Öz
Klasik Türk edebiyatının kaynaklarından birisi İslam dini olduğu için yüzyıllar içerisinde birçok dinî tür ortaya çıkmış ve binlerce dinî eser kaleme alınmıştır. Kur’an temelli dinî türlerden biri de manzum tecvitlerdir. Şairler, şiir dilinin sağladığı akıcılık ve ahenkten faydalanarak özellikle medrese talebelerinin kolay öğrenmeleri ve rahat ezberlemeleri için manzum tecvitler yazmışlardır. Manzum tecvit yazan şairlerimizden biri de Mustafa Maksûd Resâ’dır. XIX. yüzyıl şairlerinden Mustafa Maksûd Resâ Efendi’nin kaleme aldığı manzum tecvitin adı Tuhfetü’l-Ebrâr’dır. Resâ, 125 beyit ve 21 bölümden oluşan mesnevisinin yazılış tarihini de belirtmiştir. Buna göre şair, mesnevisini 1247 (1831-1832) yılında yazmıştır. Tuhfetü’l-Ebrâr’ın müstensihi ise Yoğurtçu İmam Mehmed Efendi’dir. Çalışmamızda öncelikle tecvit ilmi ve klasik Türk edebiyatında yazılan manzum tecvitler ile ilgili genel bilgiler verilecek ve ardından kaynaklardan elde edilen bilgilerle mesnevinin müellifi Resâ ve müstensihi Yoğurtçu İmam Mehmed Efendi’nin hayatına değinilecektir. Yazının asıl bölümünde ise Tuhfetü’l-Ebrâr şekil, muhteva, dil ve üslup açısından incelenecektir. Makalenin sonunda mesnevinin ulaşabildiğimiz tek nüshasından transkripsiyonlu metni okuyuculara arz edilecektir. Böylece klasik Türk şiiri manzum tecvit geleneğine yeni bir eser kazandırılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adıgüzel, N. & Gündoğdu R. (2014). Ahmed Bâdî Efendi, Riyâz-ı Belde-i Edirne 20.yüzyıla kadar Osmanlı Edirne’si II. Edirne: Trakya Üniversitesi Yayınları.
- Akbayar, N. (1996) (Haz.), Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî, (IV. Cilt), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Akkaya, M. (2020). Türk edebiyatında manzum tecvit metinleri. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi: Kırıkkale.
- Bülbül, T. (2020). Resâ, Mustafâ Maksûd Resâ Efendi. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/ (Erişim tarihi: 21.09.2021).
- Çetin, A. (2011). Tecvîd. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 40, S. 253-254). Ankara: TDV.
- Çiftçi, Ö. (1996). Fatîn Davud Hâtimetü’l-Eş’âr (Fatîn Tezkiresi).Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi: Malatya.
- Elmalı, H. (2019). Mehmed Emin Efendi Oflu. TDV İslam Ansiklopedisi (C. Ek 2, S. 221). Ankara: TDV.
- Güler, M. (2017). Şeyh Sinân Efendi’nin manzum tecvîd tercümesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (52), 145-171.
- Kartal, A. (2014). Doğu’nun uzun hikâyesi Türk edebiyatında mesnevi. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları
- Kılıç, F. &Tuncay B. (2007). Bulgaristan doğumlu divan şairleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, S. 43, s. 49-66.
- Kılıç, S. (2019). Sehâvi ve El-Kasîdetu’n-Nûniyye adlı manzûm tecvid eseri. Diyanet İlmî Dergi, 55, 1085- 1100.
- Koç, M. (2021). Mustafa Maksûd Resâ Efendi’nin Kasîde-i Bürde tahmisi. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 27, İstanbul 2021, 489-546.
- Koyuncu, R. (2017). Kur’ân eğitiminde manzûm tecvîd geleneği: Cemzûrî ve Tuhfetü’l-Etfâl adlı manzûm eseri. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21/3, 1497- 1533.
- Odabaşı, M. (2009). Tuhfe-i Nâilî metin ve muhteva 1. cilt S. 234-467. Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi: Sivas.
- Özbek Aktaş, E. (2016). Hüseyin Amâsî hayatı ve Dürr-i Meknûn isimli manzûm tecvîdi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi: İstanbul.
- Özmen, A. (2019). Türk edebiyatında manzum tecvîdlerden risâle-i tecvîd. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(4), 1988-2005.
- Şemsettin Sâmi (1996), Kâmûsu’l-A’lâm, (III. cilt), Ankara: Kaşgar Neşriyat Yayınları.
- Yavuz, A. F. & İsmail Ö. (1972). Bursalı Mehmet Tahir Efendi-Osmanlı müellifleri 1299-1915, (II. Cilt), İstanbul: Meral Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |
ULAKBİM-DERGİPARK Bünyesinde Faaliyet Gösteren International Journal of Filologia (IJOF) Filoloji Alanında Yayımlanan Uluslararası Hakemli, Bilimsel Bir Dergidir.