CEZAYİR BAĞIMSIZLIK HAREKETİNİN TÜRK BASININA YANSIMALARI 1954–1962

Yıl 2010, Cilt: 6 Sayı: 12, 289 - 318, 01.12.2010

Şinasi Sönmez

Öz

Cezayir, bağımsızlık mücadelesi boyunca Arap ülkeleri ve Bağlantısız ülkelerden ve Doğu Bloğu ülkelerinden açık destek alırken, Türkiye gibi NATO üyesi olan Batılıların müttefiki ülkelerin yöneticileri sorunu Fransa’nın inisiyatifine bırakmıştır. Öte yandan Türkiye, yakın ilişkiler içinde bulunduğu Orta Doğu ve Müslüman ülkelerden Cezayir konusunda açıkça tavır alamayışının sıkıntılarını yaşamıştır. Türk basını olayların başlamasından itibaren kamuoyunu bilgilendirirken, mücadelenin ilerleyen zamanlarında, hükümetin sessizliğinin aksine açıktan Cezayir halkının yanında olmuştur. Gazete ve dergiler hangi görüşün yayını olurlarsa olsunlar, zaman zaman bir insanlık dramına dönüşen mücadeleyi sayfalarına taşırlarken, Cezayirlilerin bir bağımsızlık mücadelesi verdiği konusunda birleşmişler ve görüşlerini yayınlarına yansıtmışlardır.

Anahtar Kelimeler

Cezayir, Fransa, Gazeteler, Dergiler, Dış Politika

REFLECTIONS OF ALGERIA’S INDEPENDENCY MOVEMENT ON TURKISH PRESS 1954- 1962

Öz

During the Algeria independence war while Arabian, the Eastern bloc and nonaligned goverments have supported Algeria professedly, Turkey and other members of NATO have entrusted solving the problem to their ally, France. Because of the politic mannet the Turkish, goverment has put itself in a difficult position in point of close relations with Middle East and Arabian countries. From the beginning of the struggle Turkish Press not only has provided the Turkish public opinion with the news about the events in Algeria but also has supported openly the Algerian people in contrast to the Turkish government. Regardless their political views, all newspapers and magazines have given a place for struggle which converted humain tragedy and they have agreed with rightfulness of Algerian independence struggle and they have reflected the opinion on their publications

Anahtar Kelimeler

Algeria, France, Turkish Press, Magazines, Foreign Policy

Kaynakça

• Kitaplar ve Tezler
• Çeviker, Avni (1958), Hür Cezayir, Kültür Matbaası, Ankara.
• Kuran, Ercüment; (1957), Cezayir’in Fransızlar Tarafından İşgali Karşısında Osmanlı Siyaseti (1827–1847), Yenilik Basımevi, İstanbul.
• Selim, Hasan (1984), Cezayir Bağımsızlık Savaşı, Acar Matbaacılık, İstanbul.
• Sönmez, Şinasi (2007), “Cezayir Bağımsızlık Hareketi ve Türk Kamuoyu 1954–1962)”, Basılmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Stora, Benjamin (1987), Histoire De l’Algerie Coloniale (1830-1954), C.I., La Decouvert, Paris. Makaleler
• Ataöv, Türkkaya (1962), “ Atatürk’ün Dış Politikası”, Yön, sayı 47, 7 Kasım .
• Ağaoğlu, Abdürrahman Fahri (1959), “Cezair Faciası ve Politikamız”, Büyük Doğu, 3 Temmuz, Sayı 18, ss.11.
• Atilhan, Cevat Rıfat (1959), “Cezayir Kahramanları ve Türk Milleti”, Sebilürreşad, Sayı 293, ss.283.
• Atilhan, Cevat Rıfat (1961), “Cezayir’de Hak ve Hürriyetler İçin Dökülen Kanlar”, , Sebilürreşad, Sayı 321, s.331.
• Avcıoğlu, Doğan (1957), “Cezayir Çıkmazı”, Akis, Cilt VI, Sayı 139, 16 Şubat, ss.18.
• ---------- (1956), “Cezayir Savaşının Yeni Safhası”, Akis, Cilt VI, Sayı 94, 25 Şubat, ss.15.
• ---------- (1956),“Dış Politikamız Ne Zaman Bir Düzene Kavuşacaktır”, Akis, Cilt VI, Sayı 100, 7 Nisan, ss.19.
• ---------- (1957), Cezayir Meselesi Karşısında Türkiye”, Akis, Cilt VII, Sayı 142, 9 Mart, ss.17.
• Balkan, Aydemir (1958), “Arap Kardeşlerimiz Masalı”, Kim, Sayı 25, Cilt 1, 14 Kasım, ss.28.
• Bellisar, Feridun (1961), “Cezayir Çıkmazı”, Hürriyet, 21 Kasım, ss.2.
• --------- (1957), “Cezayir ve Fransa”, Hürriyet, 17 Haziran, ss. 2.
• --------- (1960), “Türkiye Ve Cezayir”, Hürriyet, 1 Ağustos, ss.2.
• --------- (1957), Cezayir Davası; Hürriyet, 4 Şubat, ss. 2.
• Ecevit, Bülent (1957) “Fransa ile Suç Ortaklığı”, Ulus, 26.Nisan. ss. 4.
• Esmer, Ahmet Şükrü (1956), “Cezairde Islahat” Ulus, 18 Şubat, ss. 1.
• ---------- (1956), “Cezair Olayları”, Ulus, 09 Şubat, ss. 1.
• --------- (1956), “Fransa Kuzey Afrika”, Ulus, 06 Temmuz, ss. 1.
• Güner, Agâh Oktay (1957) “Cezayir ve Basınımız”, Toprak, Sayı 34, 1Eylül, ss. 5.
• Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (1957), “Kaçırılan Fırsatlar”, Ulus, 13 Şubat, ss. 4.
• --------- (1962), “Esir Milletlerin Lideri Atatürk”, Yön, Sayı 47, 7 Kasım, ss.10–11.
• Kaya, Şükrü (1957), Cezayir, Hürriyet, 14 Ocak, ss. 2.
• ----------- ( 1957), Bugiba ve Cezayir, Hürriyet, 21 Mayıs, ss. 2.
• Maghouf, Ali (2006), “Un Aspect Positif de la Colonisation”, El Watan, Algerie.
• Mutlugün, Maeddin, (1957), “Yeni Fransa, Frank ve Cezair Harbi”, Büyük Doğu, Sayı 2, ss. 12.
• Oskay, Ünsal (1965), “Cezayirli Gazeteciler Konuşuyor”, Yön, Yıl 4, Sayı: 92, 1 Ocak, ss.14.
• Topalak, Mücahit (1958), “Bir Gelişme”, Zafer, 12 Ağustos, ss. 1.
• --------- (1958), “Kara Günler”, Zafer, 21 Ekim, ss. 1.
• --------- (1958), “Konferanstan Sonra”, Zafer, 02 Mayıs, ss. 1.
• --------- (1958), “Magripte”, Zafer, 19 Eylül, ss. 1.
• --------- (1959), “Slovenya Hadisesi”, Zafer, 23 Ocak, ss. 1.
• --------- (1958), “Tanca Konferansı”, Zafer, 29 Nisan, ss. 1.
• Ülman, Haluk (1960), “Cezayir Çıkmazı”, Forum, Sayı 160, 1 Aralık s.5
• Ünal, Mahmut (1957), “Katliam Daha Ne Kadar Devam Edecek ?”, Toprak, Sayı 32, 1 Temmuz, ss. 5.
• Gazete ve Dergilerin haber ve Yorumları
• Akis (1957), “Dünyada Olup Bitenler: Cezayir”, Sayı 139–155, 2 Şubat, ss. 17–20.
• Akis (1958), “Dünyada Olup Bitenler: Mağrip Güneşi”, Cilt 14, Sayı 229, 27 Eylül, ss. 21–24.
• Akis (1961), “Dünyada Olup Bitenler: Cezayir”, Cilt XX, Sayı 342, 16 Ocak, ss. 28.
• Akis (1954), “Dünyada Olup Bitenler: Kuzey Afrika, Emperyalizmin Son Kalesi, Yıl 1, Sayı 36, 27 Kasım, ss. 20–23.
• Akis (1954), “Dünyada Olup Bitenler: Kuzey Afrika”, Yıl 1, Sayı 34, 13 Kasım, ss.16– 18.
• Akis (1955), “Dünyada Olup Bitenler: Kuzey Afrika, Cezayir’deki Karışıklıklar”, Cilt 4, Sayı 62, 16 Temmuz, s.18–20.
• Akis (1960), “Cezayir ve Türkiye’nin Arabuluculuğu”,Cilt XVI, Sayı 273, 20 Ekim, ss. 25.
• Akis, (1960), “Dünyada Olup Bitenler: Türkiye’nin Durumu”, Cilt XX, Sayı 339, 26 Aralık, ss.21–25.
• Büyük Doğu (1959), “Foto- Röportaj” 13 Mart 1959, Sayı 2, ss. 11.
• Büyük Doğu (1959), “Cezair Mücahitleri”, 28 Ağustos, Sayı 26, s. 11
• Forum (1960), “Cezayir Ayaklanması”, Sayı 141, Şubat, s. 6.
• Forum (1960), “De Gaulle’ün Başarısı”, Şubat, Sayı 142, ss. 5.
• Forum (1960), ”Cezayir Hakkında Görüşmeler”, 15 Haziran, Sayı 149, ss.5.
• Forum, (1954), “Şimali Afrika Davaları ve Biz”, Sayı 14, 15 Ekim, s. 6.
• Hürriyet (1959), “ Cezayir Kararını Verdi”, 20 Eylül, ss. 2.
• Hürriyet ( 1956), “Cezayir İçin Gizli Pazarlık”, 26 Aralık, ss. 2.
• Hürriyet (1961), “Bağdat’taki Konferans ve Cezayir”, 4 Şubat, ss. 2.
• Hürriyet (1962), “Bu Vahşete Son Verilmelidir”, 13 Mart, ss. 2.
• Kim (1961), “Cezayir: İtidalden Sertliğe”,, 30 Ağustos, ss. 27.
• Kim (1961), “Monologdan Diyaloga”, Yıl 1, Sayı 2, 2 Haziran, ss. 29.
• Kim (1962), “Cezayir: Bir Devlet Doğdu”, Yıl 4, Sayı 109, 3 Temmuz, ss. 25.
• Kim (1962), “Cezayir: Kardeş Kavgası mı?”, Yıl 4, Sayı 110, 10 Temmuz, ss. 21.
• Kim (1962), “Cezayir: Sakat Doğan Çocuk”, Yıl 4, Sayı 112, 24 Temmuz, ss. 24–26.
• Kim (1962), “Cezayir: Tehlikeli İkilik”, , 10 Temmuz, ss. 24–26.
• Kim (1962), “Fransa: Gece Yarısı Aydınlığı”, Yıl 4, Sayı 98, 30 Mayıs, ss. 16.
• Kim ( 1959), “Fransa: Af Büyüklerin İşidir”, 23 Ocak, ss. 27.
• Kim (1958), “Fransa: Niçin İsyan”, Yıl 1, Sayı 1, 30 Mayıs, ss. 29.
• Kim (1958), “Fransa ve Cezayir”, Yıl 1, Sayı 6, 4 Temmuz, ss. 33.
• Kim (1958), “Fransa: İşin Gerisi”, Yıl 1, Sayı 3, 13 Haziran, s. 26.
• Kim (1958), “Fransa: Parlamentoya mı Orduya mı?”, Yıl 1, Sayı 3, 6 Haziran 1958, s. 36.
• Kim (1960), “Cezayir: Türkiye’ye Layık Rol”, 20 Eylül 1960, ss. 24- 27.
• Kim (1962), “Cezayir: Tehlikeli İnatlar”, Kim, Yıl 4, Sayı 99, 1 Mayıs, ss.28–29.
• Kim (1962). “Fransa: Gizli Ordu”, Yıl 4, Sayı 97, 22 Mayıs. ss. 20.
• Kim, (1958), “Cezayir: Kahramanlar Barışı”, Yıl 1, Sayı 23, 31 Ekim, ss. 26.
• Kim, (1961), “Cezayir: Faşist İsyan”, 16 Mayıs, ss. 29.
• Kim, (1959), “Cezayir: Barış Teklifi”, 5 Haziran, ss. 23.
• Kim, (1960), “Cezayir: Ortaya Çıkan Gerçek”, 7 Kasım ss. 28–30.
• Kim, (1961), “Cezayir” 9 Mart, ss. 24–26.
• Ulus (1957), “Cezayir Halkı Yardım İstedi”, , 08.07.ss. 1.
• Ulus, (1956), “Cezayir Katliamı”, 15.06, ss. 1.
• Ulus,(1956), “Cezayir Milli Kurtuluş Temsilcilerinin Türkiye’den Dilekleri”, 28.10, ss. 1.
• Ulus,(1956), “Cezayir Milli Kurtuluş Temsilcilerinin Türkiye’den Dilekleri”, 28.10, ss. 1.
• Yön (1962), “Cezayir’de Sosyalizm, FLN’in Ana Programı”, Yıl: 1, Sayı 42, 3 Ekim, ss. 18.
• Yön (1962), “Cezayir”, , Yıl: 1, sayı 33, 1 Ağustos, ss. 14.
• Yön (1962), “Cezayir”, Y 1, Sayı:29, 4 Temmuz, ss. 15.
• Yön, (1962), “Cezayir”, Yıl 1, Sayı 17, 11 Nisan, ss. 17.
• Zafer (1955) “Cezayir’de Bir Fransız Valisi Katledildi”, 26 Mayıs, ss. 1.
• Zafer (1955), “Cezayir’de Dün Fransızlar Taarruza Geçti”, , 24 Ocak, ss. 1.
• Zafer (1955), “Cezayir’de Mukavemet Hareketi Genişliyor” 05 Temmuz, ss. 1
• Zafer (1955), “Cezayir’de Şiddetli Çarpışmalar Oluyor” 24.01, ss. 1.
• Zafer (1955), “Cezayir’de Dün Yeniden Kanlı Çarpışmalar Oldu”, 05 Ocak, ss. 1.
• Zafer (1955), “Cezayir’de Dün de Birçok Suikast Yapıldı”, 16.09, ss. 1.
• Zafer (1955), “Cezayir’de Dün Yeni Cinayetler İşlendi”, 02.10. ss. 1.
• Zafer (1955), “Cezayir’de İşlenen Müthiş Cinayetler”, 09 Temmuz, ss.1.
• Zafer (1955), “Cezayir’de Mukavemetçilerin Suikastları Yine Arttı” 01 Temmuz, ss.1.
• Zafer (1957), “Cezayir Meselesi”, , 03 Temmuz, ss. 1.
• Zafer, (1955), “Cezayir’de Tedhiş Hareketi Büyüyor”, 03, Kasım, ss. 1.