Okul Öncesi Eğitimde STEM Yaklaşımı: Bilimsel Araştırmalara Yönelik Bir İnceleme

Yıl 2022, , 157 - 179, 30.03.2022

Fatma Avcı

https://doi.org/10.29228/ijlet.54923

Öz

Bu araştırma okul öncesi eğitimde STEM yaklaşımını ve uygulamalarını konu alan lisansüstü tezler ve araştırma makalelerinin incelenmesini amaçlamaktadır. Bu amaçla, 2010-2021 yılları arasında tamamlanmış ve erişime açık olan lisansüstü tezler ile araştırma makalelerinin yıl, üniversite, bilim dalı, konu, yöntem, desen, veri toplama tekniği, örnekleme yöntemi ve örneklem türü değişkenleri açısından incelenmiştir. Nitel, betimsel bir literatür taraması olan bu araştırmada veri toplama yöntemi olarak doküman incelemesine başvurulmuştur. Ulaşılan 22 lisansüstü tez ve 19 araştırma makalesinin analizinde araştırmacı tarafından oluşturulan bir inceleme formu kullanılmıştır. Toplanan verilerin analizi ile kategoriler ortaya çıkarılmış ve
oluşturulan her bir kategori için yüzde ve frekans hesaplamaları yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre okul öncesi eğitimde STEM yaklaşımını ve uygulamalarını konu alan en çok sayıda tezin 2019 yılında yazıldığı ve en fazla tezin Yıldız Teknik Üniversitesi’nde yapıldığı, yoğun olarak nicel yöntem ile çalışıldığı ve ölçek kullanıldığı, örneklem grubu olarak sıklıkla okul öncesi öğrenciler ile çalışıldığı tespit edilmiştir. Araştırmalarda sıklıkla okul öncesi eğitim sürecinde uygulanan STEM yaklaşımının problem çözme, yaratıcılık, bilimsel süreç ve bilişsel düşünme becerilerine etkisi incelenmektedir. Bilimsel araştırma makalelerinin ise en fazla 2020 yılında yazıldığı, 19 makalenin de farklı dergilerde yayınlandıkları, karma yöntemin yoğun olarak benimsendiği ve yarı yapılandırılmış görüşmeler ile verilerin toplandığı ve tezlerde olduğu örneklem grubu olarak okul öncesi çocuklar ile çalışıldığı anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim, STEM, bilimsel araştırma, doküman analizi

STEM Approach in Preschool Education: A Review of Scientific Research

Öz

This research aims to examine the postgraduate theses and research articles on the STEM approach and applications in
preschool education. For this purpose, postgraduate theses and research articles completed between 2010-2021 and open to
access were examined in terms of year, university, branch of science, subject, method, design, data collection technique,
sampling method and sample type variables. In this research, which is a qualitative and descriptive literature review, document
analysis was used as a data collection method. A review form created by the researcher was used in the analysis of 22
postgraduate theses and 19 research articles. With the analysis of the collected data, categories were revealed and percentage
and frequency calculations were made for each category created. According to the results of the research, it was determined that
the highest number of theses on the STEM approach and its applications in preschool education were written in 2019, the most
theses were made at Yıldız Technical University, the quantitative method was intensively studied and the scale was used, the
sample group was often studied with preschool students. The effects of the STEM approach, which is frequently applied in the
preschool education process, on problem solving, creativity, scientific process and cognitive thinking skills are examined in
studies.It is understood that scientific research articles were mostly written in 2020, 19 articles were published in different
journals, mixed method was adopted intensively, data were collected through semi-structured interviews and pre-school
children were studied as the sample group in theses.

Anahtar Kelimeler

Preschool education, STEM, Scientific research, Document analysis

Kaynakça

• Abanoz, T. (2020). STEM yaklaşımına uygun fen etkinliklerinin okul öncesi dönem çocuklarının bilimsel süreç becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi,Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Abanoz, T., ve Deniz, Ü. (2021). Okul öncesi dönemde STEM yaklaşımı ve bu yaklaşıma uygun fen etkinlikleri: Sahadan görüşler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(1), 1-24.
• Açıkgöz, S. (2018). Fen eğitiminde okulöncesine yönelik yaklaşımlardan STEM ve Montessori yöntemlerinin öğretmen görüşleri doğrultusunda karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kastamonu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Alan, Ü. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarına yönelik geliştirilen STEM eğitimi programının etkililiğinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arslan, A. (2020). Öğretmen adayları perspektifinden pandemi öncesi ve sonrası öğrencilere kazandırılması gereken 21. yüzyıl becerilerinin belirlenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 553-571. DOI: 10.37669/milliegitim.779446
• Atik, A. (2019). STEM etkinliklerinin bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi: 5 yaş örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trabzon Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Akarsu, M., Okur-Akçay, N., & Öçal, M.F. (2021). Okul öncesi öğretmeni adaylarının geliştirdikleri STEM modülünü değerlendirmelerine yönelik bir inceleme Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 51-79. Doi: 10.33418/ataunikkefd.818849
• Akçay, B. (2019). STEM etkinliklerinin anaokuluna devam eden 6 yaş çocukların problem çözme becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, T. (2019). STEM uygulamalarının okul öncesi öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri ve bilişsel alan gelişimlerine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Öcal, S. (2018). Okul öncesi eğitime devam eden 60-66 ay çocuklarına yönelik geliştirilen STEM programının çocukların bilimsel süreç becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Baran, E., Bilici, S.C., Mesutoglu, C., & Ocak, C. (2016). Moving STEM beyond schools: Students’ perceptions about an out‐ of‐school STEM education program. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 4(1), 9-19. https://doi.org/10.18404/ijemst.71338
• Başaran, M. (2018). Okul öncesi eğitimde STEM yaklaşımının uygulanabilirliği (eylem araştırması). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep
• Behram, M. (2019). STEM eğitiminin okul öncesi dönemi öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bybee, R. W. (2010). Advancing STEM education: A 2020 vision. Technology and Engineering Teacher, 70(1), 30-35.
• Ceylan, S. (2021). STEM ve Eğitimde Kullanımına Yönelik Yapilan Lisansüstü Çalışmaların İncelenmesi, Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 820-837.
• Chesloff, J.D. (2013). Why STEM education must start in early childhood?. Education Week, 32(23), 27-32.
• Çavaş, P., Ayar, A., Turuplu Bula, S., ve Gürcan, G. (2020). Türkiye’de STEM eğitimi üzerine yapılan araştırmaların durumu üzerine bir çalışma. Yüzüncü Yıl Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 823-854.
• Çakır, Z., ve Altun-Yalçın, S. (2020). Okul öncesi eğitiminde gerçekleştirilen tasarım STEM eğitimlerinin öğretmen ve veli görüşleri açısından değerlendirilmesi. International Journal of Active Learning, 5(2), 142-178.
• Çetin, M., ve Demircan, H.Ö. (2020). Erken çocukluk döneminde STEM eğitimi anlayışı. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 102-117. Doi: 10.17679/inuefd.437445
• Çevik, M. (2017). Content analysis of STEM-focused education research in Turkey. Journal of Turkish Science Education, 14(2), 12-26.
• Çiftçi, A., ve Topçu, M.S. (2021). Okul öncesi öğretmen adaylarının STEM eğitimine yönelik zihinsel modelleri ve görüşleri. Milli Eğitim, 50(231), 41-65. Dejonckheere, P.J.N., De Wit, N.L., Van de Keere, K.V., & Vervaet. S. (2016). Exploring the classroom: Teaching science in early childhood. European Journal of Educational Research, 5(3), 149-164. DDoi: 10.12973/eu-jer.5.3.149
• Dilek, H., Tasdemir, A., Konca, A.S., ve Baltaci, S. (2020). Preschool children’s science motivation and process skills during inquiry-based STEM activities. Journal of Education in Science, Environment and Health (JESEH), 6(2), 92-104. Doi:10.21891/ jeseh.673901
• DeJarnette, N.K. (2012). America’s children: providing early exposure to STEM (science, technology, engineering and math) initiatives. Education 133(1), 77-84.
• Drake, C., Land, T.J., & Tyminski, A.M. (2014). Using educative curriculum materials to support the development of prospective teachers’ knowledge. Educational Researcher, 43(3), 154-162. https://doi.org/10.3102/0013189X14528039
• Gonzalez, M., & Freyer, C. (2014). A collaborative ınitiative: STEM and universally designed curriculum for at-risk preschoolers. National Teacher Education Journal, 7(3), 21-29.
• Gözcü Karamete, Ş. (2019). Okul öncesi öğretmenlerin aldıkları STEM eğitimine ilişkin düşünceleri ve sınıf içi uygulamalarının incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Güldemir, S. (2019). Okul öncesi eğitiminde STEM etkinliklerinin yaratıcılığa etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Rize.
• Günşen,G., Uyanık, G., ve Akman, B. (2019). 5 yaş çocuklarının zihinlerindeki bilim insanı imajı içerisinde stem alanlarının yer alma durumlarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 320-339. Doi: 10.21764 /maeuefd.549299