Anadolu Geleneksel Evlerinin İç Mekân Kurgusu: Mardin Özelinde Bir İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 27 - 39, 30.04.2021

Saide Selin Eray

Öz

Anadolu’daki geleneksel evler, Anadolu insanının yaşamını, toplumunun kültürel ve sosyal yapısını yansıtmaktadır. Anadolu’nun tüm bölgelerindeki geleneksel evler planlama ilkeleri ve mekânsal örgütlenmeler açısından birçok benzerliklerin yanı sıra bölgenin iklim koşulları, yerel malzeme kullanımı veya bölgeye ait yapım teknikleri gibi birtakım farklılıklar da gösterebilmektedir. Günümüz konut tasarımlarının sürdürebilirliğini sağlamak adına, bölgesel ve yöresel özelliklere dayanarak tasarlanmış olan geleneksel ev yapılarının özelliklerinin irdelenmesi yol gösterici olma yönünden önem arz etmektedir. Bu nedenle, bu çalışma tarih, mimari ve kültür olarak çok zengin bir bölge olan Güneydoğu Anadolu’da yer alan Mardin kentindeki örnekler üzerinden geleneksel evlerin iç mekân örgütlenmesindeki birimlerin işlevsel tasarımının incelenmesini hedeflemektedir. Bu doğrultuda ilk önce çalışmanın temeli olan Anadolu geleneksel ev tipi tanımlanarak, bu ev tipinin oluşumundaki temel kültür araştırılmıştır. Daha sonra Güneydoğu Anadolu bölgesinde yer alan Mardin’in geleneksel ev tipolojisini ve karakteristiğini yansıtan örnekler üzerinde konutların iç mekân birimlerinin yerel kültüre göre biçimlenmesi ve işlevselliği görseller ile desteklenerek tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anadolu, Geleneksel Ev, Geleneksel Türk Evi, Mardin

An Analysıs On Interıor Desıgn Of Tradıtıonal Anatolıan Houses: Case Of Mardın

Öz

Traditional houses in Anatolia reflect the life of the Anatolian people and the cultural and social structure of their society. Traditional houses in all regions of Anatolia may show some similarities in terms of planning principles and spatial organization, as well as some differences such as the climatic conditions of the region, the use of local materials or the construction techniques of the region. In order to ensure the sustainability of today’s housing designs, it is important to examine the characteristics of traditional house structures designed based on regional and local characteristics. For this reason, this study aims to examine the functional design of units in the interior organization of traditional houses through examples in the city of Mardin in Southeastern Anatolia, which is a very rich region in terms of history, architecture, and culture. In this direction, first, the Anatolian traditional house type, which is the basis of the study, was defined and the basic culture in the formation of this house type was investigated. Later, on the examples reflecting the traditional house typology and characteristics of Mardin located in the Southeastern Anatolia region, the shaping and functionality of the interior units of the houses according to the local culture was discussed with the support of visuals

Anahtar Kelimeler

Anatolia, Traditional House, Traditional Turkish House, Mardin

Kaynakça

• Arseven, C. (1983). Sanat Ansiklopedisi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Bektaş, C. (2016). Türk Evi. YEM Yayınları.
• Bozkurt, S., & Altınçekiç, H. (2013). Anadolu’da Geleneksel Konut ve Avluların Özellikleri ile Tarihsel Gelişiminin Safranbolu Evleri Örneğinde İrdelenmesi. Journal of the Faculty of Forestry, Istanbul University, s. 69-91.
• Büyükçam, S., & Zorlu, T. (2018). Güneydoğu Anadolu Bölgesi Geleneksel Konutlarında Mahremiyet. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication- TOJDAC, 8(2), s. 422-436.
• Dalkılıç, N. (2012). The Architectural Analysis of Traditional Houses of Midyat- M a r d i n , Turkey. International Journal of Academic Research, 4(2), s. 10-31.
• Eldem, S. (1968). Türk Evi Plan Tipleri. İstanbul: İ.T.Ü. Yay.
• Erdem, S. (1954). Türk Evi Plan Tipi. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi.
• Eruzun, C. (1980). Konutlarda Mekân Özelleşme Düzeyinin Saptanmasına İlişkin Bir Yöntem. Doktora Tezi, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Fakültesi, İstanbul.
• Gür, Ş. Ö. (2000). Doğu Karadeniz Örneğinde Konut Kültürü. Yapı Endüstri Merkezi.
• Halifoğlu, F., & Dalkılıç, N. (2006). Mardin-Savur Geleneksel Kent Dokusu ve Evleri. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 11(1), s. 93-111.
• Koşanlar, E. (2019). Lefkoşa Geleneksel Türk Evlerinin İç Mekân Ögeleri Üzerine Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İç Mimarlık Anabilim Dalı, Kıbrıs.
• Köse, A. (2005). Türkiye’de Geleneksel Kırsal Konut Planlarında Göçebe Türk Kültürü İzleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), s. 1-34.
• Kuban, D. (1970). Türkiye’de Malzeme Koşullarına Bağlı Geleneksel Konut Mimarisi Üzerine Bazı Gözlemler. Mimarlık, Şehircilik ve Türkiye’nin Sorunları, İstanbul, s. 67.
• Kutlu, İ. (2019). Mardin İli Midyat İlçesi İsmail Miroğlu Konutu Restorasyon Önerisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Ankara.
• Küçükerman, Ö. (1995). Anadolu Mirasında Türk Evleri. İstanbul: Kültür Bakanlığı.
• Özyılmaz, H., & Sahil, S. (2017). Sosyal Yapı Değişiminin Mimari Yapıya Yansıması: Diyarbakır Örneği. Megaron, 12(4), s. 531-544.
• Rapoport, A. (1969). House Form and Culture. Prentice Hall International, INC., London.
• Sezgin, H. (2006). Yöresel Konut Mimarisi ve Türkiye’deki Örnekleri Hakkında. Tasarım+Kuram Dergisi, (4), s. 1-20.
• Turkan, Z. (2007). Türk Evi Dünden- Bugüne. Tasarım Dergisi, 177, s. 72-75.
• Turkan, Z. (2018). Kıbrıs’ta Osmanlı Dönemi XIX. Yüzyıl Türk Evlerinde Bir Karakteristik: Cumba. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 7(1), s. 565-577. Zorlu, T. (2010). Konut İç Mekân Örgütlenmesinde Kültürel Boyut. 2. Ulusal İç Mimarlık Sempozyumu, Mekân Tasarımında Kültürel Yaklaşımlar, 20-22 Ekim 2010.
• Zorlu, T., & Keskin, K. (2017). Kültür-Konut Etkileşiminde Mahremiyet Olgusu: Geleneksel Urfa Akçaabat/Ortamahalle Evleri Üzerinden Karşılaştırmalı Bir Analiz. Online Journal of Art and Design, 5(2).