THE MEDIATING ROLE OF COLLECTIVE GRATITUDE OVER THE EFFECTS OF OCCUPATIONAL PRESTIGE ON TURNOVER INTENTION: A STUDY WITHIN TRANSPORTATION SECTOR

Yıl 2019, , 834 - 857, 01.10.2019

Ellif Habip , Merve Koçoğlu Sazkaya

https://doi.org/10.17130/ijmeb.2019355053

Cited By: 1

Öz

In this study, the mediating role of collective gratitude over the effects of occupational prestige on turnover intention was investigated. The sample of this study consists of 527 employees who work in different occupational groups in İstanbul transportation sector. 214 of the participants are taxi drivers, 251 of the participants are bus drivers and 62 of the participants are ship captains. According to the research results, it was determined that collective gratitude has a partially mediating role over the effects of occupational prestige on turnover intention. At the same time, mediation analysis were carried out for three occupational groups. In this direction, according to analysis of taxi drivers and ship captains, collective gratitude does not have mediating role over the effects of occupational prestige on turnover intention. In spite of this, as a result of the analysis of the bus drivers, collective gratitude has a partially mediating role over the effects of occupational prestige on turnover intention

Anahtar Kelimeler

Occupational Prestige, Collective Gratitude, Turnover Intention, Transportation Sector

MESLEKİ PRESTİJİN İŞTEN AYRILMA NİYETİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE KOLEKTİF ŞÜKRANIN ARACILIK ROLÜ: ULAŞIM SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu çalışmada, mesleki prestijin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde kolektif şükranın aracılık rolü incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini İstanbul’da ulaşım sektöründe çalışan üç ayrı meslek grubundan 527 çalışan oluşturmaktadır. Katılımcıların 214’ü taksi şoförü, 251’i otobüs şoförü ve 62’si gemi kaptanıdır. Araştırmanın sonucuna göre, mesleki prestijin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde kolektif şükranın kısmi aracılık rolü olduğu tespit edilmiştir. Aynı zamanda bu çalışmada, üç meslek grubu için ayrıca aracılık analizleri yapılmıştır. Bu doğrultuda, taksi şoförleri ve gemi kaptanlarına yapılan analiz sonucuna göre mesleki prestijin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde kolektif şükranın aracılık rolü olmadığı görülmüştür. Buna karşın, otobüs şoförlerine yönelik yapılan analiz sonucunda ise mesleki prestijin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde kolektif şükranın kısmi aracılık rolü olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki Prestij, Kolektif Şükran, İşten Ayrılma Niyeti, Ulaşım Sektörü

Kaynakça

• Ağdelen, Z., & Erkut, H. (2010). İnsan kaynakları yönetiminin firma finansal performansı üzerindeki etkisi. İTÜ Dergisi/d, 2(4),103-129.
• Akgün, A. E., Erdil, O., Keskin, H., & Muceldilli, B. (2016). The relationship among gratitude, hope, connections, and innovativeness. The Service Industries Journal, 36(3-4), 102-123.
• Akkol Gök, A., & Derin, N. (2014). Pazarlama bölümü öğrencilerinin meslek imajı algıları ve meslek imajını oluşturan faktörlerin belirlenmesine dair bir araştırma. Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 28(2),133-156.
• Alper, A., & Deryakulu, D. (2010). Web ortamlı probleme dayalı öğrenmede bilişsel esneklik düzeyinin öğrenci başarısı ve tutumları üzerindeki etkisi. Eğitim ve Bilim, 33(148), 49-63.
• Arıkboğa, Ş. (2013). Yönetim becerileri. İstanbul: Der Yayınları.
• Armstrong-Stassen, M., & Ursel, N. D. (2009). Perceived organizational support, career satisfaction, and the retention of older workers. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 82(1), 201-220.
• Ashforth, B. E., Joshi, M., Anand, V., & O’Leary-Kelly, A. M. (2013). Extending the expanded model of organizational ıdentification to occupations. Journal of Applied Social Psychology, 43(12), 2426-2448.
• Bartlett, M. Y., & DeSteno, D. (2006). Gratitude and prosocial behavior: Helping when it costs you. Psychological Science, 17(4), 319-325.
• Barlett, K. R. (1999). The relationship between training and organizational commitment in the health care field. Doctoral Dissertation. University of Illinois at Urbana-Champaign.
• Başar, M. S., & Bölükbaş, A. (2010). Gelişmişlik göstergeleri ve e-devlet indeksi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 157-170.
• Berry, W. H. (2010). Self-monitoring, organizational commitment, and relationships to intention to quit. (Doctoral Dissertation). Webster University.
• Birnbaum, D., & Somers, M. J. (1986). The influence of occupational image subculture on job attitudes, job performance, and the job attitude-job performance relationship. Human Relations, 39(7), 661- 672.
• Blau, F. D., & Kahn, L. M. (1981). Race and sex differences in quits by young workers. ILR Review, 34(4), 563-577.
• Cameron, K., & Dutton, J. (Eds.). (2003). Positive organizational scholarship: foundations of a new discipline. California: Berrett-Koehler Publishers.
• Cohen, G. (2014). An agency-level analysis of turnover behavior and turnover intention: evidence from the us federal government. Doctoral Dissertation. University of Texas at Dallas.
• Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297- 334.
• Çalbayram, N. Ç., & Gönenç, İ. M. (2017). Meslek tercihi yapacak erkek öğrencilerin ebelik hakkındaki görüşleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 26(1), 32-38.
• Çalık, T., Sezgin, F., Kavgacı, H., & Kılınç, A. Ç. (2012). Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmen öz yeterliği ve kolektif öğretmen yeterliği arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2487-2504.
• Doğan, S., & Kılıç, A. G. S. (2007). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirmenin yeri ve önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (29), 37-61.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E. S., & Çinko, M. (2011). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. 4. Baskı. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Eisenberg, N., Miller, P. A., Shell, R., McNalley, S., & Shea, C. (1991). Prosocial development in adolescence: A longitudinal study. Developmental Psychology, 27(5), 849-857.
• Emmons, R. A., & McCullough, M. E. (2003). Counting blessings versus burdens: An experimental investigation of gratitude and subjective well-being in daily life. Journal of Personality and Social Psychology, 84(2), 377-389.
• English, B., Morrison, D., & Chalon, C. (2010). Moderator effects of organizational tenure on the relationship between psychological climate and affective commitment. Journal of Management Development, 29(4), 394-408.
• Ercikti, S. (2008). Major determinants of job satisfaction among mid-level police managers. (Doctoral Dissertation). University of Louisville.
• Fehr, R., Fulmer, A., Awtrey, E., & Miller, J. A. (2017). The grateful workplace: A multilevel model of gratitude in organizations. Academy of Management Review, 42(2), 361-381.
• Ferris, G. R., Arthur, M. M., Berkson, H. M., Kaplan, D. M., Harrell-Cook, G., & Frink, D. D. (1998). Toward a social context theory of the human resource management-organization effectiveness relationship. Human Resource Management Review, 8(3), 235-264.
• Ganzeboom, H. B., & Treiman, D. J. (1996). Internationally comparable measures of occupational status for the 1988 international standard classification of occupations. Social Science Research, 25(3), 201-239.
• Görmüş, A. Ş. (2009). Entelektüel sermaye ve insan kaynakları yönetiminin artan önemi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 11 (1), 57-75.
• Grandy, G., & Mavin, S. (2012). Occupational image, organizational image and identity in dirty work: Intersections of organizational efforts and media accounts. Organization, 19(6), 765-786.
• Gross, E. (1958). Work and society. New York: The Thomas Y. Crowell Company.
• Habib, M. N., Mukhtar, S., & Jamal, W. (2010). Why would i quit? Factors influencing teachers intentions to quit in private sector higher educational institutes of peshawar. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 213-242.
• Hinkin, T. R. (1995). A review of scale development practices in the study of organizations. Journal of Management, 21(5), 967-988.
• Hunt, M. D. L. (1993). The relationship between the role socialization and occupational image of allied health managers. (Doctoral Dissertation). Michigan. The Graduate School of Wayne State University.
• Kalaycıoğlu, S., Çelik, K., Çelen, Ü., & Türkyılmaz, S. (2010). Temsili bir örneklemde sosyo-ekonomik statü (ses) ölçüm aracı geliştirilmesi: Ankara kent merkezi örneği. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 13(1),183-220.
• Kirschenbaum, A., & Weisberg, J. (1990). Predicting worker turnover: An assessment of intent on actual separations. Human Relations, 43(9), 829-847.
• Koçoğlu, M. (2013). Çalışanların örgütlerine yönelik girişimcilik yönelimi algıları, örgüt desteği, kariyer tatminleri ve işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Otomotiv sektöründe bir araştırma. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 1-20.
• Koçoğlu, M. (2012). Çalışanların örgütlerine yönelik girişimcilik yönelimi algıları, örgüt desteği, kariyer tatminleri ve işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Otomotiv sektöründe bir araştırma. (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi.
• Kozlowski, S. W. (2012). Groups and teams in organizations: Studying the multilevel dynamics of emergence. Methods for Studying Small Groups: A Behind-The-Scenes Guide, 260-283.
• Lim, V. K., & Yuen, E. C. (1997). Doctors, patients, and perceived job image: An empirical study of stress and nurses in Singapore. Journal of Behavioral Medicine, 21(3), 269-282.
• Lim, V. K., Teo, T. S., & See, S. K. (2000). Perceived job image among police officers in Singapore: Factorial dimensions and differential effects. The Journal of Social Psychology, 140(6), 740-750.
• Ming Benjamin Siong, Z., Mellor, D., Moore, K. A., & Firth, L. (2006). Predicting intention to quit in the call centre industry: Does the retail model fit?. Journal of Managerial Psychology, 21(3), 231-243.
• Mobley, W. H., Griffeth, R. W., Hand, H. H., & Meglino, B. M. (1979). Review and conceptual analysis of the employee turnover process. Psychological Bulletin, 86(3), 493-522.
• Müceldili, B., Erdil, O., Akgün, A. E., & Keskin, H. (2015). Collective gratitude: Positive organizational scholarship perspective. International Business Research, 8(8), 92-102.
• Özen, Y., & Gülaçtı, F. (2006). Genel lise ve imam hatip lisesi son sınıf öğrencilerinin meslekleri prestij yönünden algılamaları ve algılamalarını etkileyen bazı faktörler. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi; 8(2), 49-68.
• Polat, M., & Meydan, C. H. (2010). Örgütsel özdeşleşmenin sinizm ve işten ayrılma niyeti ile ilişkisi üzerine bir araştırma. Savunma Bilimleri Dergisi, 9(1), 145-172.
• Purani, K., & Sahadev, S. (2008). The moderating role of industrial experience in the job satisfaction, intention to leave relationship: An empirical study among salesmen in India. Journal of Business & Industrial Marketing, 23(7), 475-485.
• Ross, C. M. (1981). Relationship between occupational prestige and leisure participation patterns of selected employees in Indianapolis, Indiana. (Doctoral Dissertation). Indiana University.
• Saltık, I. A., Avcı, U., & Kaya, U. (2016). Mesleki bağlılık ve mesleği bırakma niyeti üzerinde etken faktörler olarak birey-meslek uyumu ve mesleğin sosyal statüsü: Turizm sektöründe görgül bir çalışma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 42-63.
• Seçer, H. Ş. (2007). Mesleki yaşam modelinin oluşturulması ve mesleki analizlerde kullanımı. (Doktora Tezi). DEÜ Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Selden, S. C., & Moynihan, D. P. (2000). A model of voluntary turnover in state government. Review of Public Personnel Administration, 20(2), 63-74.
• Sheldon, K. M., & Lyubomirsky, S. (2006). How to increase and sustain positive emotion: The effects of expressing gratitude and visualizing best possible selves. The Journal of Positive Psychology, 1(2), 73-82.
• Stiglitz, J. E. (1974). Alternative theories of wage determination and unemployment in ldc’s: The labor turnover model. The Quarterly Journal of Economics, 88(2), 194-227.
• Tett, R. P., & Meyer, J. P. (1993). Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention, and turnover: Path analyses based on meta-analytic findings. Personnel Psychology, 46(2), 259-293.
• Tolungüç, A. (2000). Turizmde tanıtım ve reklam. Ankara: Mediacat Kitapları.
• Treiman, D. J. (2013). Occupational prestige in comparative perspective. Elsevier.
• Tuna, M. (2007). Personal devir oranı analizi: Ankara’da yer alan yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. Anatolia: Turizm Arastirmalari Dergisi, 18(1),45-52.
• Türk Dil Kurumu. (2017). Güncel Türkçe Sözlük. Erişim Tarihi:10.12.2017, http://www.tdk.gov.tr/index. php ?option= com_gts&view=gts
• Udechukwu, I. I. (2006). The relationship between job satisfaction, organizational commitment, ıntentions to quit, and perceived alternative employment in the assessment of employee turnover: a study of correctional officers. (Doctoral Dissertation). Nova Southeastern University.
• Verhoef, A. H. (2014). Sisyphus, happiness and transcendence. South African Journal of Philosophy Suid- Afrikaanse Tydskrif vir Wysbegeerte, 33(4), 537-546.
• Wegener, B. (1992). Concepts and measurement of prestige. Annual Review of Sociology, 18(1), 253-280.
• Yıldız, B., & Ayaz Arda, Ö. (2018). Algılanan aşırı nitelikliliğin yenilikçi işyeri davranışları üzerindeki etkisinde kolektif şükranın rolü. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 141-161.
• Yıldız, B., & Çakı, N. (2016). Algılanan örgütsel destek ile bağlamsal performans arasındakı ilişkide kolektif şükran’ın moderator etkisi. 15. Ulusal İşletmecilik Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı.
• Yıldız, B., Özdemir, F., Habib, E., & Çakı, N. (2017). Aşırı nitelikliliğin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde kolektif şükranın moderator etkisi. Örgütsel Davranış Araştırmaları Dergisi, 2(2), 40- 61.
• Yücel, M. (2013). Toplam hizmet kalitesinin servqual analizi ile ölçümü: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 44(44), 82-106.