A WORK WRITTEN IN IRAN UNDER THE INFLUENCE OF INCE MEMED I: MADIYAN DAĞI ÜZERINDE BIR ÇERAĞ

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 728 - 744, 30.04.2017

Yeşim Işık Bağrıaçık

Öz

Yaşar Kemal is a world famous writer with his novel İnce Memed I. Novel that has won the Novel Present of Varlık Publication has been translated into many languages. First translated into Persian in 1974 by Semin Bağçeban, it has attracted an attention in Iran. Works of Yaşar Kemal have been published by different writers and publishers and it necessitates to study extensively the effects of his works to modern Persian novel. Hasan Mir Abidini who draws attention with his studies on novels and stories in modern Persian literature indicates in his work named Sad Sal-i Dastannevese-ye İran that Madiyan Dağı Üzerinde Bir Çerağ of Mansur Yakuti is the simplified version of İnce Memed I. In this study, with reference to views of Mir Abidini, Madiyan Dağı Üzerinde Bir Çerağ and İnce Memed I will be examined within the context of formative structuralist approach comparatively. We will try to appeal the influence of İnce Memed I on Madiyan Dağı Üzerinde Bir Çerağ by putting forward similarities and differences of two works. Appearance of village novel in Persia began in 1950s but its development was in 1960s and 1970s. Because Shah got impressed by western countries and he couldn’t manage income properly, the level of welfare diminished and that got the reaction of people. Although Shah included land reform in reform movements named Beyaz Devrim in order to help society, those reforms were non- permanent. Excessive pressure of western countries on Shah led intellectuals to tend to ordinary village life and national values as a reaction to western thinking with the effects of Marxist idea. The role of translations from western literature is highly important here.

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal, Mansur Yakuti, Village Novel, Formative Structuralist Approach

İRAN’DA İNCE MEMED I’İN ETKİSİ ALTINDA YAZILAN BİR ESER: MADİYAN DAĞI ÜZERİNDE BİR ÇERAĞ

Öz

Yaşar Kemal, İnce Memed I adlı romanıyla dünyaca üne sahiptir. Varlık Yayınları Roman Armağanı kazanan roman, birçok yabancı dile çevrilmiştir. Farsçaya ilk kez 1974 yılında Semin Bağçeban tarafından çevrilen eser, İran’da ilgi görmüştür. Farklı yazar ve yayınevleri tarafından da yayımlanan Yaşar Kemal’in eserlerinin İran modern romanına muhtemel etkileri kapsamlı incelemeleri gerekli kılmaktadır. İran Modern Edebiyatı sahasında roman ve hikâye türleriyle ilgili yaptığı çalışmalarla dikkat çeken Hasan Mir Abidini, Sad Sal-i Dastannevisi-yi İran adlı eserinde Mansur Yakuti’nin Madiyan Dağı Üzerinde Bir Çerağ adlı romanının İnce Memed I’ in sadeleştirilmiş şekli olduğunu belirtmektedir. Bu çalışmada Mir Abidi’nin görüşünden hareketle İnce Memed I ve Madiyan Dağı Üzerinde Bir Çerağ adlı romanlar Oluşumsal Yapısalcı Yaklaşımı ile karşılaştırmalı bir şekilde incelenecektir. Her iki eserin benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konularak İnce Memed I’in Madiyan Dağı Üzerinde Bir Çerağ’a muhtemel etkisi gösterilmeye çalışılacaktır. Modern anlamda İran’da köy romanının ortaya çıkması 1950’li yıllarda başlar, fakat oluşup gelişmesi 1960-1970’li yılları bulmuştur. Şah’ın batılı devletlerin etkisi altında olması, milli gelirleri doğru yönetememesi ve ülkede giderek refah düzeyinin düşmesi halkın tepkisini çekmiştir. Şah toplumu rahatlatmak üzere Beyaz Devrim adındaki reform hareketinde toprak reformuna da yer vermesine karşın yaptığı reformlar kalıcı olmamıştır. Batılı devletlerin Şah’ın üzerindeki aşırı baskısı aydınların batıya ve batıcılığa bir tepki olarak Marksist düşüncelerin de etkisiyle sade köy hayatına ve milli değerlere yönelmelerine sebep olmuştur. Bunda batı edebiyatından yapılan tercümelerin de yadsınamayacak bir yeri vardır.

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal, Mansur Yakuti, Köy Romanı, Oluşumsal Yapısalcı Yaklaşımı

Kaynakça

• İskenderi, M. (1394) Berresi-yi Camieşinahti-yi Asar-i Mansur Yakuti ber Esas-i Nakd-i Tekvini, Yüksek Lisans Tezi, Daneşgah-i Ez-zehra, Tahran.
• Kaplan, Ramazan. (1997). Türk Romanında Köy, Ankara: Akçay.
• Kemal, Y. (1369). İnce Memed, (E. İsmaili, Çev.) Tahran: Naşr-i Arvand.
• Kemal, Y. (2001). Yaşar Kemal Kendini Anlatıyor, İstanbul: Adam Yayınları.
• Kemal, Y. (2004). İnce Memed I, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kolcu, A. İ. (2009). Cumhuriyet Edebiyatı II (hikâye ve roman) Erzurum: Salkımsöğüt.
• Mir Abdini, H. (1387). Sad Sal-i Dastannevisi-yi İran, Tahran: Neşr-i Çeşme.
• Mollayi, A. R & Musevi, S. F. (1395). “Baznumayi-i Moşareket-i Siyasi-i Rustayiyan ve Mohaceran-i Rustayi Dar Dastanha-yi Dovre-i Pehlevi-yi Devvom”, Tahkik-i Tarih-i İctimai, 1, (6), 165-184.
• Moran, B. (2006). Türk Romanına Eleştirel Bakış 2, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Seyhan, A. (2011). Modern Türk Romanı, (E. Irmak, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tabriz, A. A. (2004). Aydınların, Dini Liderler ve Esnafın İran’ın Yakın Dönem Toplumsal Hareketlerindeki ve Devrimlerindeki Rollerinin İncelenmesi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tiken, S. (2009). “Fakir Baykurt’un Yılanların Öcü Adlı Romanına Oluşumsal Yapısalcı Bir Yaklaşım”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (1), 43-56.
• Yakuti, M. (1355). Çeraği Ber Feraz-i Madiyan Kuh, Tahran: İntişarat-i Şebgir.
• Yalçın, Alemdar. (2011). Çağdaş Türk Romanı, Ankara: Akçağ.