OPTIMISING STOCK MANAGEMENT WITH NEUTROSOPHIC AHP, WASPAS AND ABC METHODS: THE CASE OF A SPARE PARTS SALES COMPANY

Yıl 2024, , 635 - 653, 30.09.2024

Beyza Güler , Emine Elif Nebati

https://doi.org/10.17130/ijmeb.1427295

Öz

Inventory management covers the processes of effectively controlling, planning and improving
the inventory flow within the supply chain of an enterprise. In today’s dynamic business world, effective
inventory management is of great importance for companies to gain competitive advantage. Developing the right strategies, minimising costs and responding quickly to customer demands are the most important
issues of inventory management.In this study, by using ABC analysis, neutrosophic AHP and WASPAS
methods, the inventory management processes of a spare parts supplier active in container handling
equipment were analysed comparatively and suggestions for improvement were presented..In the first
stage of the study, ABC analysis method was used, and the classification process was applied to the
identified parts according to their annual cost and usage numbers. Then, Neutrosophic AHP method
was used to determine the criteria weights used in inventory management. This step was used to identify
the important performance criteria and to evaluate the alignment of these criteria with the company
objectives. The part models determined by the WASPAS method were evaluated in terms of each criterion
and rankings were obtained. As a result, quality assurance” criterion is the most important factor in
inventory management. ABC and WASPAS rankings were compared, some differences were observed.
The findings revealed that the integrated model provides a more effective and measurable approach to
inventory management. To the best of our knowledge, it is hoped that the proposed methodology will
contribute to the literature by being used for the first time in the field.

Anahtar Kelimeler

Inventory Management, ABC Analysis, Neutrosophic AHP, WASPAS.

NÖTROSOFİK AHP, WASPAS ve ABC YÖNTEMLERİ İLE STOK YÖNETİMİNİ OPTİMİZE ETME: YEDEK PARÇA SATIŞ FİRMASI ÖRNEĞİ

Öz

Stok yönetimi, bir işletmenin tedarik zinciri içindeki envanter akışını etkin bir şekilde kontrol etme,
planlama ve iyileştirme süreçlerini kapsar. Günümüz dinamik iş dünyasında, firmaların etkin stok yönetimi,
rekabet avantajı elde etmeleri açısından büyük bir öneme sahiptir. Doğru stratejilerin geliştirilmesi,
maliyetleri minimize etmek ve müşteri taleplerine hızlı bir şekilde yanıt vermek stok yönetiminin en
önemli konu başlıklarındandır. Bu çalışmada, ABC analizi, nötrosofik AHP ve WASPAS yöntemlerini
kullanarak konteyner elleçleme donanımında aktif faaliyet gösteren bir yedek parça tedarikçisinin stok
yönetimi süreçleri karşılaştırmalı olarak analiz edilmiş ve iyileştirmeye yönelik öneriler sunulmuştur.
Çalışmanın ilk aşamasında, ABC analizi yöntemi kullanılmış, belirlenen parçalara yıllık maliyet ve
kullanım adetlerine göre sınıflandırma işlemi uygulanmıştır. Nötrosofik AHP yöntemi, stok yönetiminde
kullanılan kriterlerin ağırlıklarını belirlemek için kullanılmıştır. Bu adım, önemli performans kriterlerini
belirlemek ve bu kriterlerin firma hedefleri ile uyumunu değerlendirmek için kullanılmıştır. Sonrasında
WASPAS yöntemi ile belirlenen parça modelleri, her bir kriter açısından değerlendirilerek sıralamalar
elde edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, stok yönetiminde “kalite güvencesi” kriterinin en önemli
unsur olduğunu göstermiştir. ABC ve WASPAS sıralamaları karşılaştırıldığında ise, bazı farklılıklar
gözlenmiştir. Ayrıca, entegre modelin stok yönetiminde daha etkili ve ölçülebilir bir yaklaşım sağladığını
ortaya koymuştur. Literatür taraması sonucunda, önerilen metodolojinin, alanda ilk kez kullanılması ile
yazına katkı sağlayacağı umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Stok Yönetimi, ABC Analizi, Nötrosofik AHP, WASPAS

Etik Beyan

Çalışma herhangi bir etik kurul izni gerektirmemektedir

Kaynakça

• Adalı, E. A., & Tuş, A. (2017). Bir tedarikçi seçim problemi için SWARA ve WASPAS yöntemlerine dayanan karar verme yaklaşımı. International Review of Economics and Management, 5(4), 56-77.
• Ajripour, I. (2022). Applying a hybrid MCDM technique in warehouse management. Vezetéstudomány- Budapest Management Review, 53(11), 55-68.
• Ataman, G. (2002). Tedarik zinciri ve yönetimi: Değişim mühendisliği ve dış kaynaklardan yararlanma ilişkisi üzerine bir irdeleme. Öneri Dergisi, 5(17), 35-42.
• Bilgin, D., & Esengün, K. (2014). KOBİ’lerde modern stok yönetim modellerinin uygulanabilirliği; Karaman ilinde bir uygulama. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2014(1), 56-63.
• Bilgin, E., & Tanyılmaz, K. (2021). Multi-criteria ABC inventory classification using AHP: a case study. Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 83-92.
• Eymen, U. E. (2007). Tedarik zinciri yönetimi. Kalite Ofisi Yayınları.
• Kaloğlu, N. (2019). Spare part ınventory management ın an automotıve company (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kaya, N. (2020). Stok Yönetimi. Erzurum: İksad Yayınevi.
• Külahli, S., & Çağlıyan, V. (2022). Tedarik zincirinde blok zinciri teknolojisi uygulamaları: Sistematik bir literatür taraması. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 22(1), 57-75.
• Mogbojur, A. O., & Olanrewaju, O. A., & Ogunleye, T. O. (2022). Evaluation of inventory management practice in food processing industries in Lagos: Analytical hierarchy process approach. Nigerian Journal of Technology, 41(2), 236-246.
• Mohammed, S. A., & Workneh, B. D. (2020). Critical analysis of pharmaceuticals inventory management using the ABC-VEN matrix in Dessie referral Hospital, Ethiopia. Integrated Pharmacy Research and Practice, 113-125.
• Muniz, L. R., Conceição, S. V., Rodrigues, L. F., de Freitas Almeida, J. F., & Affonso, T. B. (2021). Spare parts inventory management: a new hybrid approach. The International Journal of Logistics Management, 32(1), 40-67.
• Nebati E. E., Vatansever, E. N., & Makas, G. (2023). SWARA, ARAS ve WASPAS yöntemleri ile yeni şube yeri seçimi: Bir kargo firması örneği. Fırat Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 35(1), 217-237.
• Özdemir, A. İ. (2004). Tedarik zinciri yönetiminin gelişimi, süreçleri ve yararları. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (23).
• Özdemir, A., & Özveri, O. (2004). Çok kriterli envanter sınıflandırmasında, analitik hiyerarşi süreci analizinin uygulanması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 137-154.
• Özdemir, Y. S. (2022). Stok yönetimi için ABC-Küresel Bulanık AHS-ELECTRE tabanlı melez grup karar verme yöntemi ve bir uygulama. Journal of Turkish Operations Management, 6(1), 928-942.
• Sert, O. (2021). Bir tekstil işletmesinde analitik ağ süreci yöntemi ile bütünleşik stok yönetimi uygulaması. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 02.01.2024
• Tanrıverdi, Y. (2010). Tedarik zinciri ve stok yönetimi üzerine bir uygulama. (Yüksek lisans tezi). https:// tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 05.01.2024
• Taş, A., & Karataş, P. Ç. (2021). Yazılım sektöründe nitelikli personel seçiminin Nötrosofik AHP ve TOPSİS yöntemleri ile incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(1), 969-979.
• Taşkın, E., Gezik, N., Yumuşak, R., & Eren, T. (2022). Depo yönetiminde endüstri 4.0 uygulaması: Bir işletme için RFID teknoloji seçimi. Endüstri Mühendisliği, 33(1), 194-211.
• Wulansari, D. R., Zagloel, T. Y. M., & Zulkarnain, Z. (2021, May). Development of spare part classification methodology considering maintainability, criticality, and ınventory management aspects in the oil processing ındustry. In Proceedings of the 4th Asia Pacific Conference on Research in Industrial and Systems Engineering, (134-140), Indonesia.