Memleket Siyaset Yönetim (MSY), 10(23), 21-39.
• Şahin, B. E. ve Sevimli, Y. (2013). Aktif istihdam Politikaları Kapsamında Uygulanan İşgücü Yetiştirme Kursları ve İŞKUR’un Önemi. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 5(1), 1-10.
• Sancar Özkök, S. ve Atay Polat, M. (2018). CO2 Emisyonu- Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: G7 Ülkeleri Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. UİİİD-IJEAS, 21, 33-46.
• Sarıcı, R. ve Erikli, B. (2022). Yeşil Ürün, Yeşil Ekonomi, Yeşil Üretim ve Sürdürülebilirlik Kapsamında Yapılan Araştırmalara Yönelik İçerik Analizi. AHBVÜ Turizm Fakültesi Dergisi, 25(1), 98-119.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023). İkinci Kalkınma Planı (2024-2028). Erişim adresi https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/12/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028_11122023.pdf
• Takan, M. A. ve Kandemir, S. Y. (2020). Türkiye’deki Jeotermal Enerjinin Birincil Enerji Arzı Yönünden Değerlendirilmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, Özel Sayı, 381-385.
• Tiryakioğlu, M. (2021). Türkiye’de Yeşil İşlerin Politik Ekonomisi. Journal of Yasar University, 16(62), 1022-1038.
• Toda, H. Y. and Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vectorautoregressionswithpossiblyintegratedprocesses. Journal of Econometrics, 66(1), 225-250.
• Topal, M. H. ve Özer, U. (2014). Ekoloji Odaklı Bir İş Yaratma Stratejisi: Yeşil İstihdam. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 5(11), 257-274.
• Turan, E., Erkurt, F. ve Balcı, B. (2017). Yeşil Ekonomi Kavramının Çevrenin Korunması Açısından Değerlendirilmesi. Akademia Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 1(3), 81-87.
• Türk, B. ve Erciş, A. (2017). Türkiye'de Çevre Politikası ve Uluslararası Çevre Sözleşmeleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 54, 351-362.
• Tüysüz. Ş. ve Öncel, A. (2022). Türkiye’de Yeşil Ekonomi Açısından Sürdürülebilir Enerji Kaynaklarının SWOT Analizi. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 7(19), 644-661.
• Uysal, D. ve Yapraklı, H. (2016). Kişi Başına Düşen Gelir, Enerji Tüketimi ve Karbondioksit (Co2) Emisyonu Arasındaki İlişkinin Yapısal Kırılmalar Altında Analizi: Türkiye Örneği. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(31), 186-202.
• World Bank. (2023). Erişim adresi https://data.worldbank.org/
• Yalçın, A. Z. (2010). Sürdürülebilir Kalkınma İçin Düşük Karbon Ekonomisinin Önemi ve Türkiye İçin Bir Değerlendirme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(24).
• Yalçın, Z. (2016). Sürdürülebilir Kalkınma İçin Yeşil Ekonomi Düşüncesi ve Mali Politikalar. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 749-775.
• Yeşil, Y. ve Fidan, F. (2017). Çevresel İstihdam Bağlamında Yeşil İşlerde Eğitim ve Beceri Kazandırma. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(2), 607-618.
• Yılmaz, V. (2018). Sürdürülebilir Kalkınma ve Yeşil Büyüme Arasındaki İlişki. Journal of International Management, Educational and Economics Perspectives, 6(2), 79-89.
• Yılmaz, V. ve Doğan, A. (2017). Türkiye'nin Yeşil Büyüme Uygulamalarının Etkinliği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(57), 277-295.
• Yolcan, O.O. ve Köse, R. (2020). Türkiye’nin Güneş Enerjisi Durumu ve Güneş Enerjisi Santrali Kurulumunda Önemli Parametreler. Kırklareli University Journal of Engineering and Science, 6(2), 196-215.
• Zaim, A. ve Çavşi, H. (2018). Türkiye’deki Jeotermal Enerji Santrallerinin Durumu. Mühendis ve Makine, 59(691), 45-58.
• Zekey, A. (2009). Krizden Çıkış İçin Politikalar: Yeşil Ekonomik Düzen. İnönü Üniversitesi İ.İ.B.F. Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi-1: Küresel Krizler ve Ekonomik Yönetişim Bildiriler Kitabı, 1237-1259.