Edebî Roman Çevirisinden Hareketle Sözcelerde “Odaklama” Olgusunun İncelenmesi (Bir Durum Çalışması)
Öz
Bu çalışmanın konusu “Odaklama” olgusunun edebi bir metinde nasıl işlendiğinin Emile Zola’nın “Claude’un İtirafları”
romanından seçilen sözcelerden hareketle dilbilim çerçevesinde ve göstergebilimsel bir yaklaşımla incelenmesidir. Odaklama -
düşünce bağlamı daha geniş bir tabirle “dil – zihin” dikotomisi dolayısıyla, derin yapı - yüzey yapı ilişkisinin, bir anlamda yazarın
oluşturduğu söylemin sözcelerde nasıl odaklandığı araştırılacaktır. Araştırma bütünce temelli olduğundan, bu çalışmada seçilen
ve kullanılacak olan bütünce, 19. Yüzyıl Fransız Edebiyatının dünyaca ünlü klasik yazar Emile Zola’nın “La Confession de
Claude” (1865) adlı romanının Türkçe çevirisidir. Metnin derin okumasını yaptıktan sonra, romanda yazarın farklı söylemsel
odaklama yaptığı bölümlerden yaklaşık 50 sözcenin seçimi ve sınıflandırması yapılmıştır. Romanda söylemsel odaklamanın
sözcelerde oluşumu ve görünümü ile birlikte farklı odaklama göstergeleri ya da odaklayıcı göstergeler açıklanmaya çalışılacaktır.
Böylelikle metindeki örtük söylemler de derin yapı bağlamında değerlendirilmiş olacaktır. Yazarın romanda oluşturduğu söylemi
etkileyen unsurlar da göz önünde bulundurulacağı için toplumdilbilimsel bir bakış açısı da kaçınılmaz olacaktır. Çalışmanın
kuramsal ve yöntemsel çerçevesini Genel Dilbilimin kurucusu F. de Saussure temel olmak üzere (Jakobson, Benveniste), Söylem
Dilbilimi Kuramında kullanılan sözce ve söylem çözümlemesi yöntemi oluşturacaktır. Araştırmanın temel amacı romandan seçilen
sözcelerde bir dilsel olgu olarak odaklamanın nasıl gerçekleştiğini ve çokdisiplinli pragmatik bir yaklaşımla açıklamaktır.
Kaynakça
- Bahtin, M. (2016). Söylem Türleri ve Başka Yazılar. İstanbul: Metis Yayınları.
- Benveniste, E. (1966). Problèmes de Linguistique Générale 1-2. Paris: Gallimard.
- Erden, A. (1998). Kısa Öykü ve Dilbilimsel Eleştiri. Ankara: Gündoğan Yayınları.
- Jakobson, R. (1963). Essais de Linguistique Générale. Çev. N. Ruwet, Paris: Éditions de Minuit. Kıran Z. & Eziler Kıran A. (2018). Dilbilime Giriş. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Korkmaz, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
- Özünlü, Ü. (2016). Deyişbilimde Yazınsal Değerlerin Bulunması. XVI. Deyişbilim Sempozyumu (6-7 Ekim 2016), Bildiriler Kitabı.
Öz
This study seeks to investigate from a semiotic perspective how the subject of focalization is treated in a literary text. A linguistic
approach will be adopted to examine a number of utterances selected from Claude’s Confessions, by Emile Zola. The study also
deals with how the author’s discourse (idiolect) finds its reflection on the selected utterances, in terms of certain dichotomies,
such as language-mind, surface structure-deep structure. Since it is a corpus based study, the Turkish translation of Emile Zola’s
well known novel, La Confession de Claude (Claude's Confession) will be used. Having reviewed the text in details, as many as
50 utterances were selected from various parts of the text, where different types of discursive focalization can be found. Distinctive
signs of focalization and how discursive focalization is constituted will be explored. Thus, the implicit discourses in the text will
be redefined within the context of deep structure. It is essential that a sociolinguistic perspective should be adopted, as distinct
features influencing the author’s discourse will be taken into account. The theoretical framework of the study is fundamentally
based on the theory of discourse linguistics, to the development of which Ferdinand de Saussure (Jakobson, Benveniste), the
founder of modern linguistics, made great contributions.
Anahtar Kelimeler
: Discourse focalisation linguistics pragmatics sign utterance.
Kaynakça
- Bahtin, M. (2016). Söylem Türleri ve Başka Yazılar. İstanbul: Metis Yayınları.
- Benveniste, E. (1966). Problèmes de Linguistique Générale 1-2. Paris: Gallimard.
- Erden, A. (1998). Kısa Öykü ve Dilbilimsel Eleştiri. Ankara: Gündoğan Yayınları.
- Jakobson, R. (1963). Essais de Linguistique Générale. Çev. N. Ruwet, Paris: Éditions de Minuit. Kıran Z. & Eziler Kıran A. (2018). Dilbilime Giriş. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Korkmaz, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
- Özünlü, Ü. (2016). Deyişbilimde Yazınsal Değerlerin Bulunması. XVI. Deyişbilim Sempozyumu (6-7 Ekim 2016), Bildiriler Kitabı.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türk Dili ve Edebiyatı (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 8 Sayı: 4 |
