TRADITIONAL CHILDREN'S GAMES NEVŞEHİR PROVINCE AVANOS DISTRICT EXAMPLE

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 23, 159 - 198, 31.12.2024

Didem Bitim

Öz

Game, as old as human existence itself, has developed through the adaptation of living beings to nature and the re-adaptation of what they see in nature, continuing throughout hu-man life. Game is one of the important elements that transfer the cultural existence, richness, customs, and traditions of a nation to future generations. Game is the main character in which a child can express themselves, interact with their surroundings, recognize objects around them, and complete their development by using them. Therefore, the study was aimed to draw attention to the games that are effective in the development and socialisation of the child, to contribute to the local culture of the region, to satisfy the curiosity about traditional children's games and to draw attention to the traditional games played in Avanos district. In the study, field research and interview methods were used, and while explaining the games, the explana-tions of more than one person for the same game were consulted rather than just one person's explanations, and the games were compiled. Children's games played in Avanos were exam-ined, and it was observed how the traces of the socio-cultural structure of the region were effective in these games. In addition, in this study, 33 games were examined in terms of struc-tural context; game name, player characteristics (number, age, and gender), game area, game materials used, roles and verbal game formulas, game time, rewards and punishments in the games were analyzed, and a profile of each game was created.

Anahtar Kelimeler

Avanos, children, compilation, game

GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARI NEVŞEHİR İLİ AVANOS İLÇESİ ÖRNEĞİ

Öz

Oyun, insanın varoluşu kadar eski olan, canlıların doğaya uyum sağlaması ve doğada gör-düklerini taklit ederek yeninden uyarlamasıyla gelişmiş ve insanın yaşamı boyunca sürekliliğini devam ettiren bir kavram olmuştur. Oyun ait olduğu milletin kültürel varlığını, zenginliğini adetlerini ve ananelerini gelecek kuşaklara aktaran önemli unsurlardan biridir. Oyun, çocuğun kendini ifade edebildiği, çevresiyle etkileşim kurabildiği ve çevresindeki nesneleri tanıyıp onla-rı kullanarak gelişimini tamamlamasındaki başkahramandır. Bundan mütevelli çocuğun gelişi-minde ve sosyalleşmesinde etkili olan oyunları ortaya çıkararak, bunlara dikkat çekmek, bölge-nin yerel kültürüne katkı sağlamak, geleneksel çocuk oyunlarına duyulan merakı gidermek ve Avanos ilçesinde oynanan geleneksel oyunlara dikkat çekmek amaçlanmıştır. Çalışmada saha araştırması ve görüşme yöntemi kullanılmış olup oyunların açıklaması yapılırken bir kişinin anlattıklarından ziyade aynı oyun için birden fazla kişinin açıklamalarına da başvurulmuş ve oyunlar derlenmiştir. Avanos’ta oynanan çocuk oyunları incelenmiş ve yörenin sosyokültürel yapısının izleri bu oyunlarda nasıl etkin olduğu görülmüştür. Ayrıca bu çalışmada 33 oyun ya-pısal bağlamda; oyun adı, oyuncu özellikleri (sayısı, yaşı ve cinsiyeti), oyun alanı, kullanılan oyun malzemeleri, roller ve sözel oyun formülleri, oyun zamanı, oyunlarda bulunan ödül ve cezalar açısından incelenmiş ve her oyunun künyesi oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Avanos, çocuk oyunu, derleme, oyun

Kaynakça

• And, M. (2019). Oyun ve Büğü. Yapı Kredi Yayınları.
• Arsunar, F. (1955). Türk Çocuk Oyunlarından Örnekler. İstanbul: Maarif Basımevi.
• Çobanoğlu, Ö. (2018). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Çocukluk Dönemi Oyunlarımız. (2016, Şubat 22). Ecdad – Emet Ceviz Dere Araştırma Derneği: https://ecdad.org.tr/kulturumuz/cocukluk-donemi-oyunlarimiz/ay-gordum-oyunu/ adresinden alındı
• Ergin, M. (2018). Dede Kokut Kitabı 1-2. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Hazar, M. (1996). Beden Eğitimi ve Sporda Oyunla Eğitimi . Ankara.
• Huizinga, J. (2018). Homo Ludens. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Öğer, A., & İnce, G. (2014). Halı Dokumacılığının Avanos Yöresi Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Yaşamındaki Yeri. Avanos Sempozyumu Bildirileri (s. 17-31). Ankara: Grafiker.
• Örgün, E., & Keskin, E. (2014). Geleneksel Avanos Mutfağı ve Gastronomi Turizmine Kazandırılması. Avanos Sempozyum Bildirileri (s. 225-234). Ankara: Grafiker Yayınları
• Özbakır, İ. (2009). Geleneksel Türk Çocuk Oyunlarında Fonksiiyonel Oyuncu "Ebe". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social ResearchVolume, 147-162.
• Özdemir, N. (1997). Türkiye'de Cumhuriyet Döenmi Çocuk Oyunlarının Halk Bilimi Açısından İncelenmesi. Ankara: Hacettepe Üniversites Doktora Tezi.
• Sabuncuoğlu, Z., & Tüz, M. (1995). Örgütsel Psikoloji. Bursa: Ezgi Kitapevi.
• Serbest, K. (2019). Divânü Lugâti’t-Türk Ve Uygur Türklerinde Ç. Uluslararası Ugur Araştırmaları Dergisi, 101-114.