Ortaokul Öğrencilerinin Kesir Problemlerinde Bilgiyi Geri Getirme Süreçlerinin İncelenmesi

Yıl 2021, , 154 - 174, 29.09.2021

Elif Karatağ Şahin , Nazan Sezen Yüksel

https://doi.org/10.17278/ijesim.780208

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokul altıncı sınıf öğrencilerinin kesirler konusunda sahip oldukları bilgiyi geri çağırırken nasıl bir süreç izlediklerinin belirlenmesidir. Araştırmaya 2019-2020 eğitim öğretim yılı Güz döneminde bir devlet okulunda altıncı sınıfta öğrenim gören on beş öğrenci katılmıştır. Araştırmanın verileri, öğrencilerin kesir kavramına ait kodlama ve geri getirme süreçlerini belirlemek amacıyla yapılan görev temelli görüşmeler kapsamında elde edilmiştir. Veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Bulgular “anahtar kelime yöntemi” ve “etkinlik yöntemi” olarak iki tema altında sınıflandırılmıştır. Elde edilen verilere göre, öğrencilerin bilgiyi geri getirme süreçleri farklılık göstermektedir. Öğrencilerin büyük bir kısmının sorular içindeki belirli kelime gruplarını, belirli ekleri veya öğretmenlerin işlemler hakkındaki söylemlerini ipucu olarak belleğine kodladığı ve bu sayede nasıl bir çözüm yolu seçeceğini belirlediği görülmüştür. Öte yandan sınıf içinde konuların öğretimi sırasında uygulanan etkinliklerin de öğrencilerin bilgiyi geri getirme sürecinde etkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

kesir problemleri, bilgiyi geri getirme süreçleri, problem çözme

Investigation of Secondary School Students’ Information Retrieval Processes in Fraction Problems

Öz

The aim of this study is to determine the process of middle school sixth grade students recalling their knowledge about fractions. Fifteen students studying in the sixth grade of a public school in the fall semester of the 2019-2020 academic year participated in the study. The data of the research were obtained within the scope of task-based interviews to determine the coding and retrieval processes of the students' fraction concept. The data were analyzed by content analysis method. The findings are classified under two themes as "keyword method" and "activity method". According to the data obtained, students' retrieval processes differ. It has been observed that most of the students encoded certain word groups in the questions, certain attachments or the statements of the teachers about the operations into their memory as a clue and thus determined how to choose a solution. On the other hand, it was determined that the activities applied during the teaching of the subjects in the classroom were also effective in the process of retrieving the knowledge of the students.

Anahtar Kelimeler

fraction problems, information retrieval process, problem solving

Kaynakça

• Alacaci, C. (2012). Öğrencilerin kesirler konusundaki kavram yanılgıları. Matematiksel Zorluklar ve Çözüm Önerileri (Ed. Bingölbali, E. & Özmantar, M.F.), 63-95. Ankara: Pegem Akademi Yayınları
• Alkan, F. M. (2014). Kodlama işlemleri. In Bruning, H. Roger.; Schraw, J. George.; & Norby, M. Monica (Eds.), Bilişsel Psikoloji ve Öğretim. Ankara: Nobel Akademi.
• Aydın, M. (2010). İlköğretim 5. sınıf fen ve teknoloji dersinde uygulanan bellek destekleyici stratejilerin öğrencilerin erişi ve tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Aytekin, C., & T. Uçar, Z. (2014). Ortaokul öğrencilerinin kesirlerde tahmin becerilerinin incelenmesi, İlköğretim Online Dergisi, 13(2), 546‐563.
• Bayındır, N. (2008). Bilgi-işlem modelinin oluşumunda öğrenme stratejilerinin öğretimine ayrılan zaman, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 187 -200.
• Biber, A. Ç., Tuna, A. & Aktaş, O. (2013). Öğrencilerin kesirler konusundaki kavram yanılgıları ve bu yanılgıların kesir problemleri çözümüne etkisi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 152-162.
• Budak, S. (2000). Psikoloji sözlüğü. İstanbul: Bilim Sanat Yayınları.
• Bütüner, İ. (2010). İlköğretim matematik öğretiminde şarkı kullanımının bazı değişkenler üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Cangöz, B. (2005). Geçmişten günümüze belleği açıklamaya yönelik yaklaşımlara kısa bir bakış, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22, 51–62.
• Creswell, J. W. (2014). Research design qualitative, quantitative and mixed methods approaches (4. Baskı). (S. B. Demir, Cev.Ed.). Ankara: Eğiten Kitap Yayınevi.
• Çelikkaya, K. ve Kuş, Z. (2010). Sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin öğrenme stratejilerini kullanma durumları, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 321- 336.
• Çevik, A. (2019). Fen Bilimleri dersinde kullanılan bellek destekleyici stratejilerin akademik başarı ve kalıcılığa etkisinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Dağıstan, G. (2015). İngilizce dersinde kullanılan bellek destekleyici stratejilerden öyküleme yönteminin kelime bilgisine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• DeLashmutt, K. (2007). A study of the role of mnemonics in learning mathematics (Unpublished Master Thesis). University of Nebraska, Lincoln.
• Doğan, A. (2018). Sınıf öğretmenlerinin kesrin anlamlarına yönelik bilgileri ve kesirlerin öğretiminde kullandıkları modeller. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Draaisma, D. (2007). Bellek metaforları zihinle ilgili fikirlerin tarihi (1.Baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
• Fontana, J. L., Scruggs, T. & Mastropieri, M. A. (2007). Mnemonic strategy ınstruction in ınclusive secondary social studies classes. Remedial and Special Education, 28, 345–355.
• Goldin, G. A. (2000). A scientific perspecitve on structured, task-based interviews in mathematics education research. In A. E. Kelly & R. A. Lesh (Eds.), Handbook of research design in mathematics and science education, (pp. 517-545). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• İlhan, T. (2014). Bilgiyi geri getirme süreçleri. In Bruning, H. Roger.; Schraw, J. George.; & Norby, M. Monica (Eds.), Bilişsel Psikoloji ve Öğretim (pp. 90-106). Ankara: Nobel Akademi.
• İnce, S. (2008). İlköğretim 5. sınıfta rasyonel sayılar konusundaki yanılgılar ve bu yanılgıların ortadan kaldırılması için öneriler. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kahraman, S. & Çümen, K. (2010). İlköğretim 6. Sınıf Matematik Ders Kitabı. Ankara: Mavi Çizgi Yayınları.
• Karataş Coşkun, M. (2017). İçeriğin öğretim için düzenlenmesi, öğretim ilke ve yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Keskinkılıç, Güngör (2005). İlköğretim 6. Sınıf Fen Bilgisi Dersinde Uygulanan Bellek Destekleyici Stratejilerin (anahtar sözcük yöntemi) Öğrencilerin Erişi ve Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Korkmaz, Ö. ve Mahiroğlu, A. (2007). Ayrıntılama kuramına dayalı bir öğretimde bellek destekleyicilerin öğrencilerin başarılarına ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8(2), 1-17.
• Korkmaz, Ö. (2007). Ayrıntılama kuramına dayalı bir öğretimde bellek destekleyicilerin öğrencilerin başarılarına ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Koçak, R. (2014). Duyusal, kısa süreli ve işleyen bellek. In Bruning, H. Roger.; Schraw, J. George.; & Norby, M. Monica (Eds.), Bilişsel Psikoloji ve Öğretim (pp. 13-36). Ankara: Nobel Akademi.
• Köksal, O. (2013). İlköğretim 5. Sınıf İngilizce derslerinde kullanılan bellek destekleyici stratejilerin erişiye, tutuma, kelime bilgisine ve kalıcılığa etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Macit, E. (2019). 6. Sınıf öğrencilerinin kesirler konusundaki imajlarının kavram yanılgıları ve başarıları ile ilişkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Mastropieri, M. A. & Scruggs T. E. (1998). Enhancing school success with mnemonic strategies. Intervention in School Clinic, 33 (4), 201-208. ERIC No: EJ562643.
• Mayer R. E. (2008). Information processing. T. L. Good (Ed.) 21st century education: A reference handbook (168 – 175). United States of America: SAGE Publications.
• Merriam, S. B. (1988). Case study in education: A qualitative approach. San Francisco, CA: Jossey- Bass. Meydan, H. (2018). Anlamlı öğrenme öz-farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(36), 95-118.
• Mısırlısoy, M., Suzan C. ve Nart, B.A. (2016). Hayatta kalma bağlamının bellek yanılmaları üzerindeki etkisi. DTCF Dergisi, 56(2), 214-237.
• Morable, L. (2009). Using active learning techniques. Technical education division, 6(2), 47-58
• Okur, M. ve Çakmak Gürel, Z.(2016). Ortaokul 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin kesirler konusundaki kavram yanılgıları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 922-952.
• Ortaakarsu, F. (2013). İlköğretim 8. sınıf hücre bölünmesi ve kalıtım ünitesinde öğrenilmesi güç bazı kavramların sözel sembollerle kodlanarak öğrenilmesi ve hatırda tutma düzeyinin araştırılması Yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Öksüz, C. (2009). İşlem sırasının kavratılması. İlköğretim Online Dergisi, 8(2), 306-312.
• Özalp, A. (2012). Bellek geliştirici yöntemlerin sosyal bilgiler öğretmenliği öğretmen adaylarının coğrafya dersine ilişkin tutumlarına etkisi. Yüksek lisans tezi, Aksaray Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
• Özer, A. (2020). Ortaokul 6. sınıf kesirler konusunun görselleştirme ile öğretiminin akademik başarıya etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Paivio, A. (1986). Mental representations: A dual coding approach. New York, NY: Oxford University Press.
• Patton, M. Q. (2002). Variety in qualitative inquiry: Theoretical orientations. In C. D. Laughton, V. Novak, D. E. Axelsen, K. Journey, & K. Peterson (Eds.), Qualitative research & evaluation methods, (pp. 132-133). London: Thousand Oaks.
• Senemoğlu, N. (2004). Gelişim öğrenme ve öğretme (Onuncu Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Serçe, H. (2017). Dil öğrenme stratejileri (İkinci Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Şiap, İ. & Duru, A. (2004). Kesirlerde geometriksel modelleri kullanabilme becerisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 2(1), 89-96.
• Siegel, L. (2017). The effectiveness of the mnemonic keyword strategy on math vocabulary learning for students with learning disabilities. Theses and Dissertations. 2420.
• Tabak, H., Ahi, B., Bozdemir, H. ve Sarı, M. (2010). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf öğrencilerinin matematik dersinde kesirleri modelleme becerileri. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 5(4), 1513-1522.
• Topçu, H. & Bulut, N. (2016). Şarkılarla yapılan matematik öğretiminin 6. Sınıf öğrencilerinin başarılarına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(1), 535-553.
• Uça, S. (2010). Matematik öğretiminde işlem sırasının kavratılmasında yeni bir yaklaşım: mnemoni. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Van de Walle, J. A., Karp, K. S., ve Bay-Williams, J. W. (2014). İlkokul ve ortaokul matematiği: Gelişimsel yaklaşımla öğretim (7. Baskı).(Çev. S. Durmuş). Ankara: Nobel.
• Weinstein, C.E. and Mayer, R.E. (1983). The teaching of learning strategies. Innovation Abstracts, 5(32), November 4.
• Yağışan, N., Köksal, O. ve Harun, K. (2014). İlkokul Matematik Derslerinde Müzik Destekli Öğretimin Başarı, Tutum ve Kalıcılık Üzerindeki Etkisi. İdil, 3 (11), s.1-26.
• Yıkmış, A. (2007). Etkileşime dayalı matematik öğretimi. Ankara: Kök Yayınları
• Yıldırım, D. (2019). Fen Bilimleri öğretiminde bellek destekleyici stratejilerin öğrencilerin başarılarına, motivasyonlarına ve hatırlama düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldız, K. (2013). Fen ve teknoloji öğretiminde bellek destekleyici stratejilerin öğrencilerin başarılarına ve kavram öğrenmelerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods. United Kingdom: Sage Publications.
• Yurtsever, N. (2012). Beşinci sınıf öğrencilerinin kesirler ve kesirlerle işlemler konusu ile ilgili hataları, zorlukları ve kavram yanılgıları üzerine bir çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara