THE RELATIONSHIP BETWEEN PERSONALITY TRAITS AND GENDER PERCEPTION LEVELS: THE CASE OF MUNICIPALITY EMPLOYEES

Yıl 2024, Cilt: 20 Sayı: ICMEB'24 Özel Sayı, 401 - 413, 30.10.2024

Fatma Zehra Yıldız , Emine Atalay , Emine Gündoğmuş , Birsen Yener Aydın

https://doi.org/10.17130/ijmeb.1494587

Öz

In working life, gender perception levels may differ depending on the personality traits of individuals. The aim of this study is to examine the relationship between personality traits and gender perception levels of municipality employees. The aim of this study is to reveal the differences in the five-factor personality traits and gender perceptions of the employees according to gender, age groups, marital status, education, years of employment, working style, income status, income adequacy status. In this research, quantitative research method was used. The study population of the research consists of 5000 white-collar employees in a municipality. Within the scope of the research, convenience sampling method was used and data were obtained from 521 employees with different demographic characteristics. Within the scope of the research, questionnaire method was utilized as a data collection tool. All the data collected after the research were analyzed with ‘IBM SPSS Statistics’ 25.0 package programme. According to the results of the research, it can be stated that there is a positive, weak relationship between five factor personality traits and gender perception levels. In this study, it was observed that five factor personality traits showed a significant difference according to the type of work. Gender perception of municipality employees showed a significant difference according to gender, age, education level, number of children and years of employment. It is thought that the results of the study will contribute to both researchers and local government practitioners.

Anahtar Kelimeler

Gender, Five Factor Personality Traits, Municipal Employees

KİŞİLİK ÖZELLİKLERİYLE TOPLUMSAL CİNSİYET ALGI DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: BELEDİYE ÇALIŞANLARI ÖRNEĞİ

Öz

Çalışma hayatında, bireylerin kişilik özelliklerine bağlı olarak toplumsal cinsiyet algı düzeyleri farklılık gösterebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, belediye çalışanlarının kişilik özellikleri ile toplumsal cinsiyet algı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışanların beş faktör kişilik özelliklerine ve toplumsal cinsiyet algılarına ilişkin cinsiyet, yaş grupları, medeni hâl, eğitim, çalışılan yıl, çalışma şekli, gelir durumu, gelirin yeterlilik durumuna göre farklılık durumlarının ortaya konması çalışma kapsamında ele alınan amaçlardandır. Bu araştırmada, nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini, bir belediyedeki 5000 beyaz yakalı çalışan oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında, kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır ve bu kapsamda farklı demografik özelliklere sahip 521 çalışandan veri elde edilmiştir. Araştırma kapsamında veri toplama aracı olarak anket yönteminden faydalanılmıştır. Araştırma sonrasında toplanan tüm veriler, “IBM SPSS Statistics” 25.0 paket programıyla tahlil edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, beş faktör kişilik özellikleri ile toplumsal cinsiyet algı düzeyleri arasında pozitif yönlü, zayıf bir ilişki olduğu ifade edilebilir. Bu çalışmada, beş faktör kişilik özelliklerinin çalışma şekline göre anlamlı farklılık gösterdiği görülmüştür. Belediye çalışanlarının toplumsal cinsiyet algısının cinsiyet, yaş, eğitim durumu, çocuk sayısı ve çalışılan yıla göre anlamlı bir farklılık gösterdiği ortaya çıkmıştır. Çalışmanın sonuçlarının hem araştırmacılara hem de yerel yönetim uygulayıcılarına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Beş Faktör Kişilik Özellikleri, Belediye Çalışanları

Etik Beyan

Etik Kurul Belgesi Alınmıştır.

Destekleyen Kurum

yok.

Teşekkür

yok.

Kaynakça

• Alabaş, R., Akyüz, H. İ., & Kamer, S. T. (2019). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algılarının belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(44), 429-448.
• Allport, G. W. (1937). Personality: A psychological interpretation. New York: Holt Publishing.
• Altınova, H. H., & Duyan, V. (2013). Toplumsal cinsiyet algısı ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(2), 9-22.
• Acker, J. (2006). Inequality regimes: Gender, class, and race in organizations. Gender & Society, 20(4), 441-464. https://doi.org/10.1177/0891243206289499
• Aytaç, S. (2000). İnsanı anlama çabası: Psikolojiye giriş. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Bashkirova, A., Compagner, A., Henningsen, D. M., & Treur, J. (2023). An adaptive modelling approach to employee burnout in the context of the big five personality traits. Cognitive Systems Research, 79, 109-125. https://doi.org/10.1016/j.cogsys.2023.04.006
• Baymur, F. (1994). Genel psikoloji. İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Benet-Martínez, V., & John, O. P. (1998). Los cinco grandes across cultures and ethnic groups: Multitrait-multimethod analyses of the big five in Spanish and English. Journal of Personality and Social Psychology, 75(3), 729.
• Bolton, W.K., & Thompson, J.L. (2000). Entrepreneurs, talent, temperament, technique. Oxford: Butterworth Heinemann.
• Bono, J. E., Boles, T. L., Judge, T. A., & Lauver, K. J. (2002). The role of personality in task and relationship conflict. Journal of Personality, 70(3), 1311-1344.
• Bruck, C. S., & Allen, T. D. (2003). The relationship between big five personality traits, negative affectivity, type a behavior and work–family conflict. Journal of Vocational Behavior, 63, 457–472.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik (İ. D. E. Sarıoğlu, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Butler, J. (2019). Cinsiyet belası: Feminizm ve kimliğin altüst edilmesi (B. Ertür, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Chapman, B. P., Talbot, N., Tatman, A. W., & Britton, P. C. (2009). Personality traits and the working alliance in psychotherapy trainees: An organizing role for the Five Factor model? Journal of Social and Clinical Psychology, 28, 577-596.
• Cloninger, S. C. (2004). Theories of Personality Understanding Persons. New Jersey: Person Prentice Hall.
• Costa, P. T., Busch, C. M., Zonderman, A. B., & McCrae, R. R. (1986). Correlations of MMPI factor scales with measures of the five factor model of personality. Journal of Personality Assessment, 50(4), 640-650.
• Costa, P. T., Terrecciano, A., & McCrae, R. R. (2001). Gender differences in personality traits across cultures: Robust and surprising findings. Journal of Personality and Social Psychology, 81(2), 322-331.
• Çelik, E., & İskender, M. (2015). Ambivalent sexism, submissive behaviors and positive and negative affect as predictor of marital adjustment. Educational Research Association The International Journal of Educational Researchers, 6(3), 1-14.
• Çiçek, B., & Çopur, Z. (2018). Bireylerin kadınların çalışmasına ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. International Journal of Eurasian Education and Culture, 4, 1-21.
• Demirci, M. K., Özler, D. E., & Girgin, B. (2007). Beş faktör kişilik modelinin işyerinde duygusal tacize (mobbing) etkileri–hastane işletmelerinde bir uygulama. Journal of Azerbaijani Studies, 10, 13-39.
• Dökmen, Z. Y. (2019). Toplumsal cinsiyet: Sosyal psikolojik açıklamalar. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Duran, N., Önal, A., & Kurtuluş, C. (2006, Şubat). E-öğrenme ve kurumsal eğitimde yeni yaklaşım öğrenim yönetim sistemleri. Bilgi Teknolojileri Kongresi IV, Akademik Bilişim’de sunulmuş bildiri, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Erdoğan, İ. (1983). İşletmede davranış. İstanbul: Evrim Ofset Matbaacılık.
• Eroğlu, F. (2021). Davranış bilimleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Goldberg, L. R. (1992). The development of markers for the big-five factor structure. Psychological Assessment, 4(1), 26-42.
• Gürbüz, S. (2016). Aracı, düzenleyici ve durumsal etki analizleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hippel,C., Sekaquaptewa, D., & McFarlane, M. (2015). Stereotype threat among women in finance negative effects on identity, workplace well-being, and recruiting. Psychology of Women Quarterl, 39(3), 405-414.
• Hofstede, G. (1980). Culture and organizations. International Studies of Management & Organization, 10(4), 15-41.
• Hochschild, A. R., & Machung, A. (1989). The second shift: Working parents and the revolution at home. London: Viking.
• Ismatullina, V., & Voronin, I. (2017). Gender differences in the relationships between big five personality traits and intelligence. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 237, 638-642. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2017.02.099
• Işık, M. (2018). Sosyal medya kullanıcılarında nesneleştirme, toplumsal cinsiyet algısı ve kişilik faktörleri arasındaki değişkenlerin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 17.03.2024
• Karaçil, S. B. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin toplumsal cinsiyet algılarının çeşitli faktörlere göre incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 22.08.2024
• Kardaş, A. N. (2021). Kişilik özellikleri ile toplumsal cinsiyet algı düzeyleri arasındaki ilişki: Orta kademe yöneticiler örneği. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 17.03.2024
• Keskin, E., & Gündoğan, H. (2019). Beş faktör kişilik özellikleri ile iş performansı arasındaki ilişkiler: Beş yıldızlı oteller üzerine bir uygulama. Journal of International Social Research, 12(62).
• Kim, J.-Y., Hsu, N., Newman, D. A., Harms, P. D., & Wood, D. (2020). Leadership perceptions, gender, and dominant personality: The role of normality evaluations. Journal of Research in Personality, 87, 1-9. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2020.103984
• Kimmel, M. S. (2000). Introduction. İçinde M. S. Kimmel (Ed.). The gendered society reader (s. 1-6). New York: Oxford University Press.
• Lau, V. P., & Shaffer, M. A. (1999). Career success: The effects of personality. Career Development, 4(4), 225-231.
• McCabe, K. O., Van Yperen, N. W., Elliot, A. J., & Verbraak, M. (2013). Big five personality profiles of context-specific achievement goals. Journal of Research in Personality, 47(6), 698–707.
• McClure, M. (1993). Personality variables in management development interventions. Journal of Management Development, 12, 33-40.
• McCrae, R. R., & Costa, P. T. (2006). A five-factor theory perspective on traits and culture. Psychologie Française, 51, 227-244.
• Nyhus, E. K., & Pons, E. (2012). Personality and the gender wage gap. Applied Economics, 44, 105-118.
• Oakley, A. (1972). Sex, gender and society. New York: Harper Colophon Books.
• Özden, S., & Gölbaşı, Z. (2018). Sağlık çalışanlarının toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 95-100. https://doi.org/10.30934/kusbed.420223
• Öztürk, A., Aslan, S., & Yaşar, B. N. (2023). Bir kamu üniversitesinde çalışan kadınların toplumsal cinsiyet algısının belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science, 11(60), 168-178.
• Rahmani, S., & Lavasani, M. G. (2012). Gender differences in the Five-Factor Model of personality and sensation seeking. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 2906-2911. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.05.587
• Robbins, S. P., & Judge, R. (2015). Örgütsel davranış (İ. Erdem, Çev.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Sadock, B. J., & Sadock, V. A. (2007). Comprehensive textbook of psychiatry. Ankara: Öncü Basımevi.
• Schmitt, D.P., Long, A.E., McPhearson, A., O'Brien, K., Remmert, B., & Shah, S.H. (2017), Personality and gender differences in global perspective. International Journal of Psychology 52, 45-56.
• Schaerer, M., du Plessis, C., Nguyen, M. H. B., van Aert, R. C. M., Tiokhin, L., … Clark, C. J. (2023). On the trajectory of discrimination: A meta-analysis and forecasting survey capturing 44 years of field experiments on gender and hiring decisions. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 179, https://doi.org/10.1016/j.obhdp.2023.104280
• Scott, J. W. (1986). Gender: A useful category of historical analysis. The American Historical Review, 15(5), 1053-1075.
• Serinlikli, N. (2021). Üniversite öğrencilerinin cam tavan algıları ile beş faktör kişilik özellikleri ilişkisi. Balkan & Near Eastern Journal of Social Sciences (BNEJSS), 7(1).
• Shiwen, L., & Ahn, J. (2023). Role of employee personality traits in job performance in the restaurant food franchise context. International Journal of Hospitality Management, 113, https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2023.103512
• Stangleman, T., & Warren, T. (2015). Çalışma ve toplum: Sosyolojik yaklaşımlar, temalar ve yöntemler (F. Man, Çev.). Ankara: Nobel.
• Sümer, N., & Sümer, H. C. (2005). Beş faktör kişilik özellikleri ölçeği (Yayınlanmamış çalışma).
• Tarhan, E. (2019). Kadın akademisyenlerin sınırsız ve çok yönlü kariyer tutumları: kişilik ve toplumsal cinsiyet rolleri açısından bir inceleme (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 15.02.2024
• Tekin, Ö. A. (2017). Turizm sektöründe toplumsal cinsiyet algısı: Beş yıldızlı otel çalışanları üzerine bir araştırma. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(12), 669-684.
• Turan, H., & Şen, M. L. (2014). Büyükşehir belediyelerinde toplumsal cinsiyet eşitliği algısı: stratejik planlar üzerine bir araştırma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 53-72.
• Uğurlu, E. (2024). Sağlık turizmi çalışanlarının toplumsal cinsiyet algısı: Antalya ili örneği. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 22.08.2024
• Urhan, B. (2020). Kadın emeği ve toplumsal cinsiyet. İçinde F. Saygılıgil (Ed.). Toplumsal cinsiyet tartışmaları (s.119-149). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Vatandaş, D. D. C. (2011). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Istanbul Journal of Sociological Studies (35), 29-56.
• Vick, S. (2014). Examining sexism through the lens of the five-factor model: A facet level approach (Yüksek lisans tezi). chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://libres.uncg.edu/ir/wcu/f/Vick2014. pdf sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 20.08.2024
• Weisberg, Y. J., DeYoung, C. G., & Hirsh, J. B. (2011). Gender differences in personality across the ten aspect of the big five. Frontiers in Psychology, 2, 1-11.
• Xanthopoulou, P., Kavoura, A., Borges-Tiago, T., & Tiago, F. (2024). Exploring gender differences: The relationship between personality and teleworking preferences. İçinde A. Kavoura, T. Borges-Tiago, & F. Tiago (Ed.). Strategic innovative marketing and tourism. ICSIMAT 2023 (s. 381-390). New Mexico: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-031-51038-0_42
• Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yılmaz, Y., Gürkan, S., Akdeniz, E. T., & Tınaz, A. (2022). Bireylerin toplumsal cinsiyet rollerinin ve algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(3), 1021-1032.
• Yılmaz, D. V., Zeyneloğlu, S., Kocaöz, S., Kısa, S., Taşkın, L., & Eroğlu, K. (2009). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 775-792.