KİŞİ-ÖRGÜT UYUMUNUN GÖREV VE BAĞLAMSAL PERFORMANS İLE İLİŞKİSİ: İŞ TUTUMLARININ ARACILIK ROLÜ

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 4, 938 - 953, 31.12.2020

Eda Çam Meral Elçi Büşra Müceldili

https://doi.org/10.17130/ijmeb.853552

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı, kişi-örgüt uyumu ile görev ve bağlamsal performans arasındaki ilişkide
iş tutumlarının (örgütsel bağlılık ve iş tatmini) aracı rollerinin incelenmesidir. Bu ilişkilerin analiz
edilmesinde, Marmara Bölgesi’nde kamu ve özel sektör işletmelerinde çalışan 331 katılımcıdan anket
tekniği ile veri toplanmıştır. Araştırma modeli yapısal eşitlik modeli kullanılarak analiz edilmiştir. İlk
olarak doğrulayıcı faktör analizi ardından kavramsal model kapsamındaki ilişkileri test etmek amacıyla
yol analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonunda elde edilen temel bulgular şu şekildedir; kişi-örgüt
uyumu görev ve bağlamsal performans ile pozitif bir ilişkiye sahiptir. Ayrıca iş tutumları, bu ilişkide aracı
rol oynamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kişi-Örgüt Uyumu, İş Tutumları, Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini, Görev Performansı

Kaynakça

• Adıgüzel, O., & Kayadibi, K. (2015). Kişi-Örgüt uyumu sürecinde entelektüel sermayenin iş doyumu ve örgütsel çekicilik üzerine etkisi: Bir üniversite hastanesi örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(4), 92-122.
• Akbaş, T. T. (2010). Örgütsel etik iklim, kişi-örgüt uyumu, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: Görgül bir araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arthur Jr, W., Bell, S. T., Villado, A. J., & Doverspike, D. (2006). The use of person-organization fit in employment decision making: An assessment of its criterion-related validity. Journal of Applied Psychology, 91(4), 786-801.
• Ayar, H. (2016). Dinamik örgütsel kuralların firmanın pazarlama yeteneği üzerine etkileri (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gebze Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Babin, B. J., & Boles, J. S. (1998). Employee behavior in a service environment: A model and test of potential differences between men and women. Journal of Marketing, 62(2), 77-91.
• Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173.
• Bayram, L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, 59(59), 125-139. Bolat, O. İ., & Bolat, T. (2008). Otel işletmelerinde örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 75-94.
• Borman, W. C., & Motowidlo, S. J. (1997). Task performance and contextual performance: The meaning for personnel selection research. Human Performance, 10(2), 99-109.
• Borman, W. C., & Motowidlo, S. M. (1993). Expanding the criterion domain to include elements of contextual performance. In N. Schmitt, W. C. Borman (Eds.), Personnel selection in organizations. San Francisco: USA.
• Borman, W. C., Hanson, M. A., & Hedge, J. W. (1997). Personnel selection. Annual Review of Psychology, 48(1), 299-337.
• Budak, A. (2006). Kamu sektöründe çalışanların iş tatmin düzeyleri: Milli Savunma Bakanlığı akaryakıt ikmal ve NATO Pol Tesisleri’nde bir uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cable, D. M., & DeRue, D. S. (2002). The convergent and discriminant validity of subjective fit perceptions. Journal of Applied Psychology, 87, 875-884.
• Carpenter, M., Bauer, T., & Erdogan, B. (2010). Principles of management. Jupiterimages Corporation, USA.
• Chatman, J. A. (1989). Improving interactional organizational research: A model of person-organization fit. Academy of Management Review, 14(3), 333-349.
• Chatman, J. A. (1991). Matching people and organizations: Selection and socialization in public accounting firms. Administrative Science Quarterly, 36, 459-484.
• Dormann, C., & Zapf, D. (2001). Job satisfaction: A meta-analysis of stabilities. Journal of Organizational Behavior, 22(5), 483-504.
• Edwards, B. D., Bell, S. T., Arthur, Jr, W., & Decuir, A. D. (2008). Relationships between facets of job satisfaction and task and contextual performance. Journal of Applied Psychology, 57(3), 441-465.
• Elden, B. (2017). Psikolojik sözleşme ihlali ile işten ayrılma niyeti ilişkisinde birey-örgüt uyumunun düzenleyici rolü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Farooqui, M. S., & Nagendra, A. (2014). The impact of person organization fit on job satisfaction and performance of the employees. Procedia Economics and Finance, 11, 122-129.
• Fornell C., & Larcker D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-51.
• Goodman, S. A., & Svyantek, D. J. (1999). Person–Organization fit and contextual performance: Do shared values matter. Journal of Vocational Behavior, 55(2), 254-275.
• Hair J. F., Black W. C., Babin B. J., & Anderson, R. E. (2009). Multivariate data analysis, 7th Edition, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Hartline, M., & Ferrell, O. C. (1996). The management of customer-contact service employees: An empirical investigation. Journal of Marketing, 60, 52-71.
• Hill, C. W. L., & McShane, S. L. (2008). Principles of management. New York, USA: McGraw-Hill/ Irwin.
• Jawahar, I. M., & Carr, D. (2007). Conscientiousness and contextual performance: The compensatory effects of perceived organizational support and leader-member exchange. Journal of Managerial Psychology, 22(4), 330-349.
• Kalkavan, S., & Katrinli, A. (2014). The effects of managerial coaching behaviors on the employees’ perception of job satisfaction, organisational commitment and job performance: Case study on insurance industry in Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 150, 1137-1147.
• Kök, S. B. (2006). İş tatmini ve örgütsel bağlılığın incelenmesine yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 291-317.
• Kristof, A. L. (1996). Person-organization fit: An integrative review of its conceptualizations, measurement and implications. Personnel Psychology, 49(1), 1-49.
• Mcculloch, M. C., & Turban, D. B. (2007). Using person–organization fit to select employees for highturnover jobs. International Journal of Selection and Assessment, 15(1), 63-71.
• Moripek, İ. (2016). Kişi-Örgüt uyumu ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi: Havacılık sektörü örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Netemeyer, R. G., Bowles, J. S., MacKee, D. O., & McMurrian, R. (1997). An investigation into the antecedents of organizational citizenship behaviors in a personal selling context. Journal of Marketing, 61, 85-98.
• Ostroff, C. (1992). The relationship between satisfaction, attitudes and performance: An organizational level analysis. Journal of Applied Psychology, 77(6), 963-974.
• Öcel, H. (2013). Örgüt kimliğinin gücü, algılanan örgütsel prestij ve kişi-örgüt uyumu ile bağlamsal performans arasındaki ilişkiler: Örgütsel bağlılığın aracı rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 28(71), 37- 53.
• Peng, Y. P. (2014). Job satisfaction and job performance of university librarians: A disaggregated examination. Library & Information Science Research, 36(1), 74-82.
• Randall, D. M. (1987). Commitment and the organization: The organization man revisited. Academy of Management Review, 12(3), 460-471.
• Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2013). Örgütsel davranış, 14. basımdan çeviri, (Çev. İ. Erdem), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Schneider, B. (1987). The people make the place. Personnel Psychology, 40, 437-454.
• Schwepker Jr. C. H. (2001). Ethical climate’s relationship to job satisfaction, organizational commitment and turnover in the sales force. Journal of Business Research, 54(1), 39–52.
• Toklu, A. T. (2016). Çalışanlarda iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının örgütsel bağlılık, işe yabancılaşma ve iş performansına olan etkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gebze Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Vancouver, J. B., & Schmitt, N. W. (1991). An exploratory examination of person-organization fit: Organizational goal congruence. Personnel Psychology, 44(2), 333-352.
• Verquer, M. L., Beehr, T. A., & Wagner, S. H. (2003). A meta-analysis of relations between personorganization fit and work attitudes. Journal of Vocational Behavior, 63(3), 473-489.
• Williams, L. J., & Anderson, S. E. (1991). Job satisfaction and organizational commitment as predictors of organizational citizenship and in-role behaviors. Journal of Management, 17(3), 601-617.