THE RELATIONSHIP BETWEEN EXCHANGE RATE AND TRADE BALANCE: THE CASE OF TURKEY

Yıl 2009, Cilt: 5 Sayı: 9, 35 - 57, 01.06.2009

Hasan Vergil Serdar Erdoğan

Öz

According to the conventional theory, if the Marshall-Lerner condition is met, devaluation affects trade balance positively. However, as a result of the J curve effect, the effects can be negative in the short run. Although there are many studies which question these effects, they do not share a consistent conclusion. In this study, the Marshall-Lerner condition and the J curve effect were questioned by using quarterly data in Turkey for the period 1989-2005. The results received through the ADF and PP unit root tests and the ARDL co-integration tests show that during the period in question, the Marshall-Lerner condition held and the empirical evidence provided by the Almon methodology supports the pattern of movement described by the J curve

Anahtar Kelimeler

Marshall-Lerner Condition, J Curve, Almon Model

DÖVİZ KURU-TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz

Geleneksel teori uzun dönemde Marshall-Lerner şartı gerçekleştiğinde devalüasyonun ticaret dengesini olumlu yönde etkileyeceğini fakat kısa dönemde J eğrisi etkisinden dolayı bu etkilerin negatif yönde olabileceğini ileri sürmektedir. Fakat gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler üzerine yapılan pek çok çalışmada bu şartın ve/veya J eğrisi etkilerinin gerçekleştiği yönünde bir tutarlılık bulunmamaktadır. Bu çalışma ile Türkiye’de 1989-2005 dönemi içerisinde çeyrek yıllık veriler kullanılarak Marshall-Lerner koşulunun sağlanıp sağlanmadığı ve kısa dönemde J eğrisi etkisinin geçerliliği birlikte incelenmiştir. ADF ve PP birim kök testleri ve ARDL koentegrasyon testlerinden sonra yapılan tahminlerde, incelenen dönemde, Marshall-Lerner koşulunun sağlandığı ve Almon çok terimli model kullanılarak yapılan tahminde de J eğrisi etkisinin Türkiye için geçerli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Marshall-Lerner Koşulu, J Eğrisi, Almon Modeli

Kaynakça

• Akbostancı, Elif (2002), “Dynamics of the Trade Balance: The Turkish J- Curve”, ERC Working Papers in Economics, Cilt 1, Sayı 5, s. 1-19.
• Algieri, Bernardina (2004), “Price and Income Elasticities of Russian Exports”, The European Journal of Comparative Economics, Cilt 1, Sayı 2, s. 175-193.
• Altınok, Serdar ve Murat Çetinkaya (2002), “Devalüasyon ve Türkiye’de Devalüasyon Uygulamaları ve Sonuçları”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 9, s. 47-64.
• Arize, Augustine C. (1994), “Cointegration Test of a Long Run Relation Between the Real Effective Exchange Rate and the Trade Balance”, International Economic Journal, Cilt 8, Sayı 3, s. 1-9.
• Artus, Jacques. R ve Anne Kenny McGuirk (1981), “A Revised Version of the Multilateral Exchange Rate Model”, IMF Staff Papers, 28, 275- 309.
• Artus, Jacques. R ve Malcolm. D. Knight (1984), “Issues in the Assessment of the Exchange Rates of Industrial Countries”, Occasional Paper 29, IMF.
• Aydoğuş, İsmail ve Jülide Yıldırım (2001), “Kur Politikası ve Ticaret Dengesi: Türkiye Örneği”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, s. 155-165.
• Backus, K.David, Patrick J.Kehoe ve Finn E. Kydland (1994), “Dynamics of the Trade Balance and the Terms of Trade: The J-Curve?”, The American Review, Cilt 84, Sayı 1, s. 84-103.
• Bahmani-Oskoee, Mohsen (1985), “Devaluation and the J-Curve: Some Evidence from LDC’s”, The Review of Economics and Statistics, Cilt 67, Sayı 3, s. 500-504.
• Bahmani-Oskooee, Mohsen ve Farhang Niroomand (1998), “Long Run Price Elasticities and the Marshall-Lerner Condition Revisited”, Economics Letters, Cilt 61, s. 101-109.
• Bahmani-Oskoee, Mohsen Mohsen and Artatrana Rahta (2004), “ The J- Curve: A Literature Review”, Applied Economics, Cilt 36, 1377-1398.
• Brada, C.Josef, Ali M.Kutan ve Su Zhou (1997), “The Exchange Rate and the Balance of Trade: The Turkish Experience”, The Journal of Development Studies, Cilt 33, Sayı 5, s. 675-692.
• Bickerdike, C. F. (1920), “The Instability of Foreign Exchanges”, The Economic Journal, March.
• Case, Karl E. ve Ray C. Fair (2004), Principles of Macroeconomics, 7th Edition, Pearson Education, Upper Saddle River, New Jersey.
• Chacholiades, Miltiades (1990), International Economics, Mc Graw Hill Pres, Singapore.
• Chinn, Menzie David ve Jeawoo Lee (2002),”Current Account and Real Exchange Rate Dynamics in the G-7 Countries”, IMF Working Paper, (#WP/02/130).
• Doğanlar, Murat, Harun Bal ve Mehmet Özmen (2003), “Uluslararası Ticaret ve Türkiye’nin İhracat Fonksiyonu”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 7, s. 83-109.
• Durusoy, Ömer Tanju ve İbrahim Tokatlıoğlu (1997), “Devalüasyon ve J- Eğrisi”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt 8, Sayı 24-25, s. 65-77.
• Edwards, Sebastian (1989), Real Exchange Rates, Devaluation, and Adjustment: Exchange Rate Policy in Developing Countries, Cambridge, MIT Press.
• Erdoğan, Serdar (2007), Döviz Kuru-Ödemeler Bilançosu İlişkisi: Türkiye Örneği, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Gujarati, Damodar N. (2004), Basic Econometrics, 4th Edition, The McGraw- Hill/Irwin Companies, New York.
• Gylfason, T., ve M. Radetzki (1991), “Does Devaluation Make Sense in the Least Developed Countries?”, Economic Development and Cultural Change, Cilt 40, Sayı 1, s. 1-25.
• Harberger, Arnold C. (1950), “Currency Depreciation, Income and The Balance of Trade”, Journal of Political Economy, Cilt 58, Sayı 1, s. 47-60.
• Junz, Helen B., ve Rudolf R. Romberg (1973), “Price Competitiveness in Export Trade among IndustrialCountries”, American Economic Review, Cilt 63, s. 412-18.
• Kamoto, Eric Ben (2006), “The J-Curve Effect on the Trade Balance in Malawi and South Africa”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Master of Arts in Economics, The University of Texas, Arlington, http://economics.uta. edu/theses/Eric.Kamoto.pdf, (Erişim Tarihi: 18.02.2007).
• Karagöz, Murat ve Çetin Doğan (2005), “Döviz Kuru-Dış Ticaret İlişkisi: Türkiye Örneği”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 15, Sayı 2, s. 219-228.
• Koray, Faik ve W.Douglas Mc Millin (1999), “Monetary Shocks, the Exchange Rate and the Trade Balance”, Journal of International Money and Finance, Cilt 18, s. 925-940.
• Laursen, Svend and Lloyd A. Metzler (1950), “Flexible Exchange Rate and The Theory of Employment”, The Review of Economics and Statistics, Cilt 32, Sayı 4, s. 281-299.
• Lerner, A. P. (1944), The Economics of Control: Principles of Welfare Economics, The Macmillan Company, New York.
• Magee, Stephen P. (1973), “Currency Contracts, Pass-Through, and Devaluation”, Brookings Papers of Economic Activity, Cilt 4, Sayı 1973-1, s. 303-323.
• Marshall, Alfred (1923), Money, Credit and Commerce, Macmillan. London.
• Marwah, Kanta ve Lawrence R.Klein (1996), “Estimation of J-Curves: United States and Canada”, The Canadian Journal of Economics, Cilt 29, Sayı 3, s. 522-539.
• Meade, Ellen E. (1988), “Exchange Rates, Adjustment, and the J-Curve”, Federal Reserve Bulletin, Cilt 74, Sayı 10, s. 633-644.
• Metzler, L. (1948), “The Theory of International Trade” A Survey of Contemporary Economics (Editör: Howard S. Ellis) içerisinde, The American Economic Association, Homewood, IL.
• Onafowora, Olugbenga (2003), “Exchange Rate and Trade Balance in East Asia: Is there a J-Curve?”, Economics Bulletin, Cilt 5, Sayı 18, s. 1-13.
• Phillips, P.C.B ve P. Perron (1988) “Testing for a Unit Root in Time Series Regression”, Biometrika, Cilt 75, s. 335-346.
• Robinson, Joan (1947), Essays in the Theory of Employment, Basil Blackwell, Oxford.
• Seyidoğlu, Halil (2003), Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama, Geliştirilmiş 15. Baskı, Güzem Can Yayınları, , İstanbul.
• Şimşek, Muammer ve Cem Kadılar (2004), “Türkiye’nin İthalat Talebi Fonksiyonunun Sınır Testi Yaklaşımı ile Eşbütünleşme Analizi: 1970- 2002”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, s. 27-34.
• Terzi, Harun ve Ahmet Zengin (1999), “Kur Politikasının Dış Ticaret Dengesini Sağlamadaki Etkinliği: Türkiye Uygulaması”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt 10, Sayı 33, s. 48-63.
• Yamak, Rahmi ve Abdurrahman Korkmaz (2005), “Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret Dengesi İlişkisi: Kritik Elastikiyetler (Marshall-Lerner) Şartı”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, Sayı 2, s. 11-29.
• Zhang, Z. (1996), The Exchange Value of the Renminbi and China’s Balance of Trade: an Empirical Study”, NBER Working Papers Series, No: 5771.