The Use of Traditional Turkish Theatre and Drama in Turkish Education

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 4, 89 - 106, 30.12.2024

Rahman Kalyoncu

https://doi.org/10.71084/ijlet.1534763

Öz

In this study, which is structured by content analysis, one of the qualitative research methods, it is aimed to determine to what extent drama activities and traditional Turkish theater, which offer valuable opportunities for Turkish education, are used in the Turkish education process. For this purpose, the 2019 Turkish Teaching Program, all secondary school Turkish textbooks prepared in line with the 2019 Turkish Teaching Program and currently in use, and the 2024 Turkish Teaching Program were accepted as data sources and examined. As a result of the examinations, it was determined that drama and traditional Turkish theater were not sufficiently and qualitatively utilized in the 2019 program and in a large part of the textbooks prepared in accordance with the program, there was no consistency or gradualism in terms of drama activities in the textbooks, there was only one activity in all textbooks in which drama and traditional Turkish theater were associated, so the strong relationship between drama and traditional Turkish theater was not utilized, and almost all of the texts for traditional Turkish theater in the textbooks were free reading texts related to the Karagöz. On the other hand, it was concluded that the 2024 program differed from the 2019 program in terms of drama and traditional Turkish theater and had a more qualified attitude. Based on the results, the relationship and opportunities between Turkish education, drama activities and national culture were tried to be explained, it was emphasized that these elements can be used together in a functional way and suggestions were made to textbook writers and educators.

Anahtar Kelimeler

Turkish Education, Drama, Traditional Turkish Theatre, Investigation

Geleneksel Türk Tiyatrosu ve Dramanın Türkçe Eğitiminde Kullanımı

Öz

Nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi ile yapılandırılmış bu çalışmada Türkçe eğitimi için değerli fırsatlar sunan drama etkinlikleri ve geleneksel Türk tiyatrosundan Türkçe eğitimi sürecinde ne ölçüde yararlanıldığının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 2019 Türkçe Öğretim Programı, 2019 Türkçe Öğretim Programı doğrultusunda hazırlanmış ve hâlihazırda kullanımda olan tüm ortaokul Türkçe ders kitapları ve 2024 Türkçe Öğretim Programı veri kaynağı olarak kabul edilmiş ve incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda 2019 programında ve programa bağlı olarak hazırlanmış ders kitaplarının çok büyük bir bölümünde dramadan ve geleneksel Türk tiyatrosundan yeteri kadar ve nitelikli bir şekilde yararlanılmadığı, ders kitaplarında drama etkinlikleri açısından bir tutarlılık ya da aşamalılık olmadığı, tüm ders kitapları içerisinde drama ile geleneksel Türk tiyatrosunun ilişkilendirildiği yalnızca bir etkinlik olduğu, dolayısıyla drama ile geleneksel Türk tiyatrosu arasındaki güçlü ilişkiden yararlanılmadığı, ders kitaplarında geleneksel Türk tiyatrosuna yönelik metinlerin neredeyse tamamının Karagöz oyunu ile alakalı serbest okuma metni olduğu tespit edilmiştir. Diğer yandan 2024 programının drama ve geleneksel Türk tiyatrosu açısından 2019 programından farklılaştığı ve daha nitelikli bir tutuma sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ulaşılan sonuçlardan hareketle Türkçe eğitimi, drama etkinlikleri ve millî kültür arasındaki ilişki ve fırsatlar açıklanmaya çalışılmış, bu unsurların işlevsel bir şekilde bir arada kullanılabileceği vurgulanmış, ders kitabı yazarlarına ve eğiticilere önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Eğitimi, Drama, Geleneksel Türk Tiyatrosu, İnceleme

Kaynakça

• Adıgüzel, H. Ö. (2007). Dramada temel kavramlar. A. Öztürk. (Ed). İlköğretimde drama içinde (s. 1-18). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• And, M. (1969). Geleneksel Türk tiyatrosu (kukla-karagöz-ortaoyunu). Bilgi Yayınevi.
• And, M. (1985). Geleneksel Türk tiyatrosu-köylü ve halk tiyatrosu gelenekleri. İnkılap Kitabevi.
• And, M. (2012). Oyun ve bügü -Türk kültüründe oyun kavramı-. Yapı Kredi Yayınları.
• Artun, E. (2004). Tarihsel süreçte değişen geleneksel tiyatromuz, https://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/erman_artun_tarihsel_surec_geleneksel_tiyatro.pdf (Erişim Tarihi: 15.05.2024).
• Aykaç, M. (2009). Türkçe ders kitaplarında önerilen yaratıcı drama etkinliklerinin uygulanabilirliği. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(8), 19-34.
• Aykaç, M., & Aykaç, N. (2019). Yaratıcı drama temelli etkinliklerin kültürlerarası duyarlılık ve göçmen algısı üzerine etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 14(1), 73-98.
• Aytaş, G., & Özcan, Ş. (2019). Türkçe eğitimi konularını temel alan drama çalışmalarına yönelik bir inceleme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(1), 235-255. Doi: https://doi.org/10.16916/aded.461401
• Aytaş, G., & Uysal, B. (2016). Tiyatro ve drama uygulamaları dersi kapsamında sergilenen oyunlara dair tematik bir değerlendirme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(4), 530-544. Doi: https://doi.org/10.16916/aded.39780
• Bağcı, H., & Ünal, Y. (2013). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 12-28.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Çetin, U. (2020). Modern doğaçlama tiyatro ve modern doğaçlama tiyatro ile geleneksel Türk tiyatrosu arasındaki benzerlikler [Yayımlamamış Yüksek Lisans Tezi]. Haliç Üniversitesi.
• Daştan, N. (2018). Dramatik bir gösterim türü olarak Türk kukla tiyatrosu [Yayımlanmış Doktora Tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Düzgün, D. (2014). Türkiye’de geleneksel tiyatro çalışmaları. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 52, 143-158.
• Erdal, N. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7 ders kitabı. Dörtel Yayıncılık.
• Ertürk, N., Keleş, S., & Külünk, D. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6 ders kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Eselioğlu, H., Set, S., & Yücel, A. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Garcia, E. K. (2014). The diffusion of a teaching practice: how secondary teachers describe adopting process drama to teach reading comprehension [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Capella Üniversitesi.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B., & Tağşın, S. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma. Seçkin Yayıncılık.
• Gümüştepe, P. N. (2023). Mizah teorileri bağlamında geleneksel Türk tiyatrosu [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Gün, M., & Tüzmen, E. (2021). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında geleneksel Türk tiyatrosunun kullanımı. Çukurova Araştırmaları, 7(3), 454-469.
• Güneş, F. (2022). Ders kitaplarının özellikleri ve incelenmesi. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Derneği Yayınları.
• Kara, Ö. T. (2014). Türkçe eğitiminde drama yönteminin kullanılması üzerine bir kaynakça denemesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 3, 177-199.
• Karacabey, S. (1995). Gelenekselden Batı’ya Türk tiyatrosu. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 12(12), 1-10.
• Kaya Güler, İ. (2008). İlköğretim dördüncü sınıf Türkçe dersinde yaratıcı drama yönteminin etkililiği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Kır, T., Kırman, E., & Yağız, S. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe ders kitabı 7. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Köseoğlu, İ. (2006). Coğrafya öğretiminde problem çözme stratejisi olarak dramatizasyonun kullanılması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• MEB, (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Millî Eğitim Basımevi.
• MEB, (2024). Ortaokul Türkçe dersi öğretim programı.
• Nutku, Ö. (1997). Meddahlık ve meddah hikâyeleri. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Nutku, Ö. (2002). Sahne bilgisi. Kabalcı Yayınevi.
• Özbay, M. (2003). Öğretmen görüşlerine göre Ankara merkez ilköğretim okullarında Türkçe öğretimi. Gölge Ofset Matbaacılık.
• Özcan, Ş. & Uysal, B. (2020). Yenilenen ilköğretim programları ekseninde yaratıcı drama. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(109), 222-232. Doi: 10.29228/ASOS.45813
• Özcan, Ş. (2013). Yaratıcı dramanın anlayarak anlatma becerilerinin geliştirilmesine etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Özcan, Ş. (2019). Okuma ve yazma eğitiminde yaratıcı drama [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi. Özdemir, A. (2017). Ferhan Şensoy’un Ferhangi Şeyler adlı oyununda geleneksel Türk tiyatrosunun izleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kadir Has Üniversitesi.
• Saadatı, A. & Aras, P. (2017). Geleneksel Türk tiyatrosu ve genel özellikleri. Researcher Social Science Studies, 5(4), 11-20.
• Saygı, S. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8. sınıf ders kitabı. Ferman Yayıncılık.
• Sevim, B. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 5. sınıf ders kitabı. Koza Yayın.
• Şeren, N. (2021). Üniversiteye yeni başlayan sınıf öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcı drama ile uygulanan oryantasyon programı hakkındaki görüşleri. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3(5), 239-256.
• Şimşek, T., & Topal, Y. (2006). Türkçe öğretiminde drama ve özgün uygulama örnekleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 277-297.
• Tunç, N., & Akın, E.(2021). 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında drama tekniklerinin kullanımına yönelik bir inceleme. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(7), 64-80. Doi: https://doi.org/10.53586/susbid.930050
• Tuzcu, K., & Hızarcı, E. (2023). 5. sınıf Türkçe ders kitaplarında drama tekniklerine yer verilmesi ve bu tekniklerin kullanılmasına yönelik bir inceleme. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(2), 182-195. Doi: https://doi.org/10.53586/susbid.1356775
• Uçar, Y., & Kara, Ö. T. (2023). Adana il merkezindeki Türkçe öğretmenlerinin drama teknikleri üzerine görüşleri. Journal of History School, 65, 1807-1834. Doi: 10.29228/joh.71494
• Usta, M. (2000). Modernlik ve modernleşme ekseninde geleneksel Türk tiyatrosu [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Ünlü, A. (2006). Türk Tiyatrosunun antropolojisi. Aşina kitaplar.
• Ünlü, A. (2007). Şiddete gülmek: Geleneksel Türk tiyatrosunda şiddet ve mizah. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 24, 1300-1523.
• Yavuz, D., & Kahraman, G. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6 ders kitabı. Anka Kuşu Yayınevi.
• Yenen Avcı, Y.(2015). Türkçe ders kitaplarında drama etkinlikleri. Yaratıcı Drama Dergisi, 10(2), 201-210. Doi: 10.21612/yader.2015.017
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.