KLASİK KAMU YÖNETİMİNDEN YENİ KAMU İŞLETMECİLİĞİ VE POST-YKİ'YE KAMU HİZMETLERİNİN DEĞİŞİMİ VE DÖNÜŞÜMÜ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 7, 112 - 155, 28.02.2020

Yusuf Uysal

https://doi.org/10.29064/ijma.680548

Cited By: 6

Öz

Kamu hizmetleri ilk çağlardan itibaren toplum ve devlet algısındaki değişim ve dönüşüme paralel olarak dinamik bir süreç izlemişlerdir. Değişim ve dönüşüm daha çok kamu hizmetlerinin kapsamı, yürütme modelleri ve hizmeti yürüten aktörlerle ilgili olmuştur. Özellikle, 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren, bu konulara odaklı farklı yaklaşımlar dikkat çekmektedir. Bu bağlamda, çalışmanın amacı, kamu hizmetlerinin Klasik Kamu Yönetimi’nden (KKY) Yeni Kamu İşletmeciliği’ne (YKİ) ve Post-YKİ yaklaşımlara geçirdiği değişim ve dönüşümün incelenmesidir. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde kamu hizmetinin tanımı, ilkeleri, özellikleri ve önemi incelenmektedir. İkinci bölümde kamu yönetimi ve kamu hizmetlerinde paradigma değişimi ele alınmaktadır. Bu bağlamda, KKY’de kamu hizmeti anlayışı, YKİ'nin ortaya çıkmasında rol oynayan faktörler, YKİ'nin kamu hizmetinin dönüşümü üzerindeki etkileri ve Post-YKİ yaklaşımlarda kamu hizmeti değerlendirmeleri incelenmektedir. KKY'den YKİ ve Post-YKİ'ye devam eden süreçte kamu hizmetlerinin kapsamı, yürütme şekli ve hizmetlerde devletin rolü konularında dikkate değer değişimler söz konusu olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kamu Hizmeti, Klasik Kamu Yönetimi, Yeni Kamu İşletmeciliği, Post-YKİ

Kaynakça

• Akıllı, H. (2013). Kamu Hizmeti İmtiyazından Yap İşlet Devret Yöntemine: Yasal Serüven. Sayıştay Dergisi, Sayı 89, ss. 91-114.
• Aktan, C.C. (2003). Yeni Değişim Dinamikleri ve Devletin Yeni Rolü. Moderniteden Postmoderniteye Değişim, Ed. Çoşkun Can Aktan, 1. b., Konya: Çizgi Kitabevi.
• Aksoy, A. Ş. (1995). Yeni Sağ ve Kamu Yönetimi”, Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyum Bildirileri (İkinci Cilt), 1. b., Ankara: Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını No: 262, 1. Aralık.
• Altınışık, İ. Peker, H. S. (2009). Küresel Mallar ve Finansmanı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, Cilt 12, Sayı 1-2, ss. 323-332.
• Andersen vd., L. B. (2013). Public Values and Public Service Motivation: Conceptual and Empirical Relationships, American Review of Public Administration, 43(3), ss. 292-311.
• Aristotales, (1998). Politics, Heckett Publishing Company, Translated by C.D.C. Reeve, Indianapolis
• Arslan, M. (1978). Kutadgu Bilig’deki Toplum ve Devlet Anlayışı, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi
• Bertot, J., Estevez, E., Janowski, T. (2016). Universal and contextualized public services: Digital public service innovation framework, Government Information Quarterly, Volume 33, Issue 2, April, ss. 211–222.
• Besley, T., Ghatak, M. (2007). Reforming Public Service Delivery, Journal Of African Economies, Volume 16, AERC Supplement 1, ss. 127-156.
• Canbolat, H., Cangır, M. (2010). Değişen Dünyada Kamu Yönetiminin Geleceği ve Türkiye’nin Reform Gündemi: Devletin Daha Fazla Demokratikleşmesi, Türk İdare Dergisi, Sayı: 466, ss. 25-45.
• Christensen, T., Lægreid, P. (2015). Post-NPM Reforms: Whole of Government Approaches as a New Trend InNew Steering Concepts in Public Management, Published online, 09 Mar., ss. 11-24.
• Competing For Quality. (1991). https://api.parliament.uk/historic- hansard/ commons/ 1991/ nov/18/competing-for-quality, (10.17.2017)
• Court, W. M. (2013). Models of Public Service Reform A Problem-Solving Approach, Policy Research Working Paper, No. 6428. Washington D.C, The World Bank, http://documents.worldbank.org/ curated/en/823241468339619120/Models-of-public-service-reform-a-problem-solving-approach, (22.01.2017)
• Çal, S. (2008). Türkiye’de Kamu Hizmeti ve İmtiyazın Dönüşümü Öyküsü, Ankara: TOBB Yayını, sıra no: 58
• Çetinkaya, Ö. (2012). Türkiye’de Kamu İşletmeciliği ve Özelleştirme, 3. b., Bursa: Ekin Yayınevi
• Çiner, C. U., Olgun, B. (2015). Noe Weberyen Devlet: Yeni Kamu İşletmeciliği Reformları İçin Yeni Bir Tartışma. Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi, Ed. Özer Köseoğlu, Mehmet Zahid Sobacı, Bursa: Dora Basım Yayım, ss. 205-230.
• Denhardt, R. B., Denhardt J. V. D. (2000). The New Public Service: Serving Rather than Steering”, Public Administration Review, Vol. 60, No. 6, ss. 549-559.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (2000). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı: Küreselleşme, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Yayın No: DPT: 2544-ÖİK: 560, Ankara
• Dileyici, D., Vural, T. (2005). Kamusal Mallar Teorisinde Yeni Gelişmeler, Kamu Ekonomisi ve Kamu Politikaları, Ed. Coşkun Can Aktan, Dilek Dileyici, İstiklal Y. Vural, Ankara: Seçkin Yayınları, ss. 37-58.
• Dunleavy, P. vd. (2005). New Public Management Is Dead-Long Live Digital-Era Governance, JPART, Vol.16, No. 3, ss. 467-494.
• Durdu, Z. (2009). Modern Devletin Dönüşümünde Bir Ara Dönem: Sosyal Refah Devleti”, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Bahar, Sayı 22, ss. 37-50.
• Eker, A. vd. (1994). Maliye Politikası (Teori, İlkeler ve Yöntemler), Ankara: Takav Matbaacılık ve Yayıncılık
• Erençin, A. (2002). Yerel Yönetimler ve Yeni Kamu Yönetimi Tartışmaları, Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt 11, Sayı 4, (Ekim), ss. 25-40.
• Ergün, T., Polatoğlu, A. (1984). Kamu Yönetimine Giriş, 2. b., Ankara: TODAİ Yayını.
• Eryılmaz, B. (1999). Geleneksel Yönetimden Yeni Yönetim Anlayışına”, Liberal Düşünce, Yaz, cilt.4, ss. 94-116.
• Eryılmaz, B. (2012). Kamu Yönetimi, 5. b., Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Genç, F. N. (2010). Yeni Kamu Hizmeti Yaklaşımı”, Türk İdare Dergisi, Sayı: 466, ss.145-159.
• Gómez, J. L. Z., Bolívar, M. P. R., Muñoz, L. A. (2012). Contrasting New Public Management (NPM) Versus Post-NPM Through Financial Performance: A Cross Sectional Analysis of Spanish Local Governments, Administration & Society, 45(6), ss.710-747.
• Göküş, M. (2010). Küreselleşme Sürecinin Kamu Hizmetine Yansıması, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2010, 14 (20), ss.193-218
• Groot, T., Budding, T. (2008). New Public Management’s Current Issue and Future Prospects, Financial Accountability & Management, 24 (1), February, ss. 3-12.
• Gözler, K., Kaplan, G. (2012). İdare Hukuku Dersleri, 12. b., Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Gözübüyük, Ş. (2003). Yönetim Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Gruening, G. (2001). Origin and theoretical basis of New Public Management, International Public Management Journal 4, ss.1–25.
• Günday, M. (2015). İdare Hukuku, 10. b., Ankara: İmaj Yayınevi.
• Hatipoğlu, İ. (2015). Bütünleşik Kamu Yönetimi: Yeni Kamu İşletmeciliğinin Parçalayıcı Doğasına Yönelik bir Sorgulama, Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi, Ed. Özer Köseoğlu, Mehmet Zahid Sobacı, Bursa: Dora Basım Yayım, ss. 153-170.
• Hood, C. (1991). A public management for all seasons?, Public Administration, C.69, ss. 3-19.
• Howard, C. (2015). Rethinking Post-NPM Governance: The Bureaucratic Struggle to Implement One-Stop-Shopping for Government Services in Alberta, Public Organiz Review, (2015), Vol. 15, ss. 237–254.
• Hughes, O. E. (2013). Kamu İşletmeciliği &Yönetimi, 1. b, Ankara: Bigbang Yayınları.
• Karahanoğuları, O. (2015). Kamu Hizmeti, (Kavram ve Hukuksal Rejim), 3. b., Ankara: Turhan Kitabevi
• Keleş, R. (1995). Hizmette Halka Yakınlık (Subsidiarty) İlkesi ve Yerel Yönetimler, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, (Ocak), ss. 3-14
• Köseoğlu, Ö., Tuncer, A. (2014). Kamu Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım Olarak Kamu Değeri: Kavramsal ve Kuramsal Açıdan Bir Tartışma”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 24, ss. 145-170.
• Köseoğlu, Ö., Sobacı M. Z. (2015). Giriş, Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi, Ed. Özer Köseoğlu, Mehmet Zahid Sobacı, Bursa: Dora Basım Yayım,
• Köseoğlu, Ö., Sobacı, M. Z. (2015). Kamu Yönetimi Kuramının Geleceği: Yeni Kamu İşletmeciliğinden Hibritleşmeye Doğru, Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi, Ed. Özer Köseoğlu, Mehmet Zahid Sobacı, Bursa: Dora Basım Yayım, ss. 297-314.
• Ling, T. (2002). Delivering joined–up government in the UK: dimensions, issues and problems, Public Administration, 80 (4), ss. 615-642.
• Matei, L., Chesaru, O. M. (2014). Implementation guidelines of the new public management. cases of Romania and Sweden”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 143, ss. 857-861.
• Mathiasen, D. G. (1999). The New Public Management and İt’s Critics, International Public Management Journal, 2 (1), ss. 90-111.
• Mengi, A. (1997). Kamu Yönetimindeki Gelişmeler, Yerel Yönetimler ve Türkiye, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt: 52 Sayı: 1-4 (Ocak-Aralık), ss. 505-515.
• Moore, M. H. (1994). Publis Value as The Focus of Strategy, Australian Journal of Public Administration, Vol. 53 No. 3, September, ss. 296-303.
• Moore, M. H. (1995). Creating Public Value: Strategic Managemenet in Goverment, Cambridge, MA: Harvard University Press
• Nizamülmülk. (1981). Siyasetname, Tercüme: Nurettin Bayburtlugil, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Onar, S.S. (1996). İdare Hukukunun Umumi Esasları, 3. b., İstanbul: Hak Kitabevi, İsmail Akgün Matbaası.
• Osborne, D. (1993). Reinventing Goverment , Public Productivity&Management Reiew, Vol.1, No: 4, Fiscal Pressure, Proceedings of the Fifth National Public Sector Productivity Conference, Summmer, ss. 349-356.
• Osborne, S. P. (2006). The New Public Governance?, Public Management Review, vol. 8, No. 3, ss. 377-388.
• Ömürgönülşen, U. (2014). Kamu Sektörünün Yönetimi Sorununa Yeni Bir Yaklaşım: Yeni Kamu İşletmeciliği”, Çağdaş Kamu Yönetimi I, Ed. Muhittin Acar Hüseyin Özgür Nobel Akademik Yayıncılık, Ocak, ss. 3-43.
• Özel, M. (2008). Küreselleşme döneminde Türk Kamu yönetimi ve Yeniden Yapılanma”, Devletin Dönüşümü ve Yeni Dönem Kamu Yönetimi, 1. b., Ed. Mehmet Özel, Veysel Eren, Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları, ss. 231-268.
• Parlak, B., Sobacı, Z. (2012). Ulusal ve Küresel Perspektifte Kamu Yönetimi, Bursa: MKM Yayınları,
• Parlak, B. (2011). Yönetim Bilimi ve Çağdaş Yönetim Teknikleri, İstanbul: Beta Yayınları
• Pollitt, C. (2003). Joined-up Government: a Survey Political Studies Review, 2003, Vol. 1, ss. 34-49.
• Pollitt, C., Bouckaert, G. (2011). Public Management Reform: A Comparative Analysis, Oxford Üniversity Press, New York
• Ranerup, A., Henriksen, H. Z., Hedman, J. (2016). An analysis of business models in Public Service Platforms, Government Information Quarterly, 33, ss. 6-14.
• Rhodes, R.A.W. (2000). The Governance Narrative: Key Findings and Lessons From The ESRS’S Whitehall Programme. Public Administration, 78 (2), ss. 345-363.
• Sezer, Ö. (2008). Kamu Hizmetlerinde Müşteri (Vatandaş Odaklılık): Türkiye’de Kamu Hizmeti Anlayışı Açısından Bir Değerlendirme, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 8, ss. 147-171.
• Sobacı, M. Z. (2014). İdari Reform ve Politika Transferi, Yeni Kamu İşletmeciliğinin Yayılışı, 2. b., Bursa: Dora Basım Yayım
• Sobacı, M. Z., Köseoğlu, Ö. (2015). Yeni Kamu Yönetişimi: Birlikte Üretmenin ve İşbirliğinin Teorik Çerçevesi, Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi, Ed. Özer Köseoğlu, Mehmet Zahid Sobacı, Bursa: Dora Basım Yayım, ss. 231-248.
• Şenkal, A. (2005). Küreselleşme Çağında Sosyal Politika, İstanbul: Alfa Yayınları
• Tan, T. (1995). İdarede Yeni Ussallık Arayışları ve Hukuk, Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyum Bildirileri (İkinci Cilt), 1. b., Ankara: Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını No: 262, Aralık, ss. 307-325.
• Tuncer, A., Usta, S. (2013). İki Kriz Arasında Yönetim: Yeni Kamu İşletmeciliği”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 30, ss.181-195.
• Ulusoy, A. (1998). Kamu Hizmeti Anlayışında Yeni Yönelimler: Avrupa Yapılanmasının Kamu Hizmeti Teorisine Etkileri. Amme İdaresi Dergisi, Cilt 31, Sayı 2, ss. 21-40.
• Ulusoy, A. (2004). Kamu Hizmeti incelemeleri, İstanbul: Ülke Kitapları
• United Nations–Economic Commission for Europe. (2000). Guidelines on Public-Private Partnerships For Infrastructure Development, 2000, http://www.mfcr.cz/assets/en/ media/Guidelines-on-Private-Public-Partnership-for-Infrastructure-Development.pdf, (02.01.2017)
• Yavuz, N. (2015). Dijital Çağ Yönetişimi: Kamu Yönetiminde İhtiyaç Temelli Bütünleşme Çabası, Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi, Ed. Özer Köseoğlu, Mehmet Zahid Sobacı, Bursa: Dora Basım Yayım, ss. 273-293.
• Zengin, O. (2008). Kamu Yönetimi Disiplininde Eleştirel Kuram: Box ve Denhardt Üzerine Bir İnceleme, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 41 Sayı 3 Eylül, ss.1-39.
• Walle, S. V., Scott Z. (2009). The Role of Public Services in State-and Nation-Building: Exploring Lessons from European History for Fragile States, GSDRC Research Paper, University of Birmingham