Telkari Sanatı'nın Kültürel Miras ve Turizm Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 18 - 30, 31.10.2021

Gülseren Özaltaş Serçek , İliyo Akyüz

Öz

Geleneksel el sanatlarından biri olan Telkari sanatı, kültürel miras anlamında Mardin'in en önemli el sanatlarındandır. İlk olarak Mezopotamya topraklarında işlenen ve daha sonradan dünyaya bu topraklardan yayılan Telkari sanatının, Süryani toplumunun ana sanatlarından biri olduğu görülmektedir. Geçmişten günümüze usta-çırak ilişkisi ile işlenen Telkari sanatı, genel olarak Süryaniler tarafından işlenmektedir.
Farklı kültürlerin bir arada yaşadığı yer olan Mardin, kozmopolit bir yapıya sahiptir. Birden fazla etnik grubun bir arada yaşadığı, kültürel ve dini etkinliklerin hep birlikte düzenlendiği Mardin ili, son dönemlerde turizmin ilgi odağı konumuna gelmiştir. Hem somut hem de somut olmayan kültürel mirası ile eşine az rastlanan Mardin, özellikle tarihi dokusu ile turistlere görsel şölen sunmaktadır. Kiliseleri, manastırları, camileri, medreseleri ve tarihi geleneksel evleri ile açık hava müzesi havasını yansıtan Mardin, kültür turizmi açısından son yıllarda hızlı bir gelişim göstermektedir. Bu gelişim sayesinde Telkari sanatı da olumlu yönde etkilenmektedir. Telkari sanatı Mardin'i ziyaret eden turistler tarafından oldukça ilgi görmektedir.

Anahtar Kelimeler

El Sanatları, Kültürel Miras, Somut olmayan Kültürel Miras, Telkari, Turizm

Evaluation of Filigree Art in terms of Cultural Heritage and Tourism

Öz

Filigree art, one of the traditional handicrafts, is one of the most important handicrafts of Mardin in terms of cultural heritage. It is seen that the filigree art, which was first processed in the Mesopotamian lands and then spread to the world from these lands, is one of the main arts of the Syriac society. Filigree art, which has been processed with the master-apprentice relationship from past to present, is generally handled by the Assyrians.
Mardin, where different cultures live together, has a cosmopolitan structure. Mardin province, where more than one ethnic group lives together and cultural and religious activities are organized together, has recently become the focus of tourism. Mardin, which is rarely seen with its tangible and intangible cultural heritage, offers a visual feast to tourists, especially with its historical texture. Reflecting the atmosphere of an open-air museum with its churches, monasteries, mosques, madrasahs and historical traditional houses, Mardin has shown a rapid development in terms of cultural tourism in recent years. Thanks to this development, the art of filigree is also positively affected. Filigree art attracts a lot of attention from tourists visiting Mardin.

Anahtar Kelimeler

Handicraft, Cultural Heritage, Intangible Cultural Heritage, Filigree, Tourism

Kaynakça

• Arseven, C. E. (1975). Sanat Ansiklopedisi, Fasikül (Cilt I, II.). İstanbul: M.E.B.
• Aydın, A. (2006). Mardin'de Gümüş İşlemeciliğinin (Telkari) Gelişimi ve Yöre Ekonomisine Katkıları Mardin: I. Uluslararası Mardin Tarihi Sempozyumu Bildirileri Mardin, 26-27-28 Mayıs.
• Basat, E. M. (2013). Somut ve Somut Olmayan Kültürel Mirası Birlikte Koruyabilmek, Milli Folklor Dergisi, Sayı 100, 61-71.
• Bozok, D., Demirbulat, Ö. G. ve Özdemir, S. S. (2015). El Sanatları ve Turizm İlişkisi Çerçevesinde Türk Halı Dokumacılığının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesinde Yer Alan Örnekler Doğrultusunda Değerlendirilmesi, 14. Geleneksel Turizm Paneli (2015), Sakarya. s. 564-569
• Can, M. (2013). Geleneksel Türk El Sanatlarının Turizme ve Ekonomiye Katkısı. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt. 5, No. 2, 259-266.
• ÇEKÜL. (2020). https://www.cekulvakfi.org.tr/makale/mardinin-unesco-dunya-miras-listesi-adaylik-surecinin-degerlendirilmesi, Erişim Tarihi: 23.12.2020.
• Çevik, M. ve Özbek, Ö. (2018). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Taşıyıcısı Olarak Geleneksel El Sanatları: Gönen İlçesinin Yaşayan Mirası. Journal of Tourism and Gastronomy Studies,6/4) 588-603.
• Çoban, S. (2017). Mardin’de Yaşayan Yetişkinlerin Tarihi ve Kültürel Mirasa İlişkin Bilinçlilik Durumu. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi, 13-23.
• Günal, V. (2013). Mardin İli’nde Kültürel Turizm Potansiyeli. Marmara Coğrafya Dergisi, 91-122.
• Gündüz, E. (2019). Telkari Sanatı ve Alıntısı, Ulak Bilge, 783-792.
• Işık, G. ve Güneş, M. (2014). Çok Kültürlülüğün Mirasını Geleceğe Taşımak: Mardin Örneği. 449-462.
• MEGEP. (2006). Kuyumculuk Teknolojisi, Ankara.
• Okyay, G. (2008). Trabzon Yöresi Geleneksel El Sanatlarında Hasır Örgüsü ve Kazazlığın Araştırılması ve Öğretim Programı Önerisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Osman, G. (2018). Tarihi Coğrafya ve Kültürel Miras, ERDEM, Sayı 75, 99-120.
• Öter, Z. (2010). Türk El Sanatlarının Kültür Turizmi Bağlamında Değerlendirilmesi, Milli Folklor Dergisi Sayı 86, 174-185.
• Öztürk, Ö. (2012). Geleneksel Urfa Giysilerinde Kullanılan Altın ve Gümüş Kemerlerin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tabakçı, N. (2008). Kültürlerarası İletişim Sürecinde Alt Kültürde Kimliğin Oluşumu. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Tunçer, M. (2013). Mardin’in Korunması ve UNESCO Dünya Miras Listesi’ne Girmesi. İdeal Kent, Mayıs 2013, Sayı 9, 99-113.
• UNESCO.(2020). https://www.unesco.org.tr/ Erişim tarihi: 07.01.2021.