İhsan Doğramacı’nın Türk Yükseköğretim Sistemi Üzerindeki Etkilerinin Liderlik Yaklaşımları Bakımından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: Özel Sayı-1 - Liderlik Yaklaşımları Bağlamında İz Bırakan Eğitimcileri Anlamak, 42 - 50, 01.11.2020

Ahmet Asalıoğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türk sosyal ve siyasi yakın tarihinin önemli bir aktörü olan İhsan Doğramacı’nın Türk
yükseköğretim sistemine etkilerinin liderlik yaklaşımları bakımından incelenmesidir. Bu amaca uygun olarak,
İhsan Doğramacı’nın Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) kuruluşundaki rolü ile Türk yükseköğretim sistemi
içinde kurulan ilk vakıf üniversitesinin kuruluşundaki rolü liderlik yaklaşımları bakımından analiz edilmiştir. Nitel
bir araştırma olan bu çalışmada alanyazın taraması ile yürütülen betimsel tarama modeli kullanılmıştır. İhsan
Doğramacı’nın bu faaliyetlerinin kuantum liderlik ve dönüşümcü (transformasyonel) liderlik yaklaşımlarıyla
uyumluluğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk Yükseköğretim Sistemi, Yükseköğretim Kurulu, Dönüşümcü (Transformasyonel) Liderlik, İhsan Doğramacı,, Kuantum Liderlik,

Teşekkür

Bu çalışmada, desteğini hep yanımda hissettiğim Sayın Hocam Prof. Dr. Şefika Şule ERÇETİN'e sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Kaynakça

• Adair, J. (2005). Kışkırtıcı liderlik. İstanbul: Alteo Yayıncılık.
• Akbaşlı, S., Erçetin, Ş. Ş., ve Yüce, H. (2019). İlkokul öğretmenlerinin glokal liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 1-1.
• Alşal, A. (2009). Bir kamu kurumundaki orta düzey yöneticilerin, kuantum liderlik davranışlarını gerçekleştirme düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ufuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bass, B. M., ve Avolio, B. J. (1996). Multifactor leadership questionnaire. European Journal of Psychological Assessment.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Canöz, K., ve Öndoğan, A. G. (2015). Kriz yönetiminde dönüşümcü liderin rolü. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 3(1).
• Christensen, L. B., Johnson, R. B. ve Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Cooley, C. H. (1902). Human nature and the social order. New Brunswick. NJ: Transaction Books.
• Crick, N. ve Grotpeter, J.(1995). Relational aggression, gender, and social-psychological adjustment. Child Development, 66, 710-722.
• Çelik, C., ve Sünbül, Ö. (2008). Liderlik algılamalarında eğitim ve cinsiyet faktörü: Mersin ilinde bir alan araştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 49-66.
• Çelik, Z., ve Gür, B. S. (2014). Yükseköğretim sistemlerinin yönetimi ve üniversite özerkliği: Küresel eğilimler ve Türkiye örneği. Journal of Higher Education ve Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 4(1).
• Çetin, Ş., Korkmaz, M., ve Çakmakçı, C. (2012). Dönüşümsel ve etkileşimsel liderlik ile lider-üye etkileşiminin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 18(1), 7-36.
• Demir, R. (1996). Üniversitenin bugünü ve yarını: sorunlar-sorumlular-çözüm önerileri. Ankara: Palme Yayıncılık.
• Dinçman, M. P., ve Koşar, D. (2016). Analysis of scientific papers on organizational uncertainty in education and school administration (1990–2016). Paper presented at International Symposium on Chaos, Complexity and Leadership (ICCLS), Ankara.
• Erçetin, Ş. Ş. (2000). Lider sarmalında vizyon (2 ed.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Erçetin, Ş. Ş. (2001). Yönetimde yeni yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Erçetin, Ş. Ş., Potas, N., Açıkalın, Ş. N., Kısa, N. (2011). Multidimensional glocal leadership scale. Middle-East Journal of Scientific Research, 8(2), 314-318.
• Erçetin, Ş. Ş. ve Hamedoğlu, M. A. (2013). Küreselleşme sürecinde ulusal liderlerin rolleri ve uluslararası izdüşümleri. Presented at Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi (ICENAS 38), Ankara.
• Erçetin, Ş. Ş., Potas, N., Acikalin, S. N., Yilmaz, M., Kisa, N. Ve Güngör, H. C. (2017). Glocal leadership behaviors of managers working in private institutions. Polish Journal of Management Studies, 16(2), 74-87. Doi: 10.17512/pjms.2017.16.2.07.
• Erçetin, Ş. Ş., Çevik, M. S., ve Çelik, M. (2018). Okul müdürlerinin kuantum liderlik davranışlarını gerçekleştirme düzeyleri. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 1(2), 109-124.
• Firestone, W. A. (1996). Leadership: Roles or functions? In International handbook of educational leadership and administration (pp. 395-418). New York: Springer.
• Görgülü, D., Küçükali, R. ve Ada, Ş. (2013). Okul yöneticilerinin teknolojik liderlik öz-yeterlilikleri.Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 3(2), 53-71.
• Görgülü, D. ve Küçükalı̇ , R. (2018). Öğretmenlerin teknolojik liderlik özyeterliklerinin incelenmesi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 1 (1) , 1-12.
• Grabowski, D. (Ed.). (2010). İhsan Doğramacının hayatı [Özel sayı]. Bilkent News, 16. Erişim adresi: bilnews.bilkent.edu.tr.
• Harman, G. (2002). Academic leaders or corporate managers. Higher education management and policy. OECD iLibrary 14 (2), 53-70.
• Hicks, H. G., Gullett, C. R., ve Baykal, B. (1981). Organizasyonlar: teori ve davranış. İstanbul: İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi.
• Karip, E. (1998). Dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 4(4), 443-465. Law, S., ve Glover, D. (2000). Educational leadership ve learning: Practice, policy and research. New York: McGraw-Hill Education (UK).
• Leithwood, K., Tomlinson, D., ve Genge, M. (1996). Transformational school leadership. In International handbook of educational leadership and administration (pp. 785-840). New York: Springer.
• Luecke, R., ve Sarıkaya, Ö. (2009). Kriz yönetimi: felaketleri önleme becerinizi geliştirin: Tekstil sanayii işverenleri sendikası. İstanbul: Türkiye İş bankası.
• Mansfield, D. (2003). Complexity theory and educational leadership. National College for School Leadership.
• Öz, Ö. (2019). Dijital liderlik: Dijital dünyada okul lideri olmak. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(1), 45-57.
• Özdemir, M. (2008). Eğitim yönetiminde yerelleşme siyasaları. Amme İdaresi Dergisi, 41(3), 153-168.
• Shelton, C. K., ve Darling, J. R. (2001). The quantum skills model in management: a new paradigm to enhance effective leadership. Leadership ve Organization Development Journal.
• Stogdill, R. M. (1974). Handbook of leadership: A survey of theory and research. New York: Free Press.
• Şenses, F. (2007). Uluslararası gelişmeler ışığında Türkiye yükseköğretim sistemi: Temel eğilimler, sorunlar, çelişkiler ve öneriler. Presented at Economic Research Center Working Papers in Economics, 7(5), 1-32, Ankara.
• Tekeli, İ. (2010). Tarihsel bağlamı içinde Türkiye'de yükseköğretimin ve yök'ün tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Tunçay, M. (1984). YÖK, Cumhuriyet dönemi Türkiye ansiklopedisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Turan, S. (2017). Okul yöneticilerinin kuantum liderlik davranışlarının örgütsel zekâ düzeyine etkisi (Zonguldak ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tüz, M., Haşit, G., İpçioğlu, İ., Suher, İ. K. ve Haşit, G. (Ed.). (2013). Kriz iletişimi ve yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Yeşilyurt, E. (2007). Akademik ve yönetimsel liderlik. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 5(3), 76-80.
• YÖK, Y. K. (2019). Vakıf yükseköğretim kurumları raporu 2019. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/HaberBelgeleri/Haber%20İçerisindeki%20Belgeler/Yayınlar/2019/Va kif_Yuksekogretim_Kurumlari_2019.pdf.
• Yusof, A. (1998). The relationship between transformational leadership behaviors of athletic directors and coaches' job satisfaction. The Physical Educator, Vol. 55, No. 5, 1998, 170-176.