Çeviri Sınavlarında Puanlama: Basit Metinler Örneğinde Dil Odaklı Değerlendirme

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 4, 365 - 379, 30.12.2019

Rahman Akalın

https://doi.org/10.29228/ijlet.37825

Öz

Çeviri, üzerine kuramsal olarak yazılıp çizilenlerin ötesinde bir uygulama sahasıdır. Söz konusu eğitim olunca bu uygulamanın
sonuçlarının değerlendirilmesi gerekir. Doğru değerlendirme, bilen ile bilmeyeni, yapabilen ile yapamayanı olabildiğince hassas
biçimde ayırmayı gerektirmektedir. Bu ayrıma zemin teşkil eden temel ölçüt ve gerekçeler ne kadar sağlam ve makul ise o kadar
yeterli bir hesap verebilirlikten bahsedilebilir. Diğer yandan değerlendirme ölçütü ve gerekçeleri ile ilgili işletilecek bir şeffaflık
eğitimde eşitlikçi bir tutumu ortaya koyacaktır. Ölçme ve değerlendirmenin araçlarından biri olarak ‘puanlama anahtarı’,
kurumlar açısından bir değer olarak hesap verebilirliğe gönderme yapmakta, değerlendirme ölçütleri ile sınav kâğıtlarının gereği
halinde öğrenenlerle paylaşılması ise bir değer olarak şeffaflığın işletilmesi anlamına gelmektedir. Bu değerler, günümüzde
kurumların bireylerle olan ilişkilerinde kalite konusuna dâhil ölçütlerden görülmektedir. Değerlendirilecek sınav çeviri sınavı
olduğunda, bugün ortak kabul gören değerlendirme ölçütlerinden bahsedilmesi pek mümkün görünmemektedir. Çeviri
olgusunun çok yönlü ve faktörlü doğası da bu standart eksikliğini gerek pekiştirmekte gerekse meşrulaştırmaktadır. Bu çalışmada
çeviri sınavlarında puanlama anahtarı olup olamayacağı sorusuna tartışma düzeyinde yanıt bulunmaya çalışılacaktır. Uygulama
düzeyinde ise çeviri sınavlarının dil odaklı değerlendirilmesinde temel teşkil edecek bir puanlama anahtarı tasarımı önerilecek,
öğrencilere verilmiş bir çeviri görevinden çeşitli örnekler, bu puanlama anahtarı ölçeğinde değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Çeviri sınavı, çeviri eğitimi, puanlama anahtarı, çeviri ürünleri, çeviriyi değerlendirme.

Scoring Translation Exams: Language-Based Evaluation in Simple Texts

Öz

Translation is a field of practice beyond theoretically written and discussed. When it comes to training, the results of this practice
should be evaluated. Accurate assessment requires the separation of people knowing or not and doing or not as precisely as
possible. The more robust and reasonable the basic criteria and grounds underlying this distinction, the more adequate
accountability can be mentioned. On the other hand, transparency regarding the evaluation criteria and reasons will show an
egalitarian attitude in education. As a tool of measurement and evaluation, the ‘grading key’ refers to accountability as a value
for institutions, and the sharing of assessment criteria and examination papers with learners as necessary means the conduct of
transparency as a value. These values are seen from the criteria included in quality affairs in the relations of institutions with
individuals. When the exam to be evaluated is a translation exam, it does not seem possible to mention the common accepted
evaluation criteria today. The multifaceted and factorial nature of the translation phenomenon reinforces and justifies this lack of
standards. In this study, it will be tried to find the answer to the question of whether there will be an grading key in translation
exams. At the practice level, a grading key design will be proposed as a basis for the language-based evaluation of translation
exams, and various examples of a translation task assigned to students will be evaluated on the scale of this grading key.

Anahtar Kelimeler

Translation exam, training on translation, grading key, translation products, evaluation of the translation.

Kaynakça

• Akalın R. ve Gündoğdu, M. (2010). Akademik Çeviri Eğitiminin Temel İlkeleri Üzerine Düşünceler: Uygulanan Ders İzlenceleri Bağlamında Hedefler ve Beklentiler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6: 1, 79-93.
• Akalın, R. (2016). Akademik Çeviri Eğitimi Açısından Çeviri Edinci Kavramı ve İçerimleri. İçinde: Diyalog. Interkulturelle Zeitschrift für Germanistik, 2016/2, 56-65.
• Akalın, R. (2019). Dil Edincini Ölçmeye Yönelik Bir Araç Olarak Çeviri. SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi. 6, 43, 269-280.
• Beaugrande, R. de ve Dressler (1981). Introduction to Text Linguistics. London: Longman. Durukan, E. (2017). Çeviri Eğitiminde Ölçme ve Değerlendirmenin Temeli Olarak Hedef Davranış Belirleme. SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi. 4, 12, 234-248.
• Eruz, S. (2003). Çeviriden Çeviribilime. İstanbul: Multilingual.
• Gerzymisch-Arbogast, H. (1997). Wissenschaftliche Grundlagen für die Evaluierung von Übersetzungsleistungen. İçinde: Eberhard Fleischmann, Wladimir Kutz ve Peter A. Schmitt (Yay.). Translationsdidaktik. Grundfragen der Übersetzungswissenschaft. Tübingen: Gunter Narr Verlag, 573-579.
• Holmes, J. (1988). Traslated! Papers on Literary Translation and Translation Studies, with an Introduction by Raymond van den Broeck. Amsterdam: Rodopi.