RESEARCH IN TURKISH LITERATURE THROUGH PROSE BASED OF HAMZA-NAME: VOLUME 72

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 357 - 370, 30.06.2017

Osman Türk

Öz

The study on was carried out using prose style based research. Information about the general characteristics of the scope of Hamza-nâme, its author and the writing of work from the relevant literature were presented. Hamza has been transferred to the text by Hamzavi, Ahmed's brother. Based on the analysis of texts discussed here, Hamza-nâme had a reputable oral tradition in Turkish and Islamic geography before bieng transferred into a written. Hamza-nâme, could be seen as a contribution to the Islamic world with a rich, epic literature of Iran and Saudi Arabia to other Muslim nations but also to the World history and culture. Review on prose style of Hamza-nâme research work in Turkish, Arabic, Persian, Greek, Mongol, Italian, Armenian words are discussed. The language styles of the era of the words in the book were followed. Turkish words are examined in terms of functional aspects of the work in the research. Located in the Turkish word verb, noun, adjective, pronoun, exclamations, adverbs, prepositions, verb-like words have also been discussed. Research into the verb forms used in text, the Hamza-nâme, the past tense seen, past tense learned, tense given and future tense. The modals requests, orders, conditionals and moods have also been analyzed and detected via text. At the same time, Hamza-nâme based associated words in the sentence are functionally intertwined nature of the work names have been identified. Research In terms of Hamza-nâme review, existing language structures examination of his work has been enabled investigation towards prose.

Anahtar Kelimeler

Hamza-nâme, Prose, Turkish Literature, 14th century, Language

TÜRK EDEBİYATINDA HAMZA-NÂME ADLI ESERİN 72. CİLDİNİN NESİR ÜSLÛBUNUN İNCELENMESİ

Öz

Araştırmada ele alınan Hamza-nâme adlı eserin nesir üslubu yönünden incelemesi gerçekleştirilmiştir. Hamza-name adlı eserin ilgili literatür kapsamında genel özelliklerine sunulmuştur. Hamza-nâme adlı eser Ahmedî’nin kardeşi Hamzavî tarafından tarafından yazılı metinine geçirilmiştir. Ele alınan metin incelemesinden yola çıkarak Hamza-nâmelerin yazılı metin haline gelmeden önce sözlü bir gelenek olarak Türkler ve İslâmî coğrafyada itibar gördüğü anlaşılmaktadır. Hamza-nâmenin, zengin bir destan edebiyatı ile İslam dünyasına katılan İran ve Arap dünyasının aynı zamanda da diğer Müslüman milletlerin tarih ve kültürüne de katkısı olduğu görülmüştür. Araştırmada Hamza-nâme adlı eserin nesir üslubuna yönelik incelemede Türkçe, Arapça, Farsça, Yunanca, Moğolca, İtalyanca, Ermenice kelimeler ele alınmıştır. Eserde yer alan kelimelerden hareketle dönemin dil üslubu takip edilmiştir. Araştırmada eserin işlevsel yönü bakımından Türkçe kelimeler incelenmiştir. Türkçe kelimelerde yer alan fiil, isim, sıfat, zamir, ünlem, zarf, edat, filimsi görevinde kullanılmış kelimeler ele alınmıştır. Araştırmada Hamza-nâme adlı eserin metinde kullanılan fiil kiplerinden haber kipleri; görülen geçmiş zaman, öğrenilen geçmiş zaman, geniş zaman ve gelecek zaman kiplerine yer verilmiştir. Tasarlama kiplerinden; istek, emir, şart kipleri de metin üzerinde incelenmiş ve tespit edilmiştir. Aynı zamanda Hamza-nâme adlı eserin işlevsel yapısı olarak cümlelerde iç içe birleşik cümle(ler) tespit edilmiştir. Araştırmada Hamza-nâme adlı eserin metin inceleme yönünde var olan dil yapı incelemesi eserin nüshasını nesir yününden incelemesine imkân sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Hamza-nâme, Nesir, Türk Edebiyatı, 14. yüzyıl, Dil

Kaynakça

• Akıncı, A. C. (1982). Hazret-i Hamza. İstanbul: Sinan Yayıncılık.
• Aksoy, M. (2007). Anadolu Türk Destanlarının Oluşumunda Metinler Arası I. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kurultayı. Ankara: Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
• Algül, H. (1997). İslam Ansiklopedisi, Hamza Maddesi. Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
• Banarlı, N. S. (1971). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Çetin, İ. (1997). Türk Edebiyatında Hz. Ali Cenknâmeleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Çetin, İ. (1997). Türk Edebiyatında Hz. Alî Cenknameleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Datlı, D. (2009). Hamza-nâme, 2. Cilt, (Metin-Sözlük-İndeks). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Demirel, H. (1995). Türk Destanlarında Güzellik-Destan-Masal ve Din Unsurları ile Yabancı Destanlarda Türk Kahramanları. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Günay, U. (1999). Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kocatürk, V. M. (1964). Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Edebiyat Yayınevi. Kökyar, D. (2009). Hamzanâme’nin 30. Cildi, (İnceleme-Metin). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Köprülü, M. F. (1986). Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Kurtulmuş, Ş. (1984). Hz. Hamza. İstanbul: Beyan Yayıncılık.
• Mengi, M. (1997). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Özkırımlı, A. (1987). Hamzanâme Maddesi. Türk Edebiyatı Ansiklopedisi. (Cilt 2). Cem Yayınları. ss. 600-601.
• Sezen, L. (1991). Halk Edebiyatında Hamzanâmeler. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Şimşek, A., N. (2006). Hamzanâme, 8. Cilt (Metin- İnceleme). Adana Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Türk, O. (2015). Kitap Tanıtım ve Değerlendirme: Türk Edebiyatında Hamza-nâme adlı eserin 72. Cildinin incelenmesi. Turkish Studies Dergisi (10) 16,1103-1112.
• Türk, O. (2016). Hamza-nâme Adlı Eserin 72. Cildinin Atasöz, Deyim, İkileme ve Beyitlerin Görev ve Anlam Yönünde İncelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (4) 24, 325-334.
• Uçman, A. (1997). Hamzanâme, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Yelten, M. (2013). Hamza-name'nin Yeni Ciltleri ve Okunma Mekanları. Turkish Studies Dergisi (8) 9, 151-165.
• Yelten, M. (2014). Hamza-name'nin Nesir Üslubu. Turkish Studies Dergisi (9), 9.