SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMADA KAMU BÜTÇESİNİN ÖNEMİ: TÜRKİYE İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 4, 1030 - 1058, 31.12.2021

Ferhat Akbey Hüseyin Uslu

https://doi.org/10.17130/ijmeb.845813

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada; sürdürülebilir kalkınmada kamu bütçesinin yeri ve önemi, önce teorik ve tarihsel olarak incelenmiş, sonra da Türkiye’nin 1990-2019 dönemi verileri kullanılarak ekonometrik bir analizle ele alınmıştır. Serilerin durağanlık dereceleri, ADF, PP ve yapısal kırılmalı ADF birim kök testleri ile incelenmiş ve serilerin I(1) oldukları tespit edilmiştir. Sahte regresyon sorunu ile karşılaşmamak için Engle ve Granger (1987) eşbütünleşme testi yapılmış ve serilerin eşbütünleşik oldukları belirlenmiştir. Uzun ve kısa dönem analizleri EKK yöntemiyle yapılmıştır. Uzun dönem analizi sonuçlara göre; kamu bütçe harcamalarının %1 arttırılması ekonomik kalkınmayı %0.03 oranında artırmıştır. 2003 yılında bütçe hesaplamasında yapılan değişiklik, ekonomik kalkınmayı olumsuz yönde etkilemiştir. Kısa dönem analizi sonuçlarına göre; kamu bütçe harcamalarındaki artışların ve 2003 yılında bütçe hesaplamasında yapılan değişikliğin ekonomik kalkınmayı kısa dönemde istatistiksel olarak anlamlı düzeyde etkilemediği, modelin hata düzeltme mekanizmasının çalıştığı ve elde edilen bulguların güvenilir olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Kalkınma, Kamu Bütçesi, İnsani Gelişmişlik Seviyesi, Bütçe Harcamaları, Ekonometrik Analiz

THE IMPORTANCE OF PUBLIC BUDGET IN SUSTAINABLE DEVELOPMENT: ECONOMETRIC AN ANALYSIS FOR TURKEY

Öz

In this study; first, the position and importance of the public budget in sustainable development was examined theoretically and historically, and then, econometrically investigated using the data of 1990-2019 period for Turkey. Stationarity levels of the series were examined by ADF, PP and ADF with structural break tests and the series were found to be I(1). In order to avoid spurious regression problem, Engle and Granger (1987) cointegration test was performed and it was determined that the series were cointegrated. Long and short term analyzes were carried out with the OLS method. According to the long term analysis results; increasing public budget expenditures by 1% raised economic development by 0.03%. The change made in the budget calculation in 2003 negatively affected the economic development. According to the short term analysis results; it was observed that the increases in public budget expenditures and the changes made in the budget calculation in 2003 does not affect the economic development at a statistically significant level in the short term, the error correction mechanism of the model operates and the findings obtained are reliable.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Development, Public Budget, Human Development Index, Budget Expenditures, Econometric Analysis

Kaynakça

• Altınöz, B. (2015). Sürdürülebilir kalkınma sürecinde kamu bütçesinin önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 30 (1), 223-256.
• ABTD (2020). AB, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündeminin BM Tarafından Kabulünü Memnuniyetle Karşılıyor. Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu, Erişim tarihi: 05.11.2020, https://www.avrupa.info.tr/tr/eeas-news/ab-2030-surdurulebilir-kalkinma-gundeminin-bm-tarafindan-kabulunu-memnuniyetle-karsiliyor.
• Bloomberght (2020a). Çin daha yavaş büyümeyi planlıyor. Erişim Tarihi: 04.11.2020, https://www.bloomberght.com/cin-daha-yavas-buyumeyi-planliyor-2268095.
• Bloomberght (2020b). 2060 Yılından önce karbon nötr olmayı hedefliyoruz. Erişim Tarihi: 04.11.2020, https://www.bloomberght.com/2060-yilindan-once-karbon-notr-olmayi-hedefliyoruz-2265052.
• Brundtland Raporu (1987). Birleşmiş Milletler Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu, Ortak Geleceğimiz, Çeviren: Belkıs Çırakçı (1991), Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Ankara.
• Calderon, C., Chong, A. & Zanforlin, L. (2001). Are African current account deficits different? Stylized facts, Transitory shocks and decomposition aalysis. IMF Working Paper, No. WP/01/4.
• Campell, S. (1996). Green cities, growing cities, just cities? Urban planning and the contradictions of sustainable development. Journal of the American Planning Association. 62 (3), 296 - 311.
• Capra, F. (2017). Sustainability primer. Erişim Tarihi: 27.10.2020, https://www.epa.gov/sites/production/files/2015-05/documents/sustainability_primer_v9.pdf.
• Carlowitz, H. C. V. (1713). Principality of Saxony. Erişim Tarihi: 29.10.2020, http://www.environmentandsociety.org/tools/keywords/hans-carl-von-carlowitz-and-sustainability.
• Duran, B. (2018). Sürdürülebilirlik kavramının önemi, karşılaşılan sorunlar ve şirketlerin sürdürülebilirlik raporlarının incelenmesi. Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Muhasebe Finansman Yüksek Lisans Programı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Gedik, Y. (2020). Sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarla sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma. International Journal of Economics, Politics, Humanities & Social Sciences. 3(3), 196-215.
• Gilman, R. (1992). Sustainability. UIA/AIA Call for sustainable community solutions. Erişim Tarihi: 31.10.2020, https://www.context.org/about/definitions/.
• HDR (2020). Human Development Index (HDI). Erişim Tarihi: 05.11.2020, http://hdr.undp.org/en/content/human-development-index-hdi.
• Hege, E. & Brimont, L. (2018). Integrating SDGs into national budgetary processes. IDDRI Studies, No. 05/18, Paris, France.
• Hendriks, C. (2018). Municipal financing for sustainable development: A case of South Africa. Local Economy, 33(7), 757–774.
• IMF (2020). World Economic Outlook Database. Erişim Tarihi: 03.11.2020, https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2020/October/weo report?c=186,&s=NGDP,GGR_NGDP,&sy=1999&ey=2019&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1.
• Keleş, R. (1998). Kentbilim terimleri sözlüğü. İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Long, C. & Miller, M. (2017). Taxation and the sustainable development goals. Do good things come to those who tax more? ODI shaping policy for development. Erişim Tarihi: 06.11.2020, https://www.odi.org/sites/odi.org.uk/files/resource-documents/11695.pdf.
• MEB (2020). Milli Eğitim İstatistikleri. Erişim Tarihi: 03.11.2020, http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_09/04144812_meb_ istatistikleri_orgun_egitim_2019_2020.pdf.
• Muhasebat Genel Müdürlüğü (2020). Genel yönetim mali istatistikleri. Erişim Tarihi: 05.11.2020, https://muhasebat.hmb.gov.tr/1994-2005-butce-istatistikleri.
• Mulholland, E. & Berger, G. (2019). Budgeting for the SDGs in Europe: Experiences, challenges and needs. ESDN Quarterly Report, No. 52, April 2019, ESDN Office, Vienna.
• Özdemir, Z. & Pamukçu, F. (2016). kurumsal sürdürülebilir raporlama sisteminin Borsa İstanbul sürdürülebilirlik endeksi kapsamındaki işletmelerde analizi. Mali Çözüm Dergisi. 134, 13-35.
• Özmehmet, E. (2012). Dünyada ve Türkiye sürdürülebilir kalkınma yaklaşımları. Journal of Yaşar. 3 (12), 1853-1876.
• Pamuk, R. & Kuruoğlu, M. (2016). İnşaat sektöründe sürdürülebilirlik ve bina inşaatlarında evrensel uygulama örnekleri. Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. 9 (1), 161-177.
• Pierce, F. J. & Larson, W. E. (1993). Developing criteria to evaluate sustainable land management. Kimble, J. M.(Ed.), Proceedings Of The Eighth International Soil Management Workshop: Utilization Of Soil Survey İnformation For Sustainable Land Use, Oregon, California and Nevada: USDA, 7-14.
• Roubini, N. & Wachtel P. (1998). Current account sustainability in transition economies. NBER Working Paper, No. 6468.
• Ruckelshaus, W. D. (1989). Toward a sustainable world. Scientific American. 261 (3), 66-175.
• Steve, T. (2016). The nature of sustainability. Chapbook Press. Grand Rapids, Michigan.
• Stock, J. H. & Watson, M. W. (1993). A simple estimator of cointegration vectors in higher order ıntegrated systems. Econometrica, 61, 783 - 820.
• Şen, H., Kaya, A. & Alpaslan, B. (2018). Sürdürülebilirlik üzerine tarihsel ve güncel bir perspektif. Ekonomik Yaklaşım. 29 (107), 1-47.
• Taban, S. (2018). İktisadi büyüme. (5. Baskı). Ekin Yayınevi, Bursa.
• TDK (2020). Sürdürebilmek. Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlük. Erişim Tarihi: 31.10.2020, https://sozluk.gov.tr/,
• Toprak, D. (2017). Türkiye’nin çevre politikasında yerel yönetimlerin rolü: yerel yönetim bütçesinin incelenmesi. Maliye Araştırmaları Dergisi, 3(2), 173-193.
• TUİK (2020a). 10.02.2020 / Sürdürülebilir kalkınma göstergeleri, 2010-2018 yayınlandı. Erişim Tarihi: 31.10. 2020, http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/surdurulebilir-kalkinma-gostergeleri-2010-2018-yayinlandi/,
• TUİK (2020b). Sağlık harcaması istatistikleri. Erişim Tarihi: 31.10.2020, https://data.tuik.gov.tr/tr/main-category-sub-categories-sub-components2/.
• TUİK (2020c). Eğitim harcaması istatistikleri. Erişim Tarihi: 1.11.2020, https://data.tuik.gov.tr/tr/main-category-sub-categories-sub-components2/.
• TUİK (2020d). Ar-Ge harcaması istatistikleri. Erişim Tarihi: 2.11.2020, https://data.tuik.gov.tr/tr/display-bulletin/?bulletin=arastirma-gelistirme-faaliyetleri-arastirmasi-2018-30572.
• TUİK (2020e). İstatistiksel tablolar ve dinamik sorgulama, Ar-Ge istatistikleri. Erişim Tarihi: 3.11.2020, https://tuikweb.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=1082.
• UNDP (2015). What are the sustainable development goals? United Nations Development Programme. Erişim Tarihi: 31.10.2020, http://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals.html.
• UNESCO (2019). Sürdürülebilir kalkınma 2030 hedefleri ihtisas komitesi. UNESCO Türkiye Millî Komisyonu. Erişim Tarihi: 31.10.2020, https://www.unesco.org.tr/Pages/108/219/S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilir-Kalk%C4%B1nma-2030-Hedefleri-%C4%B0htisas-Komitesi.
• Unlucayakli, U. (2019). Sürdürülebilirlik. Erişim Tarihi: 31.10.2020, https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Sustainable_Development.png.
• UN (2000). News on Millennium Development Goals. Erişim Tarihi: 31.10.2020, https://www.un.org/millenniumgoals/
• WOR (2016). What is sustainability? World Ocean Review. Erişim Tarihi: 28.10.2020, https://worldoceanreview.com/wp-content/downloads/wor4/WOR4_en_chapter_1.pdf.
• World Bank (2020a). Domestic general health expenditure (% of GDP). Erişim Tarihi: 03.11.2020, https://databank.worldbank.org/source/health-nutrition-and-population-statistics#.
• World Bank (2020b). Research and development expenditure (% of GDP). Erişim Tarihi: 03.11.2020, https://data.worldbank.org/indicator/GB.XPD.RSDV.GD.ZS?view=chart.
• Yeni, O. (2014). Sürdürülebilirlik ve Sürdürülebilir kalkınma: bir yazın taraması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 16(3), 181-208.
• Yıkmaz, R. F. (2011). Sürdürülebilir kalkınmanın ölçülmesi ve Türkiye için yöntem geliştirilmesi. T.C. Devlet Planlama Teşkilatı, Uzmanlık Tezi.