A Research on the Effect of Government Supports on the Quantitative Situation of Private Schools: A Comparative Analysis

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 30 - 53, 15.01.2024

Selim Atay

https://doi.org/10.59445/ijephss.1390600

Öz

Every state Earth that strives to gain respected place puts on a strategic future vision in order to achieve this goal. The goals that were set in this vision can be accomplished by "Shaping human capital" and human capital can only be shaped by education. However, some states are not fully incaple of shaping this capital accordingly for various reasons. Thus, education has become a task undertaken by the private sector too. But this is a long term, troublesome and costly process. Therefore, since it is impossible for the private sector to carry all the burden by their own devices, the states, support the private sector for various reasons in numerous ways by incentives. The aim of this study is to reveal how education and training supports provided to private schools within the scope of the government grants and incentives affect private schools both quantitavetive and contribute to academic studies by drawing attention to the extent the sector is affected by such interventions. The study is important in this respect. Document analysis method, which is one of the qualitative research methods, was used. The data used in the research were taken from the website of the Ministry of National Education, Strategy Development Directorate, and these data were analyzed and interpreted. In the study, it was observed that the education and training supports provided by the state to private schools positively and significantly affected the quantitative situation of private schools (number of private schools and number of students).

Anahtar Kelimeler

State Support, Incentive, Private School.

Etik Beyan

It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited.

Destekleyen Kurum

This research received no specific grant from any funding agency in the public, commercial, or not-for-profit sectors.

Devlet Desteklerinin Özel Okulların Nicel Durumlarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma: Karşılaştırmalı Bir Analiz

Öz

Yeryüzünde onurlu ve saygın bir yer edinme iddiasında ve çabasında olan her devlet, bu iddiasını gerçekleştirmek adına stratejik bir gelecek vizyonu ortaya koymaktadır. Bu vizyonda ortaya konulan hedeflerin gerçekleştirilmesi ise “beşeri sermayenin şekillendirilmesi” ile olabilmektedir ve beşeri sermaye ancak eğitim ile şekillenmektedir. Fakat bazı devletler, çeşitli nedenlerle bu sermayeyi hedeflere göre şekillendirmekte yetersiz kalırlar. Bu nedenle eğitim işi günden güne özel sektörün de üstlendiği bir görev haline gelmiştir. Diğer yandan bu görev uzun soluklu, zor ve pahalı bir görevdir. Dolayısıyla bu yükü, özel sektörün, sadece kendi imkânları ile taşıması mümkün olmadığından eğitim işinde ana aktör olan devletler, çeşitli nedenlerle ve çeşitli şekillerde özel sektöre teşvikler ile destek olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, devlet destekleri ve teşvikler kapsamında özel okullara yapılan “eğitim ve öğretim desteklerinin” özel okul işletmelerine nicel ve oransal olarak ne şekilde etki ettiğini ortaya koymak ve sektörün bu tür müdahalelerden ne oranda etkilendiğine dikkat çekerek literatüre katkı sunmaktır. Bu çalışma, devletin özel okul işletmelerine doğrudan desteğinin onların nicel ve oransal durumlarına ne şekilde etki ettiğini göstermesi açısından önemlidir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda MEB Strateji Geliştirme Başkanlığının resmi internet sitesinden alınan zaman serili (tarihsel süreç) nicel özellikli ikincil veriler (2012-2020 arası, öğrenci ve okul sayıları bazında ve lise kademesi ile sınırlı olarak) incelenip analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırmada, devlet tarafından özel okullara verilen eğitim ve öğretim desteklerinin, özel okul işletmelerinin nicel ve oransal durumlarını pozitif yönde ve anlamlı bir şekilde etkilediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Devlet Desteği, Teşvik, Özel Okul.

Etik Beyan

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Destekleyen Kurum

Çalışma, kamusal, özel, ticari nitelikte ya da kâr amacı gütmeyen herhangi bir kurumdan destek alınmadan hazırlanmıştır.

Teşekkür

Çalışma, kamusal, özel, ticari nitelikte ya da kâr amacı gütmeyen herhangi bir kurumdan destek alınmadan hazırlanmıştır.

Kaynakça

• Acinöroğlu, S. (2009). Genel Olarak Vergi Teşviklerinin Ekonomi Üzerine Etkinliği, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (2):147-169.
• Altun, A. E. (2019). Türkiye’de Özel Okullaşma, BEÜ SBE Dergisi, 8(1):263-276.
• Balcı, A. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Yöntem, Teknik ve İlkeler, Pegem Akademi Yayınları, 13. Basım, 95-225.
• Böke, K. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Örnekleme, Alfa yayınları, 5. Basım, İstanbul, 106-116.
• Creswell, J. W. (2017). Research Desing (Araştırma Deseni), Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları, (Çev. Yüksel Dede), Eğiten Kitap Yayınları, Ankara, 83-187.
• Çiloğlu, G. (2000). Teşvik Politikalarının Yönlendirme Gücü, Hazine Dergisi, (13):29.
• Demir, O. Ö. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Nitel Araştırma Yöntemleri, Alfa Yayınları, 5. Basım, İstanbul, 310.
• Demir, İ. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Bilimsel Araştırmalarda Etik, Alfa yayınları, Basım, İstanbul, 56.
• Devellioğlu, F. (1996). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara, 1097.
• Elçiçek, Z. ve Barut, Y. (2020). Diyarbakırdaki Özel Okullar: Niceliksel Bir Değerlendirme, Turkish Business Journal, 1(2):40-51.
• Evşen, A. A. (2019). Türkiye’de Özel Okullaşma, BEÜ SBE Dergisi, 8(1):266.
• Garipağaoğlu, B. Ç. (2015). Özel Okul Sektörü ve Etik Dışı Başarı Mühendisliği Uygulamaları, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(3):181-200.
• Görgülü, Z. (2021). Eğitimde Dijital Dönüşüm ve Milli Eğitim Şuraları Hakkında Bir Değerlendirme, Eğitime Bakış Dergisi, (53):45-46.
• Gül, S. (2012). Eğitim-Öğretimi Teşvik Etmeye Yönelik Vergi Politikaları: Türkiye Uygulaması, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Kabataş, Y. (2009). Sosyal Güvenlik Kanunu ile Getirilen Bazı Teşviklerin Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TMS 20) Açısından İncelenmesi ve Muhasebeleştirilmesi, Marmara Üniversitesi Ġ.Ġ.B.F. Dergisi, 27(2):413-428.
• Kahyaoğlu, R. B. ve Karataş, S. (2018). Milli Eğitim Bakanlığının Özel Okullara Teşvik Yardımına İlişkin Mevcut Durum Analizi, Iğdır Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, (16):585.
• Karagöz, N. ve Özdemir, A. (2023). Türkiye’de Özel Okullar ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin Tematik ve Yöntemsel Eğilimleri: İçerik Analizi, Milli Eğitim Dergisi, 52 (237):515-546.
• Karakurt A. (2000). Küresel Kriz Ortamında Yatırım Teşvikleri, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(2):143.
• Karakuş, Ö. ve Başıbüyük, O. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Deneysel ve Deneysel Olmayan Araştırma Yöntemleri, Alfa Yayınları, 5. Basım, İstanbul, 227.
• Kurt, S. K. (2012). Osmanlı Devleti’nde Türklerin Açtığı Özel Mektepler, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19):108.
• MEB, (2023). https://istatistik.meb.gov.tr/KurumSayisi/Arsiv / (Erişim Tarihi: 04.09.2023).
• MEB, (2023). https://istatistik.meb.gov.tr/OgrenciSayisi/Arsiv (Erişim Tarihi: 04.09.2023).
• MEB, 7. M. E. Şurası, (1962). Özel Okullar, 87-88. https://ttkb.meb.gov.tr/dosyalar/suralar/dokumanlar/7_sura.pdf, Özel Okullar / (Erişim Tarihi:02.09.2023)
• Mermer, S. ve Özer, N. (2022). Özel Okullarda Kullanılan Pazarlama Taktikleri: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 23(1):265.
• Ökde, B. (2021). Bölgesel Kalkınma Açısından Yatırımlarda Devlet Yardımları Kararına Eleştiriler ve Çözüm Önerileri, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (53):343- 344.
• Özdemir, A. ve Tüysüz, F. (2017). Özel Okul Yatırımları İçin Türkiye’deki 81 İlin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Stratejik Analiz, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (45):93-114.
• Özer, M. (2021). Türkiye’de Eğitimin Yirmi Yılı (2000-2019), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara, 9.
• Punch, K. F. (2016). Sosyal Araştırmalara Giriş, Nicel ve Nitel Yaklaşımlar, (Çev: Dursun Bayrak vd), Siyasal Kitabevi, 4. Basım, Ankara, 97-198.
• Resmi Gazete, (2014/5580), (1965/12026), (2004/5228), (2006/5520), (2012/28239), (2016/6745). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/pdf (Erişim Tarihi: 02.09.2023).
• Serdengeçti, T. (2017). Türkiye Yatırım Teşvik Mevzuatı, ASO, 66.
• Sevinç, E. ve Şeker, A. (2023). Yatırım Teşvikleri ile Uluslararası Ticaret ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği (2001-2021), Alanya Akademik Bakış Dergisi, 7(1):338.
• STB, (2023). https://www.sanayi.gov.tr/assets/pdf/destektesvikler/YatirimTesvikSistemiSunumuV5.pdf / (Erişim Tarihi: 02.09.2023).
• STB, (2023). https://www.sanayi.gov.tr/destek-ve-tesvikler/yatirim-tesvik sistemleri/md0103011615 / (Erişim Tarihi:01.09.2023).
• Şeker, A. (2020). Türkiye’de İhracat ve Yatırım Teşvikleri Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(4):2312.
• TDK, (2023). https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 01.09.2023).
• TDV İslam Ansiklopedisi, (2023). https://islamansiklopedisi.org.tr/onerme (Erişim Tarihi: 04.09.2023)
• Tepeli, Y. ve Kayıhan, B. (2017). Girişimciliğe Destek Açısından Devlet Teşvikleri Ve Muhasebeleştirilmesi, III. Uluslararası Girişimcilik, İstihdam Ve Kariyer Kongresi, Muğla, 212- 220.
• TMS 20, (2023). Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının Açıklanması Standardı.
• Uygun, S. (2003). Türkiye’de Dünden Bu Güne Özel Okullara Bir Bakış (Gelişim ve Etkileri), Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36 (1-2):106.
• Yıldırım, İ. ve Şen, S. (2021). Eğitimde Araştırma Yöntemleri, Eğitimde Bilimsel Araştırmanın Temelleri, Nobel Yayınları, 2. Basım, Ankara, 10.
• Yıldız, F., Topal, Y. ve Küçükkahraman, B. (2012). Sanayi İşletmelerine Verilen Teşviklerin “TMS 20: Devlet Teşviklerini Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının Açıklanması” Işığında İncelenmesi ve Muhasebeleştirilmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, 14(1):295-296.
• Yılmaz, E. (2014). Türkiye Muhasebe Standartları Kapsamında Tarımsal Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, (162):57- 71.
• Yılmaz, F. G. (2018). Eğitimde Özerk-Özel Okullar ve Farklı Siyasi - Ekonomik Gelişmeler İçinde Eğitimde Devletin Yeni Rolü, Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(5):103-108.
• YÖK Ulusal Tez Merkezi, (2023). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (Erişim Tarihi: 03.09.2023).