İLKOKUL DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİNLEDİĞİNİ ANLAMA BECERİLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 12, 31.12.2016

Özgür Babayiğit , Betül Ökten

Öz

Bu
araştırmanın amacı, ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin metin türlerine göre
dinlediğini anlama becerisinin anlamlı farklılık gösterip göstermediğini tespit
etmek ve sınıf öğretmenlerinin görüşlerini almaktır. Araştırma 2016 yılı ocak
ayında Erzurum ili Pasinler ilçesindeki 156 dördüncü sınıf öğrencileriyle ve bu
sınıflarda görev yapan 5 sınıf öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma
karma araştırma yöntemindedir. Araştırmanın veri toplama araçları olarak üç
metin ile yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Metinler
bilgilendirici, öyküleyici ve şiir türündedir. Araştırma veri toplama
araçlarının geçerliğini ve güvenirliğini tespit etmek amacıyla 53 öğrenci ile geçerlik
ve güvenirlik çalışması yapılmıştır. Araştırma veri toplama araçlarının nihai
hali 156 öğrenci üzerinde uygulanmıştır. Beş sınıf öğretmeniyle de görüşme
yapılmıştır. Araştırma sonucunda ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin
öyküleyici metin dinlediğini anlama oranı % 79, şiir dinlediğini anlama oranı %
71, bilgilendirici metin dinlediğini anlama oranı % 76 olarak bulunmuştur. Yapılan
ilişkisiz örneklemler için tek faktörlü varyans analizi sonucunda, öyküleyici metin dinlediğini anlama puanı ortalamaları (= 79,07) ile şiir dinlediğini anlama puanı ortalamaları (=71,11) arasında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir (F=2,
465)=3,13, p<0,05. Öğretmen görüşleri belirtilmiş, konu ile ilgili
önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İlkokul, dinleme, anlama

Kaynakça

• Akyol, H. (2013). Programa Uygun Türkçe Öğretim Yöntemleri (6. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Aytan, T. (2011). Aktif öğrenme tekniklerinin dinleme becerisi üzerindeki etkileri. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Baki, A. ve Gökçek, T. (2012). Karma Yöntem Araştırmalarına Genel Bir Bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (42), 001-021.
• Bulut, B. (2013). Etkin dinleme eğitiminin dinlediğini anlama, okuduğunu anlama ve kelime hazinesi üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (17. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2012). Educational Research : Planning, Conducting, And Evaluating Quantitative And Qualitative Research. (4th Edition). Boston: Pearson Education.
• Creswell, J. W. (2013). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel Ve Karma Yöntem Yaklaşımları. (Çev. Ed: S. B. Demir). İstanbul: Eğiten Kitap.
• Creswell, J. W., Plano Clark, V. L. (2014). Karma Yöntem Araştırmaları, Tasarımı Ve Yürütülmesi. (2. Baskıdan çeviri). (Çev. Edl: Y. Dede ve S. B. Demir). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çiftçi, Ö. (2007). Aktif Dinleme. Milli Eğitim, 176, 231-242.
• Durukan, E., Maden, S. (2010). Kavram Haritaları İle Not Tutmanın İlköğretim Öğrencilerinin Dinlediğini Anlama Becerisi Üzerine Etkisi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi.
• Epçaçan, C. (2013). Temel Bir Dil Becerisi Olarak Dinleme Ve Dinleme Eğitimi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11).
• Göçer, A. (2007). Bir Öğrenme Alanı olarak Anlama Eğitimi ve Türkçe Öğretimindeki Yeri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Say :23, 17-39.
• Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi.
• Gürgen, İ. (2008). Dinleme Öğrenme Alanı. (Editör: Hülya Pilancı). Türkçe öğretimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.
• Karadağ, Ö. (2012). Anlama Becerileri Açısından Türkçe Dersi Öğretim Programı (6, 7, 8. Sınıflar)’na Eleştirel Bir Bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(1), 97-110.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. (6. basım). Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık.
• Koç, S., Müftüoğlu, G. (1998). Dinleme ve Okuma Öğretimi. Türkçe Öğretimi (Editör: Doç.Dr. Seyhun TOPBAŞ), 53-70. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.
• Kurudayıoğlu, M., Kana, F. (2013). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Dinleme Becerisi Ve Dinleme Eğitimi Özyeterlik Algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2).
• Maden, S., Durukan, E. (2011). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Dinleme Stillerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.
• MEB (2009). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı Ve Kılavuzu (1- 5. Sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma Desen Ve Uygulama İçin Bir Rehber. Selahattin Turan (Çeviri Editörü). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Miles, B., Huberman, M. (2015). Genişletilmiş Bir Kaynak Kitap: Nitel Veri Analizi (Çev. Ed: Sadegül Akbaba Altun - Ali Ersoy). Ankara: Pegem Akademi.
• Özbay, M., Çetin, D. (2013). Dinleme Becerisinin Geliştirilmesinde Prozodik Farkındalığın Önemi. Sosyal Ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, (26), 155-175.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma Ve Değerlendirme Yöntemleri (3. baskıdan çeviri). (Çeviri Editörleri: Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Şahin, A. (2011). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Dinleme Becerisi Farkındalıklarının Sosyo-Ekonomik Düzeye Göre İncelenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 178-188.
• Taner, M., Başal, H. A. (2005). Farklı Sosyoekonomik Düzeylerde Okulöncesi Eğitimi Alan Ve Almayan İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Dil Gelişimlerinin Cinsiyete Göre Karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 395-420.
• Tüzel, S., Keleş, E. (2013). Dinleme Öncesi ve Dinleme Sonrası Verilen Soruların 5. Sınıf Öğrencilerinin Dinlediğini Anlama Beceri Düzeyine Etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(23), 27-45.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, K., Yıldız, M., Ateş, S., & Rasinski, T. (2010). İlköğretim Beşinci Sınıf Türk Öğrencilerin Metin Türlerine Göre Okuduğunu Ve Dinlediğini Anlama Düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri / Educational Sciences: Theory & Practice10 (3), 5-37.