Addition to Hâb-nâmes in Classical Turkish Literature: Nebîh Efendi’s Hâb-nâme

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 2, 377 - 392, 30.06.2018

Semih Yeşilbağ

Öz

In every period, the dreams that people write about, are curious about, spoken about, written about is a phenomenon that can not be ignored by the literary and literary people who process it. In some work in our classical literature, it is seen that the motif of dream is given different forms and different purpose. Besides the things remembered in a seen dream, most of the time, things you would like to uther you wouldn’t, or things you wish but can’t become true, the stories can be told like seen in a dream. In this field, the first works coming to mind are “Hâb-nâme-i Veysi” of Üveys bin Mehmed from Alaşehir (died in 1037/1628) and “Hâb-nâme-i Haşmet (Intisâbü’l-Mülûk) of Mehmed Haşmet Efendi (died in 1182/1768-69). In this study, a poem entitled “Vâkı’a-nâme” belonging to unknown poet Nebîh was examined in a mecmua (poetry collection) enumerating with the number 06 Mil Yz FB 533/1 of the National Library and though this poem, hâb-nâme, vâkı’a-nâmes were taken and the transcribed version was given to the poetry and the contribution was made to the topic.

Anahtar Kelimeler

Dreams, Hâb-nâme, Vâkı’a-nâme, Ta’bir-nâme, Nebîh Efendi

Klasik Türk Edebiyatındaki Hvâb-nâmelere İlâve: Nebîh Efendi’nin Hvâb-nâmesi

Öz

Her dönemde insanların ilgisini çeken, merak edilen, üzerinde konuşulan, hakkında yazılar yazılan rüyâlar, insana dair ne varsa onu işleyen edebiyatın ve edebiyatçının ilgisiz kalamayacağı bir olgudur. Klasik edebiyatımızdaki bazı eserlerde de rüyâ motifine farklı şekillerde ve farklı amaçlarla yer verilmiş olduğu görülmektedir. Anlatılanlar, gerçekten görülmüş bir rüyâdan hatırda kalanlar olmasının yanında, çoğu zaman söylenmek istenip söylenemeyen ya da arzu edilen ama gerçekleştirilemeyenlerin rüyâda görülmüş gibi anlatılması şeklinde olabilmektedir.
Bu alanda ilk akla gelen Alaşehirli Üveys bin Mehmed’in (öl. 1037/1628) “Hvâb-nâme-i Veysî” ve Mehmed Haşmet Efendi’nin (öl. 1182/1768-69) Hvâb-nâme-i Haşmet (İntisâbü’l-Mülûk) adlı eserleridir. Bu çalışmada Millî Kütüphane’ye 06 Mil Yz FB 533/1 numarayla kayıtlı bir şiir mecmuasında, henüz bilinmeyen bir şâir olan Nebîh’e ait “Vâkı’a-nâme” başlıklı bir şiir incelenmiş ve bu şiir üzerinden hvâb-nâme, vâkı’a-nâmeler ele alınıp şiirin çeviriyazıya aktarılmış biçimi de verilerek konuya katkı yapılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rüyâlar, Hvâb-nâme, Vâkı’a-nâme, Ta’bîr-nâme, Nebîh Efendi

Kaynakça

• Çelebi, İlyas (2008), “Rüya”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C.35, s.306-310., TDV Yayınları, İstanbul.
• Devellioğlu, Ferit (2013), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Felek, Özgen (2014), Kitâbü’l-Menâmât Sultan III. Murad’ın Rüya Mektupları, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Gökyay, Orhan Şaik- Coşkun, Vildan S. (2010), “Ta’bîrnâme”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C.39, s. 331-333, TDV Yayınları, İstanbul.
• Günay, Umay (2008), Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Gündüz, Erol (2009), “Divan ve Halk Edebiyatı Sanatçılarına İlham Kaynağı Olan Rüya”, Selçuk Üniveristesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 22, s.187-202, Konya.
• Hakverdioğlu, Metin (2017), “Fâiz Efendi ve Şâkir Bey Mecmuasından Lâle Devri Harpleri ve Sulhları (Ebcedli Tarih Manzumeleri)”, Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 9, s. 73-101, Amasya.
• Haşmet, (1994), Haşmet Külliyâtı, Haz. Mehmet Arslan-İ. Hakkı Aksoyak, Dilek Matbaacılık, Sivas.
• Kaya, İ. Güven (2004), “Taşlıcalı Yahya Bey’in Şiirlerinde Rüya ve Rüya Tabirleri”, İlmî Araştırmalar Dergisi, Gökkubbe, S. 18, s. 61-70., İstanbul.
• Kut, Günay (1989), Orhan Şaik Gökyay Hayatı ve Eserleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.