SİVİL HAVACILIK SEKTÖRÜNDE KURAL DIŞI YOLCU KAVRAMI ÜZERİNE FENOMENOLOJİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Cilt: 18 Sayı: 1, 357 - 390, 31.03.2022

Ramazan Çoban

https://doi.org/10.17130/ijmeb.839965

Öz

Sivil havacılık sektöründe uçuş emniyeti ve güvenliğini tehdit eden kural dışı yolcu olayları, son yıllarda giderek artmakta ve sektör açısından birçok olumsuz sonucu beraberinde getirmektedir. Bu kapsamda literatür taraması ışığında yapılan bu araştırmanın amacı, sivil havacılık sektöründe kural dışı yolcu olaylarının sebeplerini nitel bir araştırma ile incelemektir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik araştırma yöntemi kulanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2005-2020 yılları arasında dünyanın farklı coğrafi bölgelerinde yaşayan yolcuların dâhil olduğu 203 kural dışı yolcu olayı oluşturmaktadır. Veri toplamak amacıyla döküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen veriler, NVivo 12 programı kullanılarak tümevarımcı ve betimsel bir yaklaşımla içerik analizine tabi tutulmuştur. İçerik analizi sonucunda, kural dışı yolcu davranışına sebep olan yedi tema bulunmuştur. Bu temalar; yolcular ile ilgili sebepler, uçak içindeki fiziksel ortam, uçak içindeki sosyal ortam, kurallara uymamak, havayolu işletmesi hizmet kalitesi, havalimanı ile ilgili sebepler ve mevsimsel sebepler olarak sınıflandırılmıştır. Araştırmanın kural dışı yolcu kavramı ve havacılık güvenliği ile ilgili literatüre özgün bir katkı yapacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kural Dışı Yolcu, Yıkıcı Yolcu, Havada Öfke, Havacılık Güvenliği, Havacılık Sektörü

A PHENOMENOLOGICAL RESEARCH ON UNRULY PASSENGER CONCEPT IN CIVIL AVIATION

Öz

Unruly passenger incidents that threaten flight safety and security in the civil aviation sector have been increasing in recent years and bring many negative consequences for the sector. In this context, the purpose of this study conducted in the light of literature review, is to examine the causes of unruly passenger incidents in the civil aviation sector with a qualitative research. The phenomenological research method, one of the qualitative research designs, was used in the study. The sample of the study consists of 203 unruly passenger incidents between 2005 and 2020, including passengers living in different geographical regions of the world. Document analysis method was used to collect data. The data obtained were subjected to content analysis with an inductive and descriptive approach using NVivo 12 program. As a result of the content analysis, seven themes that cause illegal passenger behavior were found. These themes are classified as reasons related to passengers, physical environment inside the aircraft, social environment inside the aircraft, failure to comply with the rules, airline service quality, reasons related to the airport and seasonal reasons. It is thought that the research will make an original contribution to the literature on the concept of unruly passenger and aviation security.

Anahtar Kelimeler

Unruly Passenger, Disruptive Passenger, Air Rage, Aviation Security

Kaynakça

• Aviation Safety Magazine. (2017). Erişim Tarihi: 19.09.2020, https://unamid.unmissions.org/sites/default/files/aviationsafetymagazine_2018_lores.pdf
• Barron, P. (2002). Air rage: An emerging challenge for the airline industry. Erişim Tarihi: 09.09.2020, https://www.researchgate.net/publication/37618429_Air_Rage_An_Emerging_Challenge_for_the_Airline_Industry
• Cason, B. M., Lu, C. & Schreckengast, S. (2010). Are we secure? Surveying FAA FAR 139 class IV general aviation airports. Journal of Transportation Security, 3(2), 87-104.
• Çoban R. & İpek S. (2020). Sivil havacılık sektöründe uçuş güvenlik görevlisi uygulamaları üzerine kavramsal bir araştırma. Journal of Aviation, 4(1), 89-102.
• Çoban, P. & Akınet, M. (2018). Türk tescilli uçaklarda uçuş esnasında gerçekleşen kural dışı yolcu olaylarının çok boyutlu analizi. HEYS 2018 Sempozyumu, 18-19 Nisan, Ankara, Bildiriler Kitabı, 81-105.
• Çoban, R. (2019). Uçak bakım sektöründe iş yükü ve zaman baskısı üzerine bir örnek olay araştırması. Journal of Aviation, 3(1), 45-60.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni nitel, nicel, ve karma yöntem yaklaşımları. (Çeviri Editörü : S. B. Demir). 3. Baskı. Ankara: Eğitilen Kitap Yayın Organizasyon.
• DeHart, R. L. (2003). Health issues of air travel. Annual Review of Public Health, 24, 133-51.
• Demirbay, F. (2017). Sivil havacılıkta kural dışı davranan yolcu tehdidi. IV. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi, 17-18 Kasım, İzmir, Bildiriler Kitabı, 87-97.
• Fogg, M. P. (2001). Air rage: Is it a global problem? What proactive measures can be taken to reduce air rage, and whether the Tokyo convention should be amended to ensure prosecution of air rage offenders?. ILSA Journal of International & Comparative Law, 7(511), 511-537.
• Girasek, C. D. & Olsen, C. H. (2009). Airline passengers' alcohol use and its safety implications. Journal of Travel Medicine. 16(5), 311-316.
• Goldsmid, S., Fuller, G., Coghlan, S. & Brown, R. (2016). Responding to unruly airline passengers: the Australian context. Trends and Issues in Crime and Criminal Justice, 510, 1-5.
• Heaver, S. (2019). Air rage: How it differs in west and east, and why Chinese passengers are in a league of their own. Erişim Tarihi: 23.09.2020, https://www.scmp.com/lifestyle/travel-leisure/article/3011686/air-rage-how-it-differs-west-and-east-and-why-chinese
• http://www.smartcockpit.com/docs/Unruly_Passengers.pdf, Erişim Tarihi: 23.09.2020.
• https://en.wikipedia.org/wiki/Air_rage#cite_note-11, Erişim Tarihi: 23.09.2020.
• https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_air_rage_incidents, Erişim Tarihi: 26.09.2020.
• https://www.eraa.org/sites/default/files/era_disruptive_passengers_brochure_final.pdf, Erişim Tarihi: 20.09.2020.
• https://www.skybrary.aero/index.php/Unruly_Passengers#Prevention, Erişim Tarihi: 24.09.2020.
• Hunter, J. A. (2009). Anger in the air: Combating the air rage phenomenon, Ashgate Pub, ISBN 0754671933, 9780754671930.
• IATA. (2015). Unruly passenger prevention and management. 2nd Edition, Erişim Tarihi: 12.09.2020, https://en.airport.ir/documents/11823503/12434591/2015-Guidance-on-Unruly-Passenger-Prevention-and-Management.pdf
• IATA. (2018). Safety Report 2017, Erişim Tarihi: 21.09.2020, https://aviation-safety.net/airlinesafety/industry/reports/IATA-safety-report-2017.pdf
• ICAO. (2011). Annex 17, Security-safeguarding international civil aviation against acts of unlawful interference, Ninth Edition.
• James, L. (20149). Air rage: Gamification techniques for managing passenger behaviour. American International Journal of Contemporary Research, 4(10), 24-30.
• Lee, P. (2013). Apparent causes and triggers of disruptive passenger behavior and what can be done to prevent air rage, Course Work, London City University.
• McLinton, S. S., Drury, D., Masocha, S., Savelsberg, H. & Lushington, K. (2020). Air rage: A systematic review of research on disruptive airline passenger behaviour 1985-2020. Journal of Airline and Airport Management, 10(1), 31-49.
• Nase, V. & Humphrey, N. (2014). Angry people in the sky: Air rage and the Tokyo convention. Journal Of Air Law And Commerce, 79(4), 701-745.
• Phadke, R. A. (2017). An empirical study of consumers’ perceptions towards passenger airlines, Chapter 2 – Literature Review, 38-65, Erişim Tarihi: 20.09.2020, http://hdl.handle.net/10603/240783.
• Pierson K., Power Y., Marcus, A. & Dahlberg, A. (2007). Airline passenger misconduct: Management implications for physicians. Aviation, Space and Environmental Medicine, 78(4), 361-367.
• Pitt, M., Smith, S. M., Cheal, T. & Martin, P. (2020). Guide to handling disruptive passengers, UKFSC Disruptive Passenger Working Group, Erişim Tarihi: 20.09.2020, https://caa.gov.il/index.php?option=com
• Prabandari, A. P. (2016). Unruly passenger in aviation: The regulations and cases in Indonesia. The 2nd Proceeding iii Indonesia Clean of Corruption in 2020, 826-838.
• Rolfe, P. (2000). Air rage: Disruptive passengers. The Causes and cures. Erişim Tarihi: 22.09.2020, https://web.archive.org/web/20101212033643/http://aeromedical.org/Articles/PDF_files/AirRage.pdf.
• Schaaf, M. M. (2001). Air rage: A policy research study. The Collegiate Aviation Review International, 19(1), 168-182.
• Siregar, N. (2019). Air rage arrangement between the United Kingdom and Indonesia based on the Tokyo convention 1963. Fiat Justisia Jurnal Ilmu Hukum, 13(1), 19-30.
• Timmis, A., Bud, L. & Ison, S. (2018). International comparison of disruptive passenger prevalence. Erişim Tarihi: (20.09.2020), https://www.researchgate.net/publication/330369220_International_comparison
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 11. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.