GELENEĞİN MERCEĞİNDEN 21’İNCİ YÜZYIL GERÇEĞİNE SİYASİ LİDER DANIŞMANLIĞI

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 3, 186 - 206, 22.12.2019

Menderes Alpkutlu

Öz

Liderler; zamanın ruhu, yönetilen kümenin niceliği ve takipçilerinin niteliği oranınca kalifiyeli çalışma ekibine ihtiyaç duymuş ve onu oluşturmuşlardır. Bu bağlamda, liderlerin hatalarını ve eksikliklerini gören, gideren ve kritik anlarda ona yoldaşlık ve sırdaşlık yapan yardımcılara ise danışman denmiştir. Bu dolayımda çok sayıda lider biyografisi yanılgı ve pişmanlıklarla sonuçlanmışken, az sayıda lider öyküsü ise lider-danışman senkronizasyonunu resmeden olay, olgu ve anekdotlardan oluşmuştur. Bu noktadan esinlenen bu makale de “bir liderin performansı, iktidarının ritmi ve o liderin tarihte hangi kategoride anılacağı, danışmanları ile dayanıştıklarına dönük doğru tercihle ilişkilidir” hipotezi irdelenmektedir. Bu özde bir argüman ve ilişkili sorular üzerinden gelişen çalışma; analiz, gözlem ve tümdengelim yaklaşımı içeren bir yöntemle şekillenmiştir. Diğer yandan, metnin amacıyla ilişkili tali hedefler dizgesinde ise Türkiye özelinde yeni bir pencere açılmaktadır. Böylece, Türk-İslâm tarihi ağırlıklı çeşitli siyasetname örneklerinden damıtılan yeni bir danışmanlık okuması denenmektedir. Son olarak, bu metinde, siyasi bir liderin sonu ve tarihteki konumu, danıştıkları ile dayanıştıklarının isabetli seçimi ve doğru zamanda değişimine bağlıdır tezi tartışılarak temellendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Lider, danışman, devlet, siyaset, yönetici

Kaynakça

• Ağaoğulları, M. A. vd. (2013). Sokrates’ten Jakobenlere batıda siyasal düşünceler, 4. Bakı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aksel, İ. (2008). Liderlik teorileri, Celalettin Serinkan (Ed.). Lider ve motivasyon: Geleneksel ve güncel yaklaşımlar, İstanbul: Nobel Yayınları.
• Alpkutlu, M. (2011). Güvenliğin sağlanmasında liderin rolü, Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Ankara: Polis Akademisi/Güvenlik Bilimleri Enstitüsü/GSY.
• Alpkutlu, M. (2019). Yeni düzen arayışında doğal liderler: Güvenlikleri ve güvendikleri, Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, C. 19, S. 1, ss. 41-58.
• Aristoteles, (1975). Politika, Mete Tuncay (Çeviren), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Armaoğlu, F. (1999). 19. yüzyıl siyasi tarihi (1789-1914), 2. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Aydın, M. A. (2019). Tarih söyleşileri, (YT: 04.03.2019), Coşkun Yılmaz (Sunucu), TRT2.
• Babaoğlu, C. ve Yıldız, M. (2015). Kamu politikası bakış açısından Selçuklu ve Osmanlı Devletlerinde hükümdar-danışman ilişkisi üzerine, Yasama Dergisi, S. 29, ss. 84-108.
• Bauman, Gerd, (2006). Çokkültürlülük bilmecesi: Ulusal, etnik ve dinsel kimlikleri yeniden düşünmek, Işıl Demirkıran (Çeviren), Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Berkes, N. (1973). Türkiye’de çağdaşlaşma, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Beydeba, (2009). Kelile ve Dimne, Abuzer Kalyon (Hazırlayan), 3. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Bora, T. ve Gültekingil M. (Ed.) (2009). Dönemler ve Zihniyetler, Modern Türkiye’de siyasi düşünce, C. 9, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Cem, İ. (2009). Türkiye’de geri kalmışlığın tarihi, 19. Baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Claude, J. (1974). Demokrasilerin intiharı: Eşitlik, kardeşlik, özgürlük, Mehmet A. Kayabal (Türkçesi), İstanbul: Milliyet Kültür Dizisi Yayınları.
• Çalışkan, E. N. (2011). Uluslararası yönetim stratejik bir yaklaşım, İstanbul: Beta Basım ve Yayım.
• Çolak, Y. (2010). Türkiye’de devletin kimlik krizi ve çeşitlilik, Ankara: Kadim Yayınları.
• Defterdar Sarı Mehmet Paşa (2014). Defterdar Sarı Mehmet Paşa: Devlet adamlarına nasihatler (Nasâyihü’lVüzerâ), Yaşar Aydemir ve Güray Kırpık (Y. Hazırlayan), İstanbul: Hece Yayınları.
• Ebu Necîb Sühreverdi, (2008).Yönetenlerin yönetimi, Çığır Doğu Zorlu (Editör), İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayınları.
• Eraslan, L. (2004). Liderlikte post-modern bir paradigma: Dönüşümcü liderlik, Journal of Human Sciences, Vol. 1, No 1, pp. 1-32.
• Erasmus, D. (2018). Deliliğe övgü, Vildan Kamer (Türkçesi), İzmir: Cem Yayınevi.
• Erçetin, Ş. (2000). Lider sarmalında vizyon, 2. Basım, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ergin, M. (2013). Orhun Abideleri, 47. Baskı, Ankara: Boğzaiçi Yayınları.
• Fârâbi, (2011). İdeal devlet: El-Medinetü’l Fâzıla, 3. Baskı, Ahmet Arslan (Çeviren), İstanbul: Divan Kitap.
• Gazâlî, (2008). İmam-ı Gazâlî’den yönetim sırları, İbrahim Doğu (Çeviren), İstanbul: Çelik Yayınevi.
• Gazâlî, (2017). Yöneticilere tavsiyeler, 4. Baskı, Osman Arpaçukuru (Çeviren), İstanbul: İlke Yayınları.
• Giddens, A, (2014). Modernite ve bireysel-kimlik: Geç modern çağda benlik ve toplum, 2. Baskı, Ümit Tatlıcan (Çeviren), İstanbul: Say Yayınları.
• Gramsci, A. (2013). Modern hükümdar, Hasan Erdem (Çeviren), İstanbul: Ayna Yayıncılık.
• Güç, A. (2001). Konfüçyüs ve Konfüçyüsçülük, Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.10:2, ss. 43-65.
• Gülalp, H. (2007). Milliyete karşı vatandaşlık, vatandaşlık ve etnik çatışma: Ulus-Devletin sorgulanması, Ebru Kılıç (Çeviren), Haldun Gülalp (Y. Hazırlayan), İstanbul: Metis Yayınları.
• Günaydın, H. (2016). Mete Han ve devlet yönetimi: Liderlik sırları, İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayınları.
• Habermas, J. (2012). Öteki olmak, ötekiyle yaşamak: Siyaset kuramı yazıları, 6. Baskı, İlknur Aka (Çeviren), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Hall, J. A. ve Ikenberry, J. (2000). Devlet, yeşeren olgu Alibeygil ve Murat Şipal (Çeviren), Ankara: Doruk Yayınları.
• Harari, Y. N. (2018). 21. yüzyıl için 21 ders, Selin Siral, (Türkçesi), İstanbul: Kolektif Kitap.
• Harvey, D. (2012). Postmodernliğin durumu, 6. Basım, Sungur Savran (Çeviren), İstanbul: Metis Yayınları.
• Held, D. ve Archibugi, D. (Ed.). (2000). Kozmopolit demokrasi, Neşe Nur Domaniç (Çeviren), İstanbul: Ütopya Kitabevi.
• Heper, M. (2006). Türkiye’de devlet geleneği, 2. Baskı, İstanbul: Doğubatı Yayınları.
• http://www.tdk.gov.tr (2019). Güncel Türkçe sözlük, http://www.tdk.gov.tr/index. php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c61af87b7aa95.13230209 (ET: 11.02.2019)
• Huntington, S. P. (2011). Medeniyetler çatışması ve dünya düzeninin yeniden kurulması, Mehmet Turhan ve Y. Z. Cem Soydemir (Çevirenler), İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• Işık, M. F. (2015). İbn-i, Rüşt’ün siyaset felsefesi ışığında erdemliler toplumunun analizi, Türk-İslam Siyasi Düşüncesi Kongresi: Aksaray Üniversitesi ve EKSEN Himayesinde, Bildiriler Kitabı (Organizasyon Tarihi: 8-10 Ekim 2015) ss. 281-288.
• İbn-i Haldun, (2010). Medeniyetlerin doğası: Mukaddime, İstanbul: Frida Yayınları.
• İbnu’l Mukaffa, (2004). İslâm siyaset üslubu, Vecdi Akyüz (Türkçesi), İstanbul: Derğah Yayınları.
• Jean Jaqués Rousseau, (2008). Toplum sözleşmesi, Ali Alper (Türkçesi), İstanbul: Roman Oda Yayınları.
• Karasu, E. (2009). Danışman ve danışmanlık, İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Karpat, K. (2012). Osmanlı modernleşmesi, 2. Baskı, Ş. Akile Zorlu Durukan ve Kaan Durukan (Çeviren), İstanbul: İmge Kitabevi.
• Kınalızâde Ali Çelebi, (2012). Ahlâk-ı Alâ’î, Mustafa Koç (Hazırlayan), 2. Baskı, İstanbul: Klasik Yayınları.
• Koçak, C. (2016). Darbeler tarihi, 2. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Koçi Bey, (2008). Koçi Bey risaleleri, Seda Çakmakcıoğlu (Y. Hazırlayan), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Koloğlu, O. (2019). Türk kahvesi, Ayşe Böhürler (Yapımcı), Tvnet (YT: 17.02.1019: 11.10-13:45).
• Konfüçyus, (2010). Konuşmalar, Sehergül Kutlu (Çeviren), Ankara: Alter Yayınları.
• Küçükali, R. (2011). Yönetim felsefesi, Ankara: Nobel Yayın-Dağıtım.
• Laozi, (2018). Yol ve erdem, Doğukan Bal (Çeviren), İstanbul: Maya Kitap.
• Luecke, R. (2015). Strateji, Turan Parlak (Çeviren), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Machiavelli, (2006). Hükümdar, 1, Baskı, Gaye Demircioğlu ve Ayşe Çavdar (Çeviren), İstanbul: Derğah Yayınları.
• Mardin, Ş. (2008). Türkiye’de toplum ve siyaset: Makaleler 1, Tuncay Önder ve Mümtaz’er Türköne (Derleyenler), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mâverdî, (2003). Yönetimin esasları, Mehmet Ali Kara (Çeviren), İstanbul: İlke Yayıncılık.
• Niccolo Machiavelli, (2008). Siyaset üzerine konuşmalar, Hakan Zengin (Türkçesi), İstanbul: Derğah Yayınları.
• Niyazi, M. (2007). Türk Devlet felsefesi, 6 Baskı, Ankara: Ötüken Yayınları.
• Nizamülmülk, (2006). Siyasetnâme, Nurettin Bayburtlugil (Türkçesi), İstanbul: Derğah Yayınları.
• Ortaylı, İ. ve Akyol, T. (2007). Osmanlı mirasından Cumhuriyet Türkiye’sine: İlber Ortaylı ile konuşmalar, Taha Akyol (Editör), 7. Baskı, İstanbul: Ufuk Kitap.
• Öğün, S. S. (2019). Sosyoloji öğrenmek…, (YT: 07.02.2019), https:// www.yenisafaj.com/yazarlar/ suleymanseyfiogun/sosyoloji-ögrenmek-2049207, (ET: 07.02.2019).
• Öztürk, Ü. (2009). Performans yönetimi, İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• Parekh, B. (2002), Çokkültürlülüğü yeniden düşünmek: Kültürel çeşitlilik ve siyasi teori, Bilge Tanrıseven (Çeviren), Ankara: Phoenix Yayınları.
• Platon, (2008). Devlet, Erhan Bayram (Türkçesi), İstanbul: Metropol Yayınları.
• Polat, C. (2015). Siyasal pazarlama ve iletişim, İstanbul: Nobel Yayınları.
• Sander, O. (2006). Siyasi tarih: İlkçağlardan 1918’e, Melek Fırat vd. (Yayıma Hazırlayanalar), 15. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi.
• Sarıbay, A. Y. ve Öğün, S. S. (1998). Bir politikbilim perspektifi, Bursa: ASA Yayınları.
• Sunay, C. (2007). Türk siyasetinden izdüşümler, Kocaeli: Plato Danışmanlık Yayıncılık.
• Süllü, Z. (2017). Siyasal iletişim açısından tarihi metinler olarak Selçuklu ve Osmanlı dönemi siyasetnâmeleri: Nizam’ül Mülk’ün Siyasetnâmesi ve Koçi Bey Risalesi bağlamında siyasal iletişimin tarihsel kökenleri, İNİF E- DERGİ, 2 (1), 47-62. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/inifedergi/issue/27641/317219.
• Şeyzeri, (2013). Yöneticinin nitelikleri, Osman Arpaçukuru (Çeviren), 3. Baskı, İstanbul: İlke Yayınları.
• Topçu, N. (2004). İradenin davası: Devlet ve demokrasi, Ezel Elverdi ve İsmail Kara (Yayına Hazırlayanlar), 2. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınevi.
• Ünal, M. (2012). 21’inci yüzyılda değişim, yönetim ve liderlik, İstanbul: Beta Yayınları.
• Vercors, J. B. (1998). İnsan ve insanlar, 3. Baskı :Eyüboğlu, A. Erhat ve V. Günyol (Çevirenler), İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
• Virilio, P. (1998). Hız ve politika, Meltem Cansever (Çeviren), İstanbul: Metis Yayınları.
• www.bbc.com, (2019). Edward Snowden: Leaks that exposed US spy programme (YT. 17 Ocak 2014), https://www.bbc.com/news/world-us-canada-23123964, (ET. 12.03.2019).
• www.nytimes.com, (2019). Russian hacking and ınfluence in the U.S. election, https://www.nytimes.com/news-event/russian-election-hacking, (ET. 11.03.2019).
• Yazar, N. (2015). Gazzâlî’nin Nasihatü’l-Mülûk adlı eserinde hükümdarlık teorisi, Türk-İslâm Siyasi Düşüncesi Kongresi: Aksaray Üniversitesi ve EKSEN Himayesinde, Bildiriler Kitabı (Organizasyon Tarihi: 8-10 Ekim 2015) ss. 149-159.
• Yusuf Has Hacip, (2009). Kutadgu Bilig, Yaşar Çağbayır (Hazırlayan), Ankara: TDV Yayınları.
• Zürcher, E. J. (2009). Modernleşen Türkiye’nin tarihi, Yasemin Soner (Çeviren), 24. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.