Kelime Öğretimi Çalışmalarının Sınırlarının Keşfi: Bir Bibliyometrik Analiz Çalışması

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 3, 335 - 353, 30.09.2025

Muhammet Yıldırım

https://doi.org/10.71084/ijlet.1703776

Öz

Bu araştırmanın amacı, kelime öğretimi alanındaki bilimsel eğilimleri, etkili araştırmacıları, kullanılan kavramsal çerçeveleri ve literatürdeki boşlukları bibliyometrik analiz yöntemiyle belirlemektir. Çalışmanın veri seti, Web of Science veri tabanında 1980–2025 yılları arasında “vocabulary teaching” anahtar sözcüğü ile yayımlanan 332 makaleden oluşmaktadır. Veriler, VOSviewer yazılımı aracılığıyla yıllara göre yayın dağılımı, ülkelere göre üretkenlik, yazar atıfları ve anahtar kelime kümeleri açısından analiz edilmiştir. Bulgular, kelime öğretimi ile ilgili yayınların özellikle 2009 yılından itibaren ciddi bir artış gösterdiğini ortaya koymuştur. Çin, ABD ve Türkiye en fazla yayın üreten ülkeler arasında yer alırken, Norbert Schmitt en çok atıf alan araştırmacı olduğu görülmüştür. Anahtar kelime analizinde “Vocabulary Teaching” ve “Vocabulary Knowledge” anahtar kelimeleri öne çıkarken, yapay zekâ, oyunlaştırma ve nörobilim gibi çağdaş temalara işaret eden anahtar kelimelerin literatürde yeterince yer bulmadığı saptanmıştır. Bu çalışma, kelime öğretimi alanında disiplinlerarası iş birliklerinin artırılması, dijital teknolojilerle desteklenmiş uygulamaların geliştirilmesi ve alternatif kuramsal yaklaşımların literatüre kazandırılması gerektiğine dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi , Kelime öğretimi , Kelime öğrenimi , Bibliyometrik analiz

Exploring the Boundaries of Vocabulary Teaching Research: A Bibliometric Analysis Study

Öz

This study investigates the general trends, scholarly impact, and future research opportunities in the field of vocabulary teaching through bibliometric analysis. A total of 332 articles published between 1980 and 2025 were retrieved from the Web of Science database using the keyword "vocabulary teaching." The data were analyzed using VOSviewer to visualize publication trends, prolific countries and authors, keyword clusters, and citation networks. The findings reveal a significant increase in publications after 2009, with China, the United States, and Turkey emerging as the most productive countries. Norbert Schmitt was identified as the most cited author, while “Vocabulary Teaching” and “Vocabulary Knowledge” were among the most frequently used keywords. Emerging topics such as artificial intelligence, gamification, and neuroscience appeared infrequently, highlighting the need for innovation. The study underscores the importance of fostering interdisciplinary collaboration and integrating digital tools into vocabulary teaching. These insights aim to guide future research and pedagogical design in language education.

Anahtar Kelimeler

Turkish Language Education , Vocabulary Teaching , Vocabulary Learning , Bibliometric Analys

Kaynakça

• Arslan, E. (2022). Sosyal bilim araştırmalarında vosviewer ile bibliyometrik haritalama ve örnek bir uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 33-56. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227291
• Aru, S. A., ve Ertem, İ. S. (2014). Türkçe ders kitaplarında kelime hazinesini geliştirmeye yönelik planlamanın incelenmesi. Turkish Studies (elektronik), 9(3), 675-694.
• Aslan, M., ve Tütüniş, B. (2022). Mobil cihazlar ve uygulamalarla kelime gelişimi. Pearson Journal, 7(20), 18-30.
• Avcı, M., ve Kurudayıoğlu, M. (2022). Türkçede iki dillilik çalışmalarının bibliyometrik analizi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(1), 252-265.
• Aykaç, N. (2024). Kelime hazinesi, önemi ve 2015 Türkçe dersi programında kelime hazinesinin yeri. The Journal of Academic Social Science, 34(34), 519-527.
• Bitir, E. D. T. (2018). Bulmaca tekniği ile kelime öğretimi. Journal of Anatolian Cultural Research, 2(2), 14-40.
• Bitir, T. (2017). Bağlam temelli kelime öğretim yönteminin kelime kazanımına katkısı. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Çiçek, S., ve Dilekçi, A. (2022). Kelime öğretimi yöntem ve teknikleri. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (26), 284-299. DOI: 10.29000/rumelide.1073911.
• Çoban, İ., ve Polatcan, F. (2020). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki bulmaca etkinliklerinin eş anlamlı kelime öğretimi açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(3), 1151-1166.
• Dereli, A. (2024). Vosviewer i̇le bi̇bli̇yometri̇k analiz. Communicata, (28), 1-7 https://doi.org/10.32952/communicata.1517725
• Dirik, D., Eryılmaz, İ., ve Erhan, T. (2023). Post-truth kavramı üzerine yapılan çalışmaların vosviewer ile bibliyometrik analizi. Sosyal Mucit Academic Review, 4(2), 164-188.
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N., ve Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133, 285-296.
• Ellegaard, O., ve Wallin, J. A. (2015). The bibliometric analysis of scholarly production: How great is the impact?. Scientometrics, 105, 1809-1831.
• Ertik, T., ve Alver, M. (2023). Kelime öğretimi üzerine yapılmış bilimsel çalışmaların incelenmesi. Asya Studies, 7(25), 59-70.
• Göçer, A., ve Kılıç, B. S. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında kelime öğretimi üzerine öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(31), 1-20.
• Güney, N., ve Aytan, T. (2024). Aktif kelime hazinesini geliştirmeye yönelik bir etkinlik önerisi: Tabu. The Journal of Academic Social Science, (5), 617-628.
• İlter, İ. (2014). Kelime öğretiminde grafik düzenleyicileri (frayer modeli örneği). Electronic Turkish Studies, 9(3), 755-771.
• İri, R., ve Ünal, E. (2024). Bibliometric analysis bibliometric analysis of research (1980-2023). Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (2), 386-403 https://doi.org/10.31592/aeusbed.1446738
• Kansızoğlu, H. B. (2017). Kelime öğretim yöntemlerinin kelime hazinesinin gelişimindeki etkisinin karşılaştırılması: meta analitik bir değerlendirme. International Online Journal of Educational Sciences, 9(3), 821-841.
• Kansızoğlu, N., ve Bekiroğlu, N. (2023). Kelime öğretimi alanında yapılan lisansüstü tezlere ilişkin bir meta-sentez çalışması. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (Özel Sayı 1 (Cumhuriyetin 100. Yılına)), 932-983.
• Karadüz, A., ve Yıldırım, İ. (2011). Kelime hazinesinin geliştirilmesinde öğretmenlerin görüş ve uygulamaları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 961-984.
• Karagöl, E., ve Tarakçı, R. (2019). Söz varlığı öğretimi açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Milli Eğitim Dergisi, 48(222), 149-171.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi (19. Baskı). Nobel Yayıncılık.
• Karatay, H. (2007). Kelime öğretimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 141-153.
• Karayazı, N., ve Karakuş, N. (2018). Kelime öğretimi açısından bilmecelerin yeri: küçükler gazetesi örneği. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 11(24), 108-123.
• Keser, H., ve Özdemir, O. (2018). İşitme yetersizliği olan öğrencilerin eğitimlerinde bilgisayar destekli kelime öğretim materyali kullanımının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(1), 29-53.
• Kultaş, E. ve Ulusoy, M. (2022). Kelime oyunlarının ilkokul 4. sınıf öğrenci̇lerinin kelime hazineleri üzerindeki etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21(81), 430-441. https://doi.org/10.17755/esosder.1000691
• Lund, E. M., Solis, M., ve Scudder, A. (2023). What’s up with words? A systematic review of designs, strategies, and theoretical models for vocabulary interventions in K–12 literacy journals (2017–2021). Reading Psychology, 44(8), 747–778. https://doi.org/10.1080/02702711.2023.2253249
• Lyu, P., Liu, X., ve Yao, T. (2023). A bibliometric analysis of literature on bibliometrics in recent half-century. Journal of Information Science.https://doi.org/10.1177/01655515231191233
• Meara, P. (2012). The bibliometrics of vocabulary acquisition: An exploratory study. RELC Journal, 43(1), 7-22. Memiş, M. R. (2019). Kelime öğretim stratejileri ölçeği: geliştirme, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 14(4), 2579-2593.
• Merigó, J. M., ve Yang, J.-B. (2017). A bibliometric analysis of operations research and management science. Omega-International Journal of Management Science, 73(1), 37–48. https://doi.org/10.1016/J.OMEGA.2016.12.004 Mokhnacheva, Y. V., ve Tsvetkova, V. A. (2020). Development of bibliometrics as a scientific field. Scientific and Technical Information Processing, 47, 158-163.
• Molinié, A., ve Bodenhausen, G. (2010). Bibliometrics as Weapons of Mass Citation La bibliométrie comme arme de citation massive. Chimia, 64(1-2), 78-89.
• Murnaka, N. (2021). Educational technology research trends: a bibliometrics analysis and visualization. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (Turcomat), 12(6), 2695-2701. https://doi.org/10.17762/turcomat.v12i6.5770
• Okur, A., ve Dağtaş, A. (2014). Ortaokula yönelik kelime öğretimi çalışmaları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(4), 66-84.
• Olpak, Y. Z., ve Arican, M. (2021). Turkish-addressed social sciences citation index articles: What does the big picture tell us?. International Journal of Educational Research Open, 2, 100039. https://doi.org/10.1016/j.ijedro.2021.100039
• Onan, B. (2016). Söz varlığı terminolojisi üzerine bir analiz çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 45(210), 11-29.
• Ömeroğlu, A. F., ve Hakkoymaz, S. (2022). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin söz varlığı öğretiminde kullanılan yöntem ve teknikler açısından değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(2), 347-362.
• Öztürk, E., ve Tanrıverdi, T. (2019). Öğrencilerin kelime hazinelerinin geliştirilmesinde iş birlikli öğrenme yönteminin yeri. Journal of Social Sciences And Education, 2(1), 93-120.
• Panmei, B., ve Waluyo, B. (2022). The pedagogical use of gamification in English vocabulary training and learning in higher education. Education Sciences, 13(1), 24.
• Song, M., ve Chen, L. (2017). A review on english vocabulary acquisition and teaching research in recent 30 years in china. Science Journal of Education, 5(4), 174-180. https://doi.org/10.11648/J.SJEDU.20170504.18
• Şimşek, Ş. (2020). Dizilerle kelime öğretimi Gülse Birsel’in Jet Sosyete dizisi örneği. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(1), 115-122.
• Şimşek, Ş., ve Demirel, İ. F. (2020). Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığı kazandırma/kelime öğretimi etkinliklerinin kullanılan yöntemler açısından incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(Ek), 317-330.
• Tağa, T. (2016). Kelime öğretiminde hedef kelimelerin belirlenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 45(210), 163-177.
• Uysal, P. K. (2021). Akıcı okuma, okuduğunu anlama ve kelime hazinesinin geliştirilmesinde kullanılan bir yöntem: Okuma tiyatrosu. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(1), 76-93.
• Yılmaz, T., ve Doğan, Y. (2014). 7. Sınıf öğrencilerinin anlamını bilmedikleri kelimeler ve Türkçe ders kitaplarındaki kelime çalışmaları bağlamında kelime öğretimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 279-295
• Yang, Y. (2025). AI-supported L2 vocabulary acquisition–a systematic review from 2015 to 2023. Education and Information Technologies, 30, 17995-18029.