Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Edatlar için Çerçeve Program

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 3, 1 - 23, 30.09.2020

Halit Karatay , Seda Kaya

https://doi.org/10.29228/ijlet.43267

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde düzeylere göre öğretilmesi gereken edatları belirlemek ve
öğretimi için bir çerçeve program önermektir. Bu amaçla ders kitaplarındaki edatların sıklığı ve öğretim etkinlikleri düzeylere
göre incelenmiş ve edatların öğretilmesi için bir çerçeve program önerilmiştir. Ders kitaplarında belirlenen edatların TS
Corpus'taki sıklığı incelenmiş ve düzeylere göre öğretiminde tutarlılık ve doğruluk sağlamak için uzman görüşleri de alınmıştır.
Araştırmaya veri toplamak için dört yayınevinin ders kitaplarının içerik analizi yapılmış ve verilerin dağılımları yeterlik
düzeyleri dikkate alınarak hesaplanmıştır. Bunu, edatların öğretiminde kullanılan öğretim yöntem ve tekniklerinin incelenmesi
takip etmiştir. Ders kitaplarının içerik analizine göre, edatlar en fazla C1; en az A1 düzeyinde geçmektedir. Ders kitaplarında en
çok vasıta, sebep bildiren edatlar ve soru edatları kullanılmış; tahmin ve amaç bildiren edatlar ise en az kullanılmıştır. TS
Corpus'ta en sık kullanılan sebep bildiren edatlardır. Ders kitaplarında edatların öğretimi için 11 tekniğin kullanıldığı
belirlenmiştir. Edatların öğretiminde kullanılan en yaygın teknikler boşluk doldurma, cümle tamamlama, çoktan seçmeli ve
cümle kurmadır. En az kullanılan teknikler de eşleştirme, açık uçlu sorular, güdümlü yazma, kelimeler ile cümle kurma, kelime
havuzundan seçerek yazma, doğru kelimeyi seçme ve güdümlü (cümleden hareketle) konuşmadır

Anahtar Kelimeler

Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi (TYDÖ), edatlar, Türkçe öğretimi ders kitapları, derlem.

A Proposal for an Instructional Framework for Teaching Postpositions in Teaching Turkish as a Foreign Language

Öz

The aim of this research was to determine which postpositions should be taught at different levels of proficiency in teaching
Turkish as a foreign language and propose an instructional program for their teaching. To that end, the frequency of the
postpositions in the course books was analyzed in terms of proficiency levels and the types of teaching activities used for their
teaching were examined, and an instructional program for teaching postpositions was proposed. The frequency of the
postpositions was examined by using data from the TS Corpus and expert opinions were additionally obtained to ensure
consistency and accuracy in teaching them. For data collection, content analysis of the course books by four publishers was
conducted and the distributions of the data were calculated considering proficiency levels. This was followed by the examination
of the teaching strategies and techniques used in the teaching of postpositions. The frequency of occurrence of the postpositions
in the TS Corpus was determined subsequently. The analysis of the corpus data showed that postpositions occurred at the C1
level the most and at the A1 level the least. Course book examinations showed that postpositions used to express the instruments
used, cause and those that were used in questions were the most commonly used ones. Postpositions that are used to express
predictions and purpose were the least used ones. In the TS Corpus, the most commonly used postpositions were those that
express cause. It was determined that 11 techniques were used in the textbooks for the teaching of postpositions. The most
common techniques used in the teaching of postpositions were fill-in-the blanks, sentence completion, multiple choice and
sentence construction. The least used techniques were matching, open-ended questions, guided writing, making sentences using
cue words, word pools to make sentences, choosing the right word and guided speaking based on cue sentences.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a foreign language (TTFL), postpositions, course books, corpus.

Kaynakça

• Altuntaş, A., F. (2017). Türkiye Türkçesinde gibi edatıyla kurulan kalıp sözler deyimler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Atacık, D.,A. (2008). Türkiye Türkçesinde istem (valenz) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fatih Üniversitesi, İstanbul.
• Aydıner, M. (2014). Başkurt Türkçesinde edatlar (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Banguoğlu, T. (2004). Türkçenin grameri, Ankara: TDK Yayınları.
• Berber, M. (2017). Türkiye Türkçesindeki edatlar ile Kazak Türkçesindeki edatların karşılaştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Berkil, S., Ö. (2003). Türkmen Türkçesindeki edatlarla Türkiye Türkçesindeki edatların karşılaştırmalı incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli. TS Corpus, https://tscorpus.com/.