İSMAİL HAKKI TONGUÇ'UN LİDERLİĞİ ÜZERİNE BİR ANALİZ

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: Özel Sayı-1 - Liderlik Yaklaşımları Bağlamında İz Bırakan Eğitimcileri Anlamak, 26 - 41, 01.11.2020

Ümran Keskin

Öz

Bu makalede Köy Enstitülerine fikir, eylem ve görüşleriyle derinden emek vermiş İsmail Hakkı Tonguç’un
liderliğinin; liderlik yaklaşımlarına göre analizi konu edilmiştir. Bununla birlikte eğitim önderi İsmail Hakkı
Tonguç’un biyografisi hakkında da bilgi verilmektedir. Makalede, Tonguç’un hayatı ve çalışmaları ile ilgili olarak
nitel veri toplama tekniklerinden doküman analizi metodu kullanılmıştır. Tanımlayıcı ve analiz edici bir çalışma
olarak tasarlanan bu çalışma liderlik yaklaşımlarının temel varsayımları ile Tonguç’un ilişkilendirilmesi
kapsamında değerlendirilmiştir. Köy Enstitülerinin niteliği, içeriği alanyazın taramasıyla liderlik bağlamında
analiz edilerek ele alınmıştır. Eğitim üzerine tekrar düşünülmesi gerekliliğini vurgulayan ve uygulamada işlevsel
olan sistem önerisi yapan bir başka eğitim önderi Dewey’in eğitim yaklaşımları, Tonguç’un eylemleri ile
kıyaslanarak irdelenmiştir. Yönetici olan Tonguç’un liderlik vasıflarının eğitime önemli yansımaları
değerlendirilmiştir. Tonguç’un liderlik yaklaşımının daha çok glokal, vizyoner, dönüşümcü, kuantum liderlik ve
sosyal adalet liderliği tarzlarına yakın olduğu sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

lider, liderlik, liderlik paradigmaları, İsmail Hakkı Tonguç

Teşekkür

Liderlik paradigmalarıyla beni tanıştıran ve bu çalışma sürecinde bilimsel alanda birçok farklı bilgi ve görüş kazanmamı sağlayarak ufkumu açan çok kıymetli hocam Prof. Dr. Şefika Şule ERÇETİN’ e sonsuz şükranlarımı sunarım.

Kaynakça

• Akbaşlı, S., Erçetin, Ş. Ş. ve Yüce, H. (2019). İlkokul öğretmenlerinin glokal liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 54-74. Doi: 10.26466/opus.585869.
• Aksu, A. (2009). İköğretim okullarında toplam kalite yönetimi ve vizyoner liderlik. Eğitim ve Bilim Dergisi, 34(153), 100-116.
• Büyükgöze, H. , Şayır, G., Gülcemal, E., ve Kubilay, S. (2018). Examining the relationship between social justice leadership and student engagement among high school students. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47(2), 932-961. Doi: 10.14812/cuefd.373808.
• Börü, N. (2019). İlkokullarda sosyal adaletin gelişimine yönelik uygulamaların ve okul müdürülerinin liderlik davranışlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 10(20), 132-164.
• Cömert, M. (2004). Dönüşümcü liderlik. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultay 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya, 1-12.
• Çoban, A. (2011). Öğretmen yetiştirme politikası olarak Köy Enstitüleri örneğinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 449-458.
• Demirel, F. (2019). John Dewey ve İsmail Hakkı Tonguç’un düşüncelerine göre insan doğasının eğitimle ilişkilendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52(3), 967- 987, Doi: 10.30964/auebfd.538572.
• Erçetin, Ş. Ş. (2000). Lider sarmalında vizyon. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Erçetin, Ş. Ş. ve Hamedoğlu, M. A. (2007). Küreselleşme sürecinde ulusal liderlerin rolleri ve uluslar arası izdüşümleri . ICENAS 38, International Congress of Asian and North African Studies, Atatürk Culture, Language and History High Foundation. 267-276. Ankara, Turkey.
• Erçetin, Ş. Ş. ve Kamacı, M. C. (2008). Quantum leadership paradigm. World Applied Sciences Journal, 3(6), 865-868.
• Erçetin, Ş. Ş., Potas, N., Açıkalın, Ş. N., Kısa, N. (2011). Multidimensional glocal leadership scale. Middle-East Journal of Scientific Research, 8(2), 314-318.
• Erçetin, Ş. Ş. , Kayman, E. A.(2014). How to be a quantum leader in an intelligent organization?. Chaos Complexity and Leadership 2012, 247-252, New-York: Springer.
• Erçetin, Ş. Ş. (2016). Women leaders in chaotic environments. examinations of leadership using complexity theory. lecture notes in social networks. London/Berlin: Springer.
• Erçetin, Ş. Ş., Potas, N., Acikalin, S. N., Yilmaz, M., Kisa, N. Ve Güngör, H. C. (2017). Glocal leadership behaviors of managers working in private institutions. Polish Journal of Management Studies, 16(2), 74-87. Doi: 10.17512/pjms.2017.16.2.07.
• Erçetin, Ş. Ş., Çevik, M. S. ve Çelik, M. (2018). School principals’ levels of displaying quantum leadership behaviours. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi Dergisi: Kuram ve Uygulama, 1, 109-124.
• Furman, G. (2012). Social justice leadership as praxis: developing capacities through preparation programs. University Council For Eucational Administration, 48(2), 191-229. Doi: 10.1177/0013161X11427394.
• Gedik, Y. (2020). Dönüşümsel ve İşlemsel Liderlik. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2), 19-34.
• Gümüşoğlu, F. (2015a). Sunuş. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (10-11), 7-11.
• Gümüşoğlu, F. (2015b). İsmail Hakkı Tonguç’un Mektupları ve Klasik Eğitime Karşı Özgürleştirici Eğitim. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (10-11), 129-148.
• Hanine, S. ve Nita, M. A. (2019). The paradigm of quantum leadership: ontology, praxis and application to management. Revue Internationale des Sciences de Gestion, 3(2), 837-858.
• Kesken, J. ve Ayyıldız, A. (2008). Liderlik yaklaşımlarında yeni perspektifler: pozitif ve otantik liderlik. Ege Akademik Bakış, 8(2), 729-754.
• KETAM Dokuz Eylül Üniversitesi Köy Enstitüleri ve İsmail Hakkı Tonguç Araştırma ve Uygulama Merkezi (2009). İsmail Hakkı Tonguç yaşam öyküsü. http://webb.deu.edu.tr/ketam/index.php/hakkimizda/ismail-hakki-tongucun-yasam-oykusu.
• Kocabaş, K. (2019). Eğitim devrimcisi İsmail Hakkı Tonguç. Cumhuriyet Gazetesi. http://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/olaylar-ve-gorusler/egitim-devrimcisi-ismail-hakkitonguc-1453754 Erişim Tarihi: 24.06.2016.
• Köse, M. (2016). Türkiye’de 1942-1962 yılları arası kız çocukların okullaşması sorununun günümüzle karşılaştırılması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 34-53. Doi: 10.14686/buefad.v5i1.5000164592.
• Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal cinsiyet temelinde Türkiye’de kadın ve eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(33), (93-112). Doi: http://dx.doi.org/10.21560/spcd.03093.
• Sayılan, F. (2012). Toplumsal Cinsiyet ve Eğitim. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Tonguç, E. (2007). Bir eğitim devrimcisi İsmail Hakkı Tonguç yaşamı, öğretisi, eylemi. İzmir: Yeni Kuşak Köy Enstitüler Derneği Yayınları.
• Tonguç, İ. (2020). İsmail Hakkı Tonguç canlandırılacak köy. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Tuna, S. (2009). Köy Enstitülerinde kadın olmak, Fe Dergi, 1(1): 20-29.
• Turan, S. ve Erçetin, Ş. Ş. (2017). Okul yöneticilerinin kuantum liderlik davranışlarının örgütsel zeka düzeyine etkisi. Journal of Turkish Studies,12, 761-782.
• Yalçın, A. (2019). MEB eğitim kurumlarına yönetici seçme sınavına hazırlık kitabı. Ankara: Semih Ofset.