PARTIAL DEMERGER ACTIVITY UNDER THE NEW TURKISH COMMERCIAL CODE NO.6102: ITS COMPARISON WITH TURKISH CORPORATE INCOME TAX LAW AND RECOGNITION

Yıl 2013, Cilt: 9 Sayı: 18, 255 - 281, 01.01.2013

Hikmet Ulusan Murat Koçsoy

https://doi.org/10.11122/ijmeb.2013.9.18.286

Öz

The purpose of this study is to examine partial demerger of corporations, its comparison with the Turkish Corporate Income Tax Law No.5520 TCITL , and recognition under the New Turkish Commercial Code No.6102 TCC . When the partial demerger activity under New TCC is compared with the one under TCITL, it is seen that both similar and different points exist. The assets and liabilities subject to partial demerger can be recognized according to their current or book values. However, recognition of the transferred assets and liabilities at their book values is more feasible in terms of both the partial demerger condition defined in Article 19 of TCITL and the nature and purpose of demerger activity. On partial demergers like the allocation of transferee’s shares to transferor’s partners and establishing subsidiary company, the recognition of partial demerger activity varies for transferor. Further, recognition of partial demerger activity varies depending on whether the transferee is an existing or newly established company

Anahtar Kelimeler

New Turkish Commercial Code, Turkish Corporate Income Tax Law, Partial Demerger Recognition

6102 SAYILI YENİ TÜRK TİCARET KANUNU’NA GÖRE KISMİ BÖLÜNME İŞLEMİ: KURUMLAR VERGİSİ KANUNU İLE KARŞILAŞTIRILMASI VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

Öz

Bu çalışmada, 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu TTK ’na göre sermaye şirketlerinde kısmi bölünme işleminin 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu KVK ’na göre kısmi bölünme işlemi ile karşılaştırılması ve muhasebeleştirilmesinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yeni TTK’ya göre kısmi bölünme işlemi, KVK’ya göre kısmi bölünme işlemi ile karşılaştırıldığında benzer yönleri olduğu gibi farklı yönlerinin de bulunduğu görülmektedir. Kısmi bölünmeye konu olan varlık ve borçlar cari ya da kayıtlı değerlerine göre muhasebeleştirilebilir. Ancak, devrolunan varlık ve borçların kayıtlı değerlerine göre muhasebeleştirilmesi, KVK’nın 19. maddesinde tanımlanan vergisiz bölünmenin koşulu ile bölünme işleminin amacı ve niteliğine daha uygundur. Kısmi bölünme işleminin muhasebeleştirilmesi, devralan şirket hisselerinin mevcut ortaklara verilmesi ve yavru şirket kurma şeklindeki bölünmelerde kısmi bölünen şirket açısından farklılık göstermektedir. Ayrıca, devralan şirketin mevcut veya yeni kurulan şirketler olup olmamasına göre de devralan şirketler açısından farklılık göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu, Kısmi Bölünme Muhasebeleştirilmesi

Kaynakça

• sayılı KVK. 21.06.2006 tarih ve 26205 sayılı Resmi Gazete. 6102 sayılı TTK Madde Gerekçeleri. Erişim Tarihi: 23.12.2011, www.basbakanlik.gov.tr/docs/kkgm/.../madde%20gerekce.doc
• sayılı TTK. 14.02.2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazete.
• Akgün, F. (2001). Şirket bölünmeleri. (Yeterlilik etüdü), Sermaye Piyasası Kurulu. Ankara.
• Arslan, A. (2011). Şirket bölünmeleri açısından yeni Türk Ticaret Kanunu ile vergi mevzuatının karşılaştırılması. Vergi Sorunları Dergisi, 272, 141-148.
• Bostancı, M. A. (2007). Anonim şirketlerin bölünmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• Çitçi, R. G. (2008). Halka açık anonim ortaklıklarda bölünme. Yayımlanmamış Dönem Projesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Dede, B. (2006). Sermaye şirketlerinde kısmi bölünme ve devir işlemleri ve muhasebeleştirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Doğan, H. Yeni Türk Ticaret Kanunu'nda (TTK) bölünme. Erişim Tarihi: 20.12.2011, http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/hayrullah/008/
• Doğrusöz, A. B. (2001). Türk vergi hukukunda şirket bölünmesi ve hisse değişimi (I- Tam bölünme). Yaklaşım Dergisi, 107, 38-49.
• Ersoy, A. (2003). Anonim ve limited şirketlerde kısmi bölünme ve bölünme işlemlerinin muhasebeleştirilmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 85-92.
• Kağıtcıoğlu, M. (2007). Anonim şirketlerde kısmi bölünme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Karahan, S. (2011). Ticari işletme hukuku. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile 6098 sayılı Borçlar Kanunu ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre güncellenmiş 22. tıpkı bası. Konya: Mimoza yayınları 44, hukuk dizisi 21.
• Karakaş, İ. (2011). Şirket bölünmelerinin yeterlilik kriterlerine, yasaklılık durumuna ve sözleşmenin http://www.isakarakas.com.tr/ihale-imar-islemleri/sirket-bolunmelerinin- yeterlilik-kriterlerine-yasaklilik-durumuna-ve-sozlesmenin-devrine-etkisi.html
• Kavak, A. (2005). Sermaye şirketlerinin tasfiye, birleşme, devir ve bölünme işlemleri. Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları.
• Kayar, H. (2011). Yeni TTK’ya göre şirketlerin bölünmesi. Erişim Tarihi: 20.12.2011, http://www.samden.com.tr/makale.php?id=165
• Kökbudak, A. A. (2007). Anonim şirketlerde bölünme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• KVGT Seri No: 1. 03.04.2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete.
• Maliye Bakanlığı & Sanayi ve Ticaret Bakanlığı. Anonim ve Limited Şirketlerin Kısmi Bölünme İşlemlerinin Usul ve Esaslarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ. 16.09.2003 tarih ve 25231 sayılı Resmi Gazete.
• Nazalı, E. (2008). Anonim şirketlerde tasfiye, birleşme, devir, nev’i değiştirme, bölünme ve hisse değişimi: Kurumlar vergisi açısından bir yaklaşım. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Öcal, E. (2009). Kısmi bölünmede devralan ortaklıkta sermaye artışı. E-Yaklaşım, 196, Erişim makaleler/20090414301.htm
• http://www.yaklasim.com/mevzuat/dergi/
• Pulaşlı, H. (2011). 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre şirketler hukuku şerhi. Cilt 1. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Pulaşlı, H. (2012). 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre yeni şirketler hukuku genel esaslar. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Sermaye Piyasası Kurulu 21.11.2003 tarih ve 60/1393 sayılı “Halka Açık Anonim Ortakların Bölünmelerinde Uyulacak Esaslar” başlıklı kararı, 2003/58 Sayılı Haftalık Bülten.
• Sermaye Piyasası Kurulu Seri: I, No: 31 Birleşme İşlemine İlişkin Esaslar Tebliği. 14.07.2003 tarih ve 25168 sayılı Resmi Gazete.
• Seviğ, V. (2005, 03 Ekim). Vergi hukuku açısından kurumlarda bölünme. Dünya Gazetesi, portal/konuk_yazarlar/mevzuat.asp?kategori=10&id=853
• Sezgi, Ö. (2001). Bölünme, birleşme ve hisse devri işlemlerinde yapılan son düzenlemeler. Vergi Dünyası, 243, 85-95.
• Şeker, S. (2007a). Kısmi bölünmede doğrular ve yanlışlar-I. Yaklaşım Dergisi, 169, Erişim 01%20YAKLASIM%20-%20KISMI%20BOLUNMEDE%20DOGRULAR %20VE%20YANLISLAR-I.pdf
• http://www.kanitymm.com.tr/makale/2007
• Şeker, S. (2007b). Kısmi bölünmede doğrular ve yanlışlar-II. Yaklaşım Dergisi, 170, Erişim 02%20YAKLASIM%20-%20KISMI%20BOLUNMEDE%20DOGRULAR %20VE%20YANLISLAR-II.pdf
• http://kanitymm.com.tr/makale/2007
• Şimşek, E. E. (2006). Kurumlarda devir ve bölünme işlemlerinin vergilendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tekinalp, Ü. (2004). Bölünmenin bugünkü maddi hukuk cephesi. İçinde Ö. Seliçi, H. Hatemi, R. Serozan, H. Erman, A. Arpacı & B. İ. Engin (ed.) Kocayusufpaşaoğlu için armağan (ss. 547-558). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Necip
• Yıldız, S., & Ünsal, H. (2005). Türkiye ve Avrupa Birliği’nde şirket bölünmeleri ve vergilendirme karşısındaki durumu. Mali Çözüm Dergisi, 72, 210-229.